به تازگی گزارش‌های ضد و نقیضی از ارتباط میان واکسن کووید ۱۹ و ورم عضله‌ی قلب در جوانان منتشر شده است.
وزارت بهداشت اسرائیل اعلام کرد که پژوهش‌گران اسرائیلی به تازگی میان واکسن فایزر-بیون‌تک و ورم عضله‌ی قلب در جوانان ۱۶ تا ۳۰ ساله ارتباطاتی را شناسایی کرده‌اند. ورم عضله‌ی قلب، یکی از عوارض بسیار نادر واکسن کووید ۱۹ است که پیش‌تر گفته می‌شد یک نفر از هر ۵۰ هزار نفر آن را تجربه می‌کند. وزارت بهداشت اسرائیل گزارش داده است که این رقم بیشتر از آن چیزی است که دانشمندان تاکنون گمان می‌کردند و از هر ۵ هزار نفر، یک نفر به این عارضه مبتلا خواهد شد. هنوز داده‌ها به اندازه‌ی کافی قوی نیستند که بتوانند ثابت کنند واکسن کووید ۱۹ باعث پدید آمدن این مشکل شده است. کارشناسان می‌گویند عواملی وجود دارند که بر اساس آن‌ها، یافتن ارتباط میان واکسن کووید ۱۹ و ورم عضله‌ی قلب امری دشوار است. با وجود این، دانشمندان در ایالات متحده آمریکا نیز در حال بررسی ارتباط میان واکسن کووید ۱۹ و ورم عضله‌ی قلب در برخی جوانان هستند.
دکتر آلخاندرو جوردن ویلگاس، متخصص بیماری‌های عفونی کودکان در بیمارستان آرنولد پالمر گفت که حتی اگر ارتباطی هم میان واکسن کووید ۱۹ و ورم عضله‌ی قلب وجود داشته باشد، بسیار خفیف بوده و داروهای ضد التهاب مانند استروئیدها، در درمان این مشکل مؤثر بوده‌اند. در این حالت باید گفت که سود واکسیناسیون بسیار بیشتر از خطرات آن است. در واقع، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده (CDC) همچنان واکسن کووید ۱۹ را برای همه‌ی گروه‌های واجد شرایط (افراد ۱۲ سال به بالا) توصیه می‌کند. CDC بر اهمیت واکسیناسیون برای نوجوانان تأکید می‌کند؛ زیرا در ماه‌های مارس و آوریل، آمار بستری شدن افراد جوان در اثر ابتلا به کووید ۱۹ افزایش یافته است. دکتر روشل والنسکی، مدیر CDC از والدین درخواست کرده تا با نوجوانان و جوانان در مورد راه‌های پیشگیری از بیماری صحبت کرده و آن‌ها را به واکسیناسیون تشویق کنند.
آیا ارتباطی وجود دارد؟
دکتر دورور موروچ، رئیس بخش بیماری‌های داخلی در مرکز پزشکی هاداسا در بیت‌المقدس که مسئول تهیه‌ی گزارش مربوط به ارتباط میان واکسن و ورم عضله‌ی قلب بوده، می‌گوید که تاکنون ۵ میلیون نفر در این کشور هر دو دوز واکسن را دریافت کرده‌اند و از آن زمان تاکنون، بیش از ۱۱۰ مورد ورم عضله‌ی قلب در میان جوانان دیده شده است. همان‌طوری که پیش‌تر نیز گفته شد، پژوهش‌گران بر این باور بوده‌اند که از هر ۵۰ هزار نفر یک نفر به ورم عضله‌ی قلب دچار می‌شود؛ اما گزارش جدیدی که از سوی دکتر دورور موروچ ارسال شده است، ارقام بیشتری را نشان می‌دهد. بر اساس این گزارش، اکثر افرادی که به ورم عضله‌ی قلب دچار شدند، مردان جوان ۱۶ تا ۲۴ ساله بوده‌اند که ۱۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و این یعنی از هر ۵ هزار نفر، یک نفر دچار ورم عضله‌ی قلب خواهد شد. با وجود این، بر اساس گزارش ارائه شده از سوی سازمان ملی اختلالات نادر، به‌طور کلی مردان جوان بیشتر از زنان به ورم عضله‌ی قلب مبتلا می‌شوند.
در گزارش ارائه شده، داده‌های بیمارستان هاداسا نشان می‌دهند که در ماه‌های اخیر میزان موارد ورم عضله‌ی قلب در مقایسه با سال‌های گذشته ۵ تا ۲۵ برابر افزایش یافته است. شرکت فایزر که به کمک شرکت بیون‌تک آلمان واکسن کووید ۱۹ را تولید کرده است، به این گزارش‌ها واکنش نشان داد و گفت که از گزارش‌های ارائه شده به‌خوبی آگاه است؛ اما هنوز دانشمندان ارتباطی میان واکسن کووید ۱۹ و ورم عضله‌ی قلب مشاهده نکرده‌اند.
