بر اساس یک مطالعه، کودکانی که از طبقه مرفه جامعه هستند حتی در صورت مراجعه منظم به دندانپزشکی، ساییدگی دندان را بیش از سایرین تجربه میکنند.
یک بررسی سیستماتیک نشان میدهد که اثرات خورنده نوشابه، آب میوهها و نوشیدنیهای انرژیزا، باعث سایش دندان شده و این موضوع بر کودکان طبقه مرفه جامعه بیش از سایرین اثر میگذارد.
پژوهشگران با بررسی ۶۵ مطالعه از ۳۰ کشور که شامل بیش از ۶۰ هزار شرکت کننده از سنین ۶ تا ۷۹ سال بود، به ارتباط بین وضعیت اجتماعی-اقتصادی و سایش دندان پی بردند.
به نظر میرسد سایش دندانها در میان نوجوانانی که به مدرسه خصوصی میروند و والدین آنها از تحصیلات و درآمد بالاتری برخوردارند، بهطور قابل توجهی بدتر است.
این ممکن است در ابتدا عجیب به نظر برسد، به خصوص که نوجوانان مرفهتر به احتمال زیاد به مراقبتهای دندانپزشکی منظم دسترسی دارند؛ اما با توجه به اینکه رژیم غذایی با وضعیت اجتماعی-اقتصادی مرتبط است، این موضوع نیز منطقی به نظر میرسد.
خالد احمد، پژوهشگر حوزه دندانپزشکی و سلامت دهان در دانشگاه گریفیث استرالیا، توضیح میدهد که نوشیدنیهای گازدار، نوشابههای انرژیزا و آبمیوههای بستهبندی شده در بسیاری از کشورها در دسترس قشر مرفه هستند.
این عادات غذایی ممکن است کودکان را در تمام سطوح اجتماعی-اقتصادی مستعد خطر فرسایشی کند؛ اما ممکن است آنهایی که از نظر اجتماعی-اقتصادی مرفهتر هستند، بیشتر از همتایان خود در معرض خطر سایش دندان قرار گیرند و این موضوع به دلیل افزایش دسترسی قشر ثروتمند به نوشیدنیهای خوردنده دندان است.
البته، اکثریت قریب به اتفاق افراد در طول زندگی خود سطوحی از سایش دندان را تجربه میکنند؛ اما سرعت ساییدگی، ساییدگی و کنده شدن دندانها به مجموعهای از عوامل بستگی دارد که میتوانند با گذشت زمان و افزایش سن از بین بروند.
به عنوان مثال، برخی از کودکان با وضعیت اجتماعی-اقتصادی ضعیف ممکن است در ابتدا سایش دندان را نشان ندهند؛ اما با افزایش سن و ادامه استفاده روزانه از دندانهای خود، سایش دندان ممکن است مشکل ساز شود.
برای مثال، به نظر میرسد در کشورهایی که غذاهای اسیدی مانند هیبیسکوس، مرکبات، تمرهندی و بائوباب بهطور مکرر مصرف میشود، سایش دندان به طور قابل توجهی بدتر است. با این حال رژیم غذایی تنها عامل تعیین کننده سایش دندان نیست.
در متاآنالیز انجام شده، مشخص شد که بزرگسالان با تحصیلات و سطح مالی بالاتر نیز با گذشت زمان کمتر دچار سایش پاتولوژیک دندان شدند. این دسته از جمعیت نه تنها تمایل به خوردن غذاهای سالمتر دارند، بلکه عموماً شیوههای بهداشت دهان و دندان را نیز حفظ میکنند.
علاوه بر این، افراد ثروتمند سایر مشکلات سلامتی مانند اختلال رفلاکس و دیابت را کمتر تجربه میکنند. این مشکلات میتوانند بهداشت و مراقبت از دندان را پیچیدهتر کنند.
دکتر خالد احمد میگوید:
احتمال سایش دندان در بزرگسالان با وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایینتر به دلیل رژیم غذایی نامناسب، بیماریهای زمینهای مانند رفلاکس اسید معده، اختلالات خوردن یا استرس و افسردگی و همچنین دسترسی محدود به مراقبتهای دندانی، بیشتر است.
بزرگسالان ثروتمند نه تنها خطر کمتری برای سایش دندان دارند، بلکه دسترسی بهتری به درمان دندانپزشکی دارند که منجر به شناسایی و مداخله زودهنگام میشود.
اما همه روشهای دندانپزشکی که امروزه رایج هستند، لزوماً برای طول عمر افراد ما مفید نیستند.
این متاآنالیز با بررسی مطالعات متعدد نشان داد که برخی از عادات مسواک زدن، مانند استفاده از مسواک برقی یا مسواک با برسهای سخت، با سایش بیشتر دندان در بزرگسالان مرتبط است و این بر خلاف تصور همگان است.
این نشان میدهد که ما باید شیوههای دندانپزشکی سالم را بهتر به مردم منتقل کنیم،. اکثر مطالعات در مورد سایش دندان که در متاآنالیز گنجانده شدهاند در کشورهای با درآمد بالا انجام شدهاند. تنها هفت مقاله از کشورهایی با درآمد نسبی پایینتر منتشر شده است.
علاوه بر این، اکثر مطالعات انجام شده در این بررسی، دادههایی را عمدتاً از نوجوانان جمعآوری کردهاند؛ به این معنی که نتایج ممکن است با افزایش سن، میزان کامل ساییدگی و شکستگی دندان را نشان ندهند.
اندازهگیری سایش دندان نیز یک کار دشوار است. مطالعات بسیار از ارزیابیهای مختلف استفاده میکنند و مقایسه آنها امری چالش برانگیز است.
با اینحال، متاآنالیز فعلی ارزیابی خوبی از تحقیقات در مورد سایش دندان و ارتباط آن با تحصیلات، درآمد و جایگاه اجتماعی است. یافتهها نشان میدهند که وضعیت اجتماعی-اقتصادی یک فرد میتواند به عنوان یک عامل خطر قوی برای عوارض دندانی در آینده عمل کند.
مطالعات اپیدمیولوژیک آینده باید این ارتباط را با جزئیات بیشتری بررسی کنند؛ بنابراین ما میتوانیم بفهمیم که چرا این ارتباط وجود دارد و چه کسی در درازمدت بیشتر در معرض خطر است. به هر حال، محافظت از دندانهایی که بهطور طبیعی داریم سالمترین و ارزانترین گزینه است.