از سنین خاصی مصرف قطره آهن برای کودکان، جهت پیشگیری و درمان کم خونی ناشی از فقر آهن ضروری است.با این حال مصرف مکمل آهن، باید توسط پزشک و براساس میزان نیاز بدن کودک به آهن، تجویز شود تا کودک دچار عوارض جانبی ناشی از کمبود یا بالعکس، مصرف بیش از حد آهن نشود.
اما سوالی که پیش می‌آید این است که آهن چیست و چرا دریافت مقدار کافی آهن، برای بدن مهم است؟
آهن، عنصری معدنی است که بدن با کمک آن می‌تواند هموگلوبین مورد نیاز گلبول‌های قرمز خون را بسازد، اما به دلایل مختلفی مانند شرایط بدنی یا نحوه تغذیه، آهن به اندازه‌ی کافی به بدن نمی‌رسد، در نتیجه انسان دچار کم‌خونی می‌شود.
به همین دلیل، کم خونی ناشی از فقر آهن در کشور ما شیوع بالایی دارد. این بیماری به شدت کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد و اگر درمان نشود، عوارض منفی و گاهی غیر قابل جبران بر سلامتی و رشد کودک خواهد داشت.
در نتيجه، والدین باید به خوبی با این بیماری، علائم و عوارض آن آشنا شوند و با انجام اقدامات به موقع و در صورت لزوم، با مصرف مکمل‌های آهن از ابتلای کودک دلبند خود به کم‌خونی پیشگیری کنند.
از طرفی دیگر، برخی انواع قطره آهن در بازار وجود دارد که موجب ایجاد عوارضی مانند تیرگی دندان‌های کودک می‌شوند. به همین خاطر انتخاب بهترین قطره آهن که عوارضی ایجاد نکند و جذب بالایی داشته باشد، بسیار مهم است.
در این مطلب، درباره سن مناسب برای مصرف مکمل، میزان مصرف کافی مکمل آهن و عوارض احتمالی آن‌ها صحبت خواهیم کرد تا والدین بتوانند به شناخت کافی برسند. با کیمازی مگ همراه باشید.
آیا مصرف مکمل آهن برای کودکان ضروری است؟
آهن، برای رشد و کارکرد درست ارگان‌ها و اندام‌ها ضروری است.
همان‌طور که برای ساختن یک ساختمان، به ابزارهای و مصالح مرغوب نیاز داریم و اگر مصالح به اندازه لازم در اختیار نداشته باشیم، ساختمان ساخته شده کیفیت و استحکام کافی را نخواهد داشت.
بدن هم برای داشتن عملکرد درست باید آهن کافی در اختیار داشته باشد. اگر آهن به مقدار لازم به بدن نرسد، بدن نمی‌تواند اکسیژن کافی برای سوخت در اختیار اندام‌ها قرار دهد. در نتیجه رشد بدن و مغز کودک آهسته‌تر شده و کودک به تدریج، دچار مشکلاتی مانند خستگی، بی‌حالی، بی‌قراری، بی‌اشتهایی، کم‌تحرکی، کاهش قدرت یادگیری و تمرکز و کم شدن بهره هوشی خواهد شد. که در صورت عدم درمان، ممکن است وضعیت کم‌خونی کودک تشدید شده و وی را در شرایط بغرنج و حتی خطر مرگ قرار دهد.
برای همین داشتن برنامه غذایی مناسب برای کودک و چکاپ منظم و دوره‌ای، برای آگاهی از شرایط سلامتی وی بسیار ضروری بوده و در صورت تجویز پزشک، مصرف منظم قطره آهن الزامی است.
میزان مناسب برای مصرف مکمل آهن
نوزادان از سن ۶ تا ۱۲ ماهگی، روزانه به ۱۱ میلی‌گرم آهن، کودکان از یک تا سه سالگی به ۷ میلی‌گرم و کودکان چهار تا هشت سال به ۱۰ میلی‌گرم آهن در یک روز نیاز دارند.
از آنجایی که شرایط هر کودک متفاوت است، برای همه نمی‌توان فرمول یکسانی برای میزان مصرف مکمل ارائه داد. بنابراین بهتر است قبل از شروع مصرف قطره آهن، با متخصص اطفال مشورت کنید تا میزان مصرف متناسب با نیاز کودک برای او تجویز شود.
از چه سنی کودک باید مصرف قطره آهن را شروع کند؟
برای پاسخ دقیق به این سوال، باید به فاکتورهایی مانند نحوه تغذیه نوزاد، وزن هنگام تولد، کامل شدن یا نشدن دوران بارداری مادر و غیره را در نظر گرفت.
مصرف مکمل آهن در نوزادان سالم
نوزادانی که به طور طبیعی و در نه ماهگی به دنیا آمده‌اند، به اندازه کافی منابع آهن را در سه ماه آخر بارداری، از طریق جفت جذب کرده‌اند. برای همین تا چهار ماهگی مشکل خاصی از نظر کمبود آهن نخواهند داشت. اما با شروع تغذیه کمکی و تغذیه کمتر از شیر مادر، ذخایر آهن بدن نوزاد کمتر می‌شود. برای همین از سن شش ماهگی نوزاد و شروع غذای کمکی، پزشک باید میزان مورد نیاز آهن را در صورت لزوم، برای وی تجویز کند.
