فهرست...
بارداری مراحل مختلفی دارد و به صورت هفتگی پیگیری می‌شود. برای داشتن یک بارداری سالم بد نیست که با این مراحل آشنا باشید.
یک بارداری معمولی ۴۰ هفته از اولین روز آخرین قاعدگی (LMP) تا تولد نوزاد طول می‌کشد. این دوره زمانی ۴۰ هفته‌ای به سه مرحله تقسیم می‌شود که سه ماهه اول، سه ماهه دوم و سه ماهه سوم نامیده می‌شوند. جنین در طول بلوغ خود در طی این سه مرحله، دستخوش تغییرات زیادی می‌شود.
چقدر زود می‌توانید بفهمید که باردار هستید؟
عقب افتادن قاعدگی اغلب اولین علامتی است که نشان می‌دهد ممکن است باردار باشید؛ اما چگونه مطمئن شوید؟ بسیاری از زنان از تست‌های بارداری خانگی برای تشخیص این‌که آیا باردار هستند یا خیر استفاده می‌کنند. با این‌حال، این تست‌ها زمانی که حداقل یک هفته پس از آخرین قاعدگی یک زن استفاده شوند، به احتمال زیاد دقیق‌تر هستند. اگر این آزمایش را ۷ روز قبل از آخرین قاعدگی خود انجام دهید، ممکن است نتیجه کاذب به شما بدهد. اگر آزمایش مثبت باشد، احتمال این‌که شما واقعاً باردار باشید بیشتر است. اگر آزمایش منفی باشد، احتمال اشتباه بودن تست افزایش می‌یابد. پزشک شما می‌تواند برای تشخیص زودتر بارداری آزمایش خون انجام دهد.
افزایش وزن بارداری
مقدار وزنی که یک زن در دوران بارداری باید به دست آورد به شاخص توده بدنی (BMI) قبل از باردار شدن بستگی دارد. زنانی که وزن طبیعی دارند باید بین ۱۱.۳۳ تا ۱۵.۸۷ کیلوگرم وزن اضافه کنند. زنانی که قبل از بارداری دچار کمبود وزن هستند باید وزن بیشتری داشته باشند. زنانی که قبل از بارداری دارای اضافه وزن یا چاق هستند، باید وزن کم‌تری داشته باشند. مقدار کالری توصیه شده برای یک خانم با وزن طبیعی که کم‌تر از ۳۰ دقیقه در هفته ورزش می‌کند، ۱۸۰۰ کالری در روز در سه ماهه اول، ۲۲۰۰ کالری در روز در سه ماهه دوم و ۲۴۰۰ کالری در روز در سه ماهه سوم است.
توزیع وزن در بارداری
زنان در دوران بارداری در تمام بدن خود وزن اضافه می‌کنند. وزن جنین تا پایان بارداری حدود ۱.۲۲ کیلوگرم است. جفت، که نوزاد را تغذیه می‌کند، حدود ۹۵۰ گرم وزن دارد. وزن رحم ۹۰۷ گرم است. یک زن به دلیل افزایش حجم خون، حدود ۱.۸ کیلوگرم و به دلیل افزایش مایعات در بدن، حدود ۱.۸ کیلوگرم اضافه وزن پیدا می‌کند. وزن سینه‌های یک زن در دوران بارداری ۹۰۷ گرم افزایش می‌یابد. مایع آمنیوتیک که نوزاد را احاطه کرده است ۹۰۷ گرم وزن دارد. یک زن به دلیل ذخیره بیش از حد پروتئین، چربی و سایر مواد مغذی حدود ۳.۱۷ کیلوگرم وزن اضافه می‌کند. وزن ترکیبی از همه این منابع حدود ۱۳.۶۰ کیلوگرم است.
عوارض بارداری
زنان باردار ممکن است با رشد جنین عوارض و علائم خاصی را تجربه کنند. کم خونی، عفونت دستگاه ادراری و تغییرات خلقی ممکن است رخ دهد. مادر باردار ممکن است فشار خون بالا (پره اکلامپسی) را تجربه کند که خطر زایمان زودرس و سایر خطرات بالقوه برای کودک را افزایش می‌دهد. تهوع شدید صبحگاهی یا استفراغ شدید حاملگی به ویژه در طول ۱۲ هفته اول بارداری، باعث تهوع و استفراغ مداوم می‌شود. این ممکن است منجر به بروز علائم سه ماهه اول، یعنی کاهش وزن و کم آبی شود که به تزریق مایعات به شکل درون وریدی و دارو‌های ضد تهوع نیاز دارد.