دکتر آلخاندرو جوردن ویلگاس می‌گوید یکی از مشکلاتی که سر راه یافتن ارتباط میان واکسن کووید ۱۹ و ورم عضله‌ی قلب وجود دارد این است که هنوز میزان ابتلا به این عارضه در میان جمعیت کشور مشخص نیست. پزشکان گمان می‌کنند که هر سال ۲ الی ۳ نفر از هر ۱۰۰ هزار نفر به این عارضه مبتلا می‌شوند؛ اما دکتر جوردن ویگلاس بر این باور است که آمار بسیار بیشتر هستند زیرا تعداد زیادی از موارد ابتلا به این عارضه گزارش نمی‌شوند. بر اساس گفته‌های پزشکان، پی بردن به زمینه‌ی این بیماری بسیار دشوار است؛ اما آمار و ارقام تخمین می‌زنند که ۱۰ الی ۲۲ مورد ورم عضله‌ی قلب از هر ۱۰۰ هزار نفر، منشأ ویروسی دارد. بنابراین، نمی‌توان گفت که گزارش ارائه شده از سوی پژوهش‌گران اسرائیلی واقعاً افزایش آمار مبتلایان را نشان می‌دهد یا این‌که آمار طبیعی بوده و این‌بار به‌درستی گزارش شده‌اند.
دکتر آلخاندرو جوردن ویلگاس می‌گوید که ورم عضله‌ی قلب معمولاً به علت عفونت‌های ویروسی (به ویژه توسط ویروس‌هایی که به انتروویروس معروف هستند) ایجاد می‌شود. در این زمان از سال و در فصل تابستان نیز شمار مبتلایان به انتروویروس‌ها افزایش می‌یابد؛ بنابراین در این زمان خاص بسیار سخت است که بتوان ارتباطی میان واکسن کووید ۱۹ و ورم عضله‌ی قلب پیدا کرد. از سوی دیگر، در گزارش ارائه شده توسط اسرائیلی‌ها، به میزان افراد مبتلا به ورم عضله‌ی قلب در میان جمعیت واکسینه شده، اشاره‌ای نشده است و این موضوع نیز برای یافتن ارتباط میان واکسن کووید ۱۹ و ورم عضله‌ی قلب بسیار ضروری است. دکتر ایل لشم، مدیر مرکز پزشکی بیماری‌های گرمسیری شِبا می‌گوید که گزارش ارائه شده از سوی اسرائیلی‌ها موضوعی را اثبات نمی‌کند؛ بلکه پدیده‌ای را شرح می‌دهد که باید مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد.
البته زمان شناسایی موارد ابتلا به ورم عضله‌ی قلب نیز در نوع خود جالب است. بیشتر موارد ابتلا به این عارضه، در طی ۱ الی ۵ روز پس از تزریق دوز دوم واکسن شناسایی شده‌اند و این یعنی زمان علائم بیماران، تصادفی نیست. این گزارش‌ها احتمال وجود رابطه‌ای میان واکسن کووید ۱۹ و ورم عضله‌ی قلب را افزایش می‌دهند.
در ایالات متحده، سامانه‌ای به نام VARES راه‌اندازی شده است که سیستم نظارت بر ایمنی واکسن در این کشور است و گفته می‌شود که افراد می‌توانند پس از واکسیناسیون، مشکلات سلامتی خود را در این سامانه گزارش کنند. پژوهش‌گران آمریکایی می‌گویند گزارش‌های ارائه شده در خصوص ابتلا به ورم عضله‌ی قلب در سامانه‌ی VARES رو به افزایش هستند. کمیته‌ی مشورتی CDC در زمینه‌ی ایمنی‌سازی (ACIP) گزارش داد که داده‌های VARES نشان می‌دهند میزان ابتلا به ورم عضله‌ی قلب در میان افراد ۱۶ الی ۲۴ سال، ۳۰ روز پس از دریافت دوز دوم واکسن فایزر-بیون‌تک یا مدرنا افزایش یافته است. اما VARES برای تشخیص این‌که آیا واکسن عارضه‌ی جانبی ایجاد می‌کند یا خیر، طراحی نشده است. این یعنی هر کسی می‌تواند یک واقعه را گزارش کند و این سیستم موارد ابتلا در افراد واکسینه شده را با افراد واکسینه نشده مقایسه نمی‌کند، بنابراین نمی‌توان به داده‌های آن استناد کرد؛ زیرا نمی‌تواند رابطه‌ای میان واکسن کووید ۱۹ و ورم عضله‌ی قلب نشان دهد.
یکی دیگر از سیستم‌های نظارت بر واکسن در ایالات متحده VSD است که میزان حوادث ناگوار را در بین افراد واکسینه شده و واکسینه نشده در ۹ بیمارستان مقایسه می‌کند. بر اساس گزارش ارائه شده از سوی کمیته‌ی مشورتی CDC در زمینه‌ی ایمنی‌سازی (ACIP)، این سیستم نظارتی تاکنون افزایش میزان ابتلا به ورم عضله‌ی قلب را نشان نداده است. ACIP می‌گوید که این داده‌ها باید با دقت بیشتری دنبال شوند؛ زیرا اکنون افراد بیشتری در گروه‌های سنی نوجوان و جوان واکسینه می‌شوند.
در حال حاضر، CDC به والدین و جوانان توصیه کرده که مراقب علائم ورم عضله‌ی قلب باشند. علائم این عارضه شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس، خستگی و احساس تپش و لرزش قلب است. اگر این علائم یک هفته پس از واکسیناسیون مشاهده شدند، باید هرچه سریع‌تر با پزشک مشورت کنند.