مصرف قطره آهن در نوزادان نارس
اگر نوزاد نارس به دنیا بیاید، چون فرصت کافی برای جذب آهن را از مادر نداشته، به اندازه کافی ذخایر آهن در بدنش ندارد. بنابراین، پزشک باید با توجه به شرایط جسمی نوزاد، میزان آهن مورد نیاز را تجویز کند.
همچنین نوزادانی که با وزن کمتر از دو کیلو و ۵۰۰ گرم هنگام تولد، به دنیا آمده‌اند یا از مادران دیابتی متولد شده‌اند، شرایط مشابه نوزادان نارس داشته و باید زودتر از شش ماهگی، مصرف مکمل را زیر نظر متخصص اطفال شروع کنند.
مصرف قطره آهن در نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می‌کنند
در صورتی که نوزاد سالم از شیر مادر تغذیه می‌کند، آهن مورد نیازش از طریق آهن موجود در شیر تامین خواهد شد. اما اگر فقط شیر خشک می‌خورد، بهتر است از شیر خشک غنی شده از آهن که دارای ۴ تا ۱۲ میلی‌گرم آهن است، تغذیه کند و بعد از چهار ماهگی، اگر نیاز به مکمل آهن داشت، طبق تجویز پزشک قطره آهن مصرف کند.
دادن شیر گاو به نوزاد، ممنوع!
شیر گاو، به اندازه کافی آهن ندارد. علاوه بر این، بدن انسان نمی‌تواند قند شیر را هضم کند. در نتیجه مصرف شیر گاو، موجب اختلال در معده و روده‌ها شده و اجازه جذب آهن را به بدن نمی‌دهد. بنابراین تا قبل از یک سالگی کودک، به هیچ وجه به او شیر گاو ندهید.
عوارض مصرف قطره آهن در نوزادان
بسیاری از والدین پس از شروع مصرف قطره آهن، شاهد برخی عوارض در کودک خود هستند. این عوارض عبارتند از:
- تیره‌تر شدن دندان‌ها
شاید بعد از دیدن تغییر رنگ دندان‌های کودک، نگران پوسیده شدن آن‌ها شده باشید. به شما اطمینان می‌دهیم که قطره آهن، موجب پوسیدگی دندان نمی‌شود و به دلیل برخورد یون آهن با دندان، سیاه شدن آن‌ها محتمل است.
برای جلوگیری از سیاه شدن دندان، پیشنهاد می‌کنیم قطره را انتهای دهان کودک بچکانید.
همچنین بعد از خوراندن قطره، مقداری آب به نوزاد داده شود و با دستمالی تمیز دندان‌های او را پاک کنید تا از تیره شدن دندان‌ها پیشگیری شود.
- رنگ تیره مدفوع
تغییر غلظت و تیره شدن مدفوع بعد از مصرف آهن کاملا طبیعی بوده و جای نگرانی ندارد.
- درد شکم و تهوع
برای کاهش این علائم، قطره آهن را با معده خالی به کودک ندهید. همچنین می‌توان آن را با آبمیوه طبیعی مانند آب پرتقال مخلوط کنید و به کودک بدهید. آبمیوه طبیعی، به خاطر داشتن ویتامین C موجب جذب بیشتر آهن می‌شود.
- یبوست
دچار شدن کودک به یبوست شایع است. ولی برای مقابله با این مشکل، بهتر است به کودک سبزیجات مجاز و مایعات بیشتری دهید. همچنین می‌توان از شربت‌های ملین مخصوص شیرخواران با تجویز پزشک متخصص استفاده کرد.
معرفی بهترین قطره آهن برای کودکان
اکثر والدین به خاطر اینکه دندان‌های کودک سیاه نشود، تمایل زیادی به خرید قطره آهن خارجی دارند. اما در حال حاضر، محصولات ایرانی بسیار با کیفیتی تولید می‌شوند که علاوه بر اینکه براساس فیزیولوژی کودک ایرانی طراحی شده‌اند، قابل رقابت با نمونه‌های خارجی بوده و دارای کمترین عوارض هستند.
خوشبختانه با پیشرفت تکنولوژی در ساخت دارو، به تکنیک‌های جدیدی برای تولید قطره آهن دست یافته‌ایم. به گونه‌ای که با مصرف این دسته از محصولات، علاوه بر افزایش جذب آهن در بدن، شاهد عوارض ذکر شده در کودک نخواهید بود.
مکمل قطره آهن لیپیفر، توسط متخصصین شرکت کیمیا کالای رازی با فناوری تحویل داروی نانولیپوزومال تولید شده است.
در این روش یون آهن، در لیپوزوم‌هایی در مقیاس نانو قرار گرفته است. این موضوع باعث می‌شود یون آهن، تماس مستقیم با دندان‌های کودک نداشته باشد و از اسید معده در امان بماند تا بتواند در روده به طور مستقیم و به سادگی جذب سلول‌ها شود.
در نتیجه، در صورت مصرف قطره آهن لیپیفر، دندان‌های کودک سیاه نمی‌شود و عوارض گوارشی به حداقل می‌رسد.
همچنین تمام یون‌های آهن توسط بدن جذب می‌شود. به همین خاطر جذب آهن موجود در قطره آهن نانولیپوزومال لیپیفر، پنج برابر بیشتر از مکمل‌هایی است که با دیگر تکنولوژی‌ها تولید شده‌اند.