زنان باردار باید از احتمال ابتلا به دیابت بارداری آگاه باشند. دیابت بارداری علائمی مانند تشنگی و گرسنگی مفرط، تکرر ادرار و خستگی ایجاد می‌کند. با پیشرفت بارداری، چاقی و افزایش وزن ممکن است به سراغ زن بیایند. زنان در دوران بارداری وزن اضافه می‌کنند؛ اما افزایش وزن بیش از حد ممکن است با علائمی همراه باشد که مادر و نوزاد را در معرض خطر قرار می‌دهد. از پزشک خود بپرسید که در دوران بارداری چقدر باید وزن اضافه کنید.
سه مرحله بارداری (سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری)
بارداری تا هفته دوازدهم بارداری، سه ماهه اول بارداری را نشان می‌دهد. سه ماهه دوم هفته ۱۳ تا ۲۷ است و سه ماهه سوم حدود ۲۸ هفته شروع شده و تا زمان تولد ادامه دارد. در این مطلب در مورد آن‌چه که برای مادر و نوزاد در هر سه ماهه اتفاق می‌افتد بحث خواهد شد.
سه ماهه اول
سه ماهه اول: هفته ۱ (بارداری) تا هفته ۱۲
سه ماهه اول: تغییرات اولیه در بدن یک زن
تغییرات اولیه که نشان دهنده بارداری هستند در سه ماهه اول ظاهر می‌شوند. عقب افتادن قاعدگی ممکن است اولین علامتی باشد که نشان می‌دهد لقاح و لانه گزینی اتفاق افتاده است، تخمک‌گذاری متوقف شده است و شما باردار هستید. تغییرات دیگری نیز در این بازه زمانی رخ خواهد داد.
سه ماهه اول: تغییرات فیزیکی و عاطفی که یک زن ممکن است تجربه کند
تغییرات هورمونی تقریباً بر تمام اندام‌های بدن تأثیر می‌گذارند. برخی از علائم اولیه بارداری در بسیاری از زنان شامل موارد زیر می‌شود:
- خستگی مفرط
- سینه‌های حساس و متورم. نوک سینه‌ها ممکن است بیرون بزنند.
- حالت تهوع با یا بدون استفراغ (تهوع صبحگاهی)
- هوس یا بیزاری از برخی غذا‌ها
- نوسانات خلقی
- یبوست
- تکرر ادرار
- سردرد
- سوزش سردل
- افزایش یا کاهش وزن
سه ماهه اول: تغییرات در روال روزانه یک زن
برخی از تغییراتی که در سه ماهه اول بارداری تجربه می‌کنید ممکن است باعث شوند که در برنامه روزانه خود تجدید نظر کنید. ممکن است لازم باشد زودتر به رختخواب بروید یا وعده‌های غذایی مکرر یا کوچک‌تر بخورید. برخی از زنان ناراحتی زیادی را تجربه می‌کنند و برخی دیگر ممکن است اصلاً احساس نکنند. زنان باردار حتی اگر قبلاً باردار بوده باشند، باز هم بارداری را متفاوت تجربه می‌کنند. زنان باردار ممکن است با هر بارداری بعدی احساس کاملاً متفاوتی داشته باشند.
سه ماهه اول: نوزاد در ۴ هفته
در ۴ هفته، کودک شما در حال رشد است و اتفاقات زیر در بدن او رخ می‌دهند:
- سیستم عصبی (مغز و نخاع) شروع به شکل‌گیری کرده است.
- قلب شروع به شکل‌گیری می‌کند.
- جوانه‌های بازو و پا شروع به رشد می‌کنند.
- فرزند شما اکنون یک رویان است و ۰.۱ سانتی‌متر طول دارد.
سه ماهه اول: نوزاد در ۸ هفتگی
در هفته هشتم، رویان شروع به رشد می‌کند و کم کم به جنین تبدیل می‌شود. رشد جنین اکنون آشکار است؛ زیرا:
- همه اندام‌های اصلی شروع به شکل‌گیری کرده‌اند.
- قلب کودک شروع به تپیدن می‌کند.
- دست‌ها و پا‌ها بلندتر می‌شوند.
- انگشتان دست و پا شروع به شکل‌گیری کرده‌اند.
- اندام‌های جنسی شروع به شکل‌گیری می‌کنند.
- صورت شروع به رشد ویژگی‌ها می‌کند.
- بند ناف به وضوح قابل مشاهده است.
