ابتلا به فشار خون بالا در میانسالی با زوال عقل در پیری مرتبط است
فشار خون بالا، یک بیماری مزمن است که می‌تواند افراد را در هر سنی گرفتار کند؛ اما ابتلا به آن در میانسالی باعث بروز زوال عقل در پیری می‌شود.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) حدود ۱.۲۸ میلیارد نفر از افراد ۳۰ تا ۷۹ ساله در سراسر جهان به فشار خون بالا یا فشار خون بالا مبتلا هستند.
فشار خون بالا عامل اصلی بیماری‌های قلبی عروقی و مرگ زودرس در سراسر جهان است. همچنین یک عامل خطر برای دیابت، افسردگی و زوال عقل است.
پژوهش‌های قبلی نشان داده بودند که ابتلا به فشار خون بالا قبل از ۳۵ سالگی با اختلالات شناختی در اواسط زندگی ارتباط دارد. برخی از مطالعات همچنین نشان می‌دهند ابتلا به فشار خون بالا در اواسط زندگی یک عامل خطر برای زوال عقل است. با این‌حال، ارتباط بین فشار خون بالا و زوال عقل در سال‌های اخیر ناشناخته باقی مانده است.
در حالی‌که ارتباط بین فشار خون بالا، حجم مغز و زوال عقل به خوبی ثابت شده است، پژوهش‌گران هنوز مطمئن نیستند که چگونه سن شروع فشار خون بر خطر زوال عقل تأثیر می‌گذارد.
در مطالعه اخیر، پژوهش‌گرانی از چین و استرالیا از داده‌های بهداشت عمومی برای بررسی چگونگی تأثیر سن شروع فشار خون بر سلامت مغز و خطر ابتلا به زوال عقل استفاده کردند.
دکتر ژیان وان شانگ، نویسنده ارشد این مقاله می‌گوید:
بسیاری از مطالعات قبلی نشان داده بودند که فشار خون بالا در میانسالی با افزایش خطر زوال عقل مرتبط است؛ اما ارتباط میان کاهش حجم مغز و زوال عقل و سن شروع فشار خون بالا هنوز مشخص نیست. ما دریافتیم فشار خون بالایی که در بزرگ‌سالی یا اواسط زندگی تشخیص داده می‌شود، با کاهش حجم مغز و افزایش خطر زوال عقل همراه است. هرچه فشار خون بالا در سنین پایین‌تری تشخیص داده شود، کاهش حجم مغز بیشتر خواهد بود.
یافته‌های ما نشان می‌دهد که اوایل و اواسط زندگی دوره‌های مهمی برای پیشگیری از زوال عقل یا آسیب مغزی از طریق پیشگیری و درمان فشار خون بالا هستند.
تجزیه و تحلیل داده‌های فشار خون بالا
پژوهش‌گران از داده‌های عمومی موجود در Biobank بریتانیا استفاده کردند. Biobank، پایگاه داده‌ای است که شامل پرونده‌های بهداشتی ناشناس از حدود نیم میلیون نفر در انگلستان است.
در این پایگاه داده، ۱۱۳۹۹ فرد مبتلا به فشار خون بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ شناسایی شدند. اطلاعات همه شرکت‌کنندگان بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ وارد Biobank شده است. پژوهش‌گران، شرکت‌کنندگان را با توجه به سن تشخیص پرفشاری خون، به ۵ گروه تقسیم کردند:
- زیر ۳۵ سال
- ۳۵ تا ۴۴ سال
- ۴۵ تا ۵۴ سال
- ۵۵ تا ۶۴ سال
- بالای ۶۵ سال
سپس پژوهش‌گران، اطلاعات هر فرد مبتلا به پرفشاری خون را با افراد کنترل که MRI نیز انجام داده بودند؛ اما فشار خون نداشتند، تطبیق دادند. تیم کنترل عوامل مربوط به سن، جنس، قومیت، درآمد، تحصیلات، کلسترول و شاخص توده بدنی را با هم تطبیق داد.
با مقایسه MRIهای افراد مبتلا به زوال عقل و افراد سالم، پژوهش‌گران دریافتند افرادی که مبتلا به فشار خون بالا در سنین ۳۵ تا ۵۴ سالگی هستند در مقایسه با افراد بدون فشار خون، دارای حجم مغز کم‌تری هستند.
آن‌ها همچنین دریافتند کسانی که قبل از ۳۵ سالگی مبتلا به فشار خون بالا بودند بیشترین کاهش حجم مغز را داشتند و این تفاوت حتی اگر این افراد بعداً فشار خون خود را عادی کنند، قابل توجه بود.
تجزیه و تحلیل داده‌های زوال عقل
در مرحله بعد، برای بررسی زوال عقل، پژوهش‌گران سوابق سلامت ۱۲۴۰۵۳ فرد مبتلا به فشار خون بالا را در کنار افراد هم سن و سالی که فشار خون بالا نداشتند قرار دادند و آن‌ها را تجزیه و تحلیل کردند. در طول پیگیری متوسط به مدت ۱۱.۹ سال، ۴۶۲۶ نفر دچار نوعی زوال عقل شدند.
پژوهش‌گران نشان دادند افرادی که در سنین ۳۵ تا ۴۴ سالگی مبتلا به فشار خون بالا هستند، ۶۱ درصد بیشتر از افراد بدون فشار خون در معرض ابتلا به زوال عقل قرار دارند.
به‌طور خاص، خطر زوال عقل عروقی (یک نوع رایج زوال عقل به دلیل اختلال در جریان خون‌رسانی به مغز) در افرادی که در سنین پایین به فشار خون بالا مبتلا شده بودند، بیشتر بود.
افرادی که قبل از ۳۵ سالگی فشار خون بالای آن‌ها تشخیص داده شده بودد، ۸۰ درصد بیشتر در معرض خطر زوال عقل بودند و این در حالی بود که افرادی که بین ۴۵ تا ۵۴ سالگی فشار خون بالای آن‌ها تشخیص داده شده بود، ۴۵ درصد بیشتر در معرض خطر زوال عقل بودند و افراد ۶۵ سال به بالا فقط ۲ درصد بیشتر در معرض خطر بودند.
با این‌حال، پژوهش‌گران دریافتند هیچ ارتباطی بین فشار خون تشخیص داده شده در هر سنی و خطر ابتلا به آلزایمر وجود ندارد.
مکانیسم‌های اساسی
دکتر شانگ می‌گوید:
مکانیسم‌های متعددی برای تأثیر فشار خون بر خطر زوال عقل وجود دارد. در مرحله اول، فشار خون بالا علت اصلی سکته مغزی است که منجر به افزایش خطر زوال عقل، به ویژه زوال عقل عروقی می‌شود. ثانیاً، تأمین مداوم اکسیژن و گلوکز از خون به مغز برای سلامت مغز و سلامت شناختی ضروری است. سفت شدن عروق و کاهش انعطاف‌پذیری آن‌ها به دلیل فشار خون بالای طولانی مدت، ممکن است جریان خون مغزی را کاهش داده و واکنش‌پذیری عروق مغزی را افزایش داده و در نتیجه منجر به آسیب مغزی یا افت شناختی شود.
دکتر سیمین ماهینراد، در مصاحبه با یک رسانه‌ی پزشکی گفت:
مکانیسم خاصی که رابط بین فشار خون بالا و خطر زوال عقل است، هنوز ناشناخته است و تمرکز این مطالعه بر یافتن این مکانیسم یا مکانیسم‌ها نبوده است. با این‌حال، به‌طور کلی اعتقاد بر این است که تعامل بین چندین عامل آسیب‌شناسی باعث این اتفاق می‌شود. نکته مهم این است که فشار خون بالا ممکن است منجر به تغییرات ساختاری و عملکردی در عروق مغزی مانند تصلب شرایین، سفتی عروق، بازسازی عروق و اختلال در گردش خون و تنظیم جریان خون مغزی شود.
ایجاد چنین تغییراتی در عروق مغزی، مغز را مستعد چندین آسیب می‌کند. به‌عنوان مثال، آسیب ماده سفید، کاهش حجم مغز، رسوب پروتئین‌های پاتولوژیک و سکته مغزی، از جمله عوارض این تغییرات هستند. همه این آسیب‌ها بر عملکرد شناختی تأثیر منفی گذاشته و خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهند.
کینان واکر، دکترای آزمایشگاه علوم اعصاب رفتاری در مؤسسه ملی رصد افزایش سن می‌گوید:
پرفشاری خون مزمن اگر درمان نشود، ممکن است باعث آسیب به عروق کوچک شود. این عروق که خون را به مغز می‌رسانند، در برابر تغییرات سیستمیک فشار خون، کارآمدتر و واکنش پذیرتر نیستند. به این ترتیب، فشار خون بالا ممکن است منجر به تغییر در جریان خون مغزی شود و توانایی مغز را برای تحویل اکسیژن و مواد مغذی لازم محدود کند. به نظر می‌رسد سنی که فشار خون بالا شروع می‌شود و مدت فشار خون مهم است. کسانی که در اوایل زندگی به فشار خون بالا مبتلا می‌شوند، به احتمال زیاد در معرض تأثیرات نامطلوب فشار خون بالا بر اندام‌های انتهایی مانند مغز قرار خواهند گرفت.
پژوهش‌گران نتیجه گرفتند که یافته‌های آن‌ها اهمیت سن را در تشخیص فشار خون بالا و حجم مغز و زوال عقل نشان می‌دهد. آن‌ها می‌گویند دانشمندان باید بیشتر روی مدیریت فشار خون در افراد بزرگسال تمرکز کنند؛ زیرا افرادی که در این سن هستند نسبت به مدیریت فشار خون خود اقدام نمی‌کنند.
محدودیت‌ها
پژوهش‌گران توضیح می‌دهند که مطالعه آن‌ها به دلیل طراحی مشاهده‌ای، نمی‌تواند این رابطه علی را اثبات کند. آن‌ها همچنین می‌گویند که زوال عقل زودرس می‌تواند دهه‌ها قبل از تشخیص فشار خون شروع شود. با توجه به این موضوع، دانشمندان باید پژوهش‌ها بیشتری انجام دهند تا رابطه بین زوال عقل و سن تشخیص فشار خون بالا را تأیید کنند.
این‌که آیا تشخیص فشار خون بالا در سنین پایین‌تر با کاهش بیشتر حجم مغز همراه است یا خیر، موضوعی است که باید در مطالعاتی با ساختار مغزی اندازه‌گیری شده در بازه‌های زمانی مختلف مورد بررسی قرار گیرد.
دکتر ماهینراد محدودیت دیگری را این‌چنین عنوان کرد که تأثیر درمان ضد فشار خون بر نتایج گزارش نشده است. این مهم است؛ زیرا دارو‌های ضد فشار خون بر اقدامات عصبی شناختی تأثیر می‌گذارند و تأثیر آن‌ها بر حجم مغز در چارچوب مطالعه ناشناخته است. همچنین تعمیم این نتایج برای سایر جمعیت‌ها با پیشینه قومی مختلف امکان‌پذیر نیست.