- در پایان ۸ هفته، کودک شما یک جنین است و تقریباً ۲.۵۴ سانتی‌متر طول دارد و وزن آن حدود ۳.۵۴ گرم است.
سه ماهه اول: نوزاد در ۱۲ هفتگی
پایان سه ماهه اول تقریباً در هفته ۱۲ است، در این مرحله از رشد، در بدن کودک شما:
- اعصاب و ماهیچه‌ها با هم شروع به کار می‌کنند. کودک شما می‌تواند دست خود را مشت کند.
- اندام‌های جنسی خارجی نشان می‌دهد که نوزاد شما پسر است یا دختر.
- پلک‌ها برای محافظت از چشم‌های در حال رشد بسته می‌شوند. آن‌ها دیگر تا هفته ۲۸ باز نمی‌شوند.
- رشد سر کند شده است و کودک شما حدود ۷.۶۲ سانتی‌متر طول دارد و تقریباً ۲۸.۳ گرم وزن دارد.
سه ماهه دوم
سه ماهه دوم: هفته ۱۳ تا هفته ۲۸
سه ماهه دوم: تجربه یک زن را تغییر می‌دهد
هنگامی که وارد سه ماهه دوم می‌شوید، ممکن است راحت‌تر از سه ماهه اول باشید. حالت تهوع (تهوع صبحگاهی) و خستگی شما ممکن است کاهش یابد یا کاملاً از بین برود. با این‌حال، تغییرات بیشتری را نیز در بدن خود مشاهده خواهید کرد. با بزرگ شدن شکم شما با رشد کودک، برآمدگی نوزاد ظاهر می‌شود. در پایان سه ماهه دوم حتی می‌توانید حرکت کودک خود را احساس کنید.
سه ماهه دوم: تغییرات فیزیکی و عاطفی در یک زن
برخی از تغییراتی که ممکن است در سه ماهه دوم در بدن خود مشاهده کنید عبارتند از:
- کمردرد، درد شکم، درد کشاله ران
- ظاهر شدن استرچ مارک روی شکم، سینه‌ها، ران‌ها یا باسن
- تیره شدن پوست اطراف نوک سینه‌ها
- پدید آمدن خطی روی پوست که از ناف تا خط موی شرمگاهی ادامه دارد.
- لکه‌هایی با پوست تیره‌تر، معمولاً روی گونه‌ها، پیشانی، بینی یا لب بالایی ایجاد می‌شوند. گاهی اوقات به این وضعیت ماسک بارداری می‌گویند.
- بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن دست‌ها (سندرم تونل کارپال)
- خارش در ناحیه شکم، کف دست و کف پا (اگر حالت تهوع، از دست دادن اشتها، استفراغ، زردی پوست یا خستگی همراه با خارش دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. این‌ها می‌توانند نشانه مشکل کبدی باشند).
- تورم مچ پا، انگشتان دست و صورت (اگر متوجه تورم شدید یا ناگهانی شدید یا اگر به سرعت وزن زیادی اضافه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. این می‌تواند نشانه یک بیماری جدی به نام پره اکلامپسی باشد).
سه ماهه دوم: نوزاد در ۱۶ هفتگی
همان‌طور که بدن شما در سه ماهه دوم تغییر می‌کند، کودک شما به رشد خود ادامه می‌دهد و اندام‌های زیر توسعه می یابند:
- سیستم اسکلتی عضلانی به شکل‌گیری ادامه می‌دهد.
- پوست شروع به شکل‌گیری می‌کند و تقریباً شفاف است.
- مکونیوم در مجرای روده کودک شما رشد می‌کند. این اولین دفع مدفوع کودک شما خواهد بود.
- کودک شما حرکات مکیدن را با دهان شروع می‌کند (رفلکس مکیدن).
- کودک شما حدود ۱۰.۱۶ تا ۱۲.۷ سانتی‌متر طول و تقریباً ۸۵ گرم وزن دارد.
سه ماهه دوم: نوزاد در ۲۰ هفتگی
در حدود هفته بیستم در سه ماهه دوم، کودک شما به رشد خود ادامه می‌دهد:
- کودک شما فعال‌تر است. ممکن است حرکت یا لگد را احساس کنید.
- کودک شما با مو‌های ظریف و پر به نام لانوگو و یک پوشش محافظ مومی به نام ورنیکس پوشیده شده است.
- ابرو‌ها، مژه‌ها، ناخن‌های دست و پا شکل گرفته‌اند. کودک شما حتی می‌تواند خودش را خراش دهد.
- کودک شما می‌تواند بشنود و قورت دهد.
- در حال حاضر در نیمه بارداری، جنین شما حدود ۱۵.۲۴ اینچ طول و حدود ۲۵۵ گرم وزن دارد.
سه ماهه دوم: نوزاد در ۲۴ هفتگی
در هفته ۲۴، تغییرات بیشتری برای کودک در حال رشد شما رخ می‌دهد:
- مغز استخوان نوزاد شروع به ساخت سلول‌های خونی می‌کند.
- جوانه‌های چشایی روی زبان کودک شما شکل می‌گیرند.
- رد پا و اثر انگشت شکل گرفته است.
- مو روی سر کودک شما شروع به رشد می‌کند.
- ریه‌ها تشکیل شده‌اند؛ اما هنوز کار نمی‌کنند.
- کودک شما یک چرخه خواب منظم دارد.
- اگر کودک شما پسر است، بیضه‌های او شروع به افتادن به داخل کیسه بیضه می‌کنند. اگر کودک شما دختر است، رحم و تخمدان‌های او در جای خود قرار دارند و یک منبع تخمک در طول عمرش در تخمدان‌ها تشکیل شده است.
- کودک شما چربی ذخیره می‌کند و وزنش حدود ۱۴۴.۵ گرم است و ۳۰.۴۸ سانتی‌متر طول دارد.
سه ماهه سوم
سه ماهه سوم: هفته ۲۹ تا هفته ۴۰ (تولد نوزاد)
سه ماهه سوم: تجربه یک زن را تغییر می‌دهد
سه ماهه سوم آخرین مرحله بارداری است. ناراحتی‌هایی که در سه ماهه دوم شروع شده‌اند، احتمالاً همراه با برخی موارد جدید ادامه خواهند داشت. همان‌طور که کودک رشد می‌کند و فشار بیشتری بر اندام‌های داخلی شما وارد می‌کند، ممکن است متوجه شوید که در تنفس مشکل دارید و مجبور می‌شوید مکرر ادرار کنید. این طبیعی است و پس از زایمان این مشکلات باید برطرف شوند.
سه ماهه سوم: تغییرات عاطفی و فیزیکی که یک زن ممکن است تجربه کند
در سه ماهه سوم و آخر، تغییرات فیزیکی بیشتری را مشاهده خواهید کرد، از جمله:
- تورم مچ پا، انگشتان دست و صورت. (اگر متوجه تورم شدید یا ناگهانی شدید یا اگر واقعاً به سرعت وزن زیادی اضافه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. این می‌تواند نشانه یک بیماری جدی به نام پره اکلامپسی باشد).
- هموروئید
- سینه‌های حساس، که ممکن است از آن‌ها یک پیش شیر آبکی به نام آغوز نشت کند.
- ممکن است ناف شما بیرون زده باشد.
- کودک در وضعیت افتاده قرار دارد یا در پایین شکم شما حرکت می‌کند.
- انقباضات، که می‌تواند نشانه زایمان واقعی یا کاذب باشد.
- علائم دیگری که ممکن است در سه ماهه سوم متوجه شوید عبارتند از تنگی نفس، سوزش سر دل و مشکل در خواب.
سه ماهه سوم: با نزدیک شدن به موعد مقرر زایمان تغییراتی رخ می‌دهند
تغییرات دیگری در بدن شما در طول سه ماهه سوم رخ می‌دهد که نمی‌توانید آن‌ها را ببینید. با نزدیک شدن به موعد زایمان، دهانه رحم طی فرآیندی به نام افاسمنت که به باز شدن دهانه رحم در هنگام زایمان کمک می‌کند، نازک‌تر و نرم‌تر می‌شود. پزشک با انجام معاینات منظم، به خصوص زمانی که به موعد زایمان نزدیک می‌شوید، پیشرفت بارداری شما را بررسی می‌کند.
سه ماهه سوم: نوزاد در ۳۲ هفتگی
در هفته ۳۲ در سه ماهه سوم، رشد کودک شما ادامه می‌یابد:
- استخوان‌های کودک شما نرم هستند؛ اما کاملاً شکل گرفته‌اند.
- حرکات و لگد زدن افزایش می‌یابد.
- چشم‌ها می‌توانند باز و بسته شوند.
- ریه‌ها به طور کامل تشکیل نشده‌اند؛ اما تمرین حرکات تنفس رخ می‌دهد.
- بدن کودک شما شروع به ذخیره مواد معدنی حیاتی مانند آهن و کلسیم می‌کند.
- لانوگو (مو‌های ظریف) شروع به ریزش می‌کنند.
- کودک شما هفته‌ای ۲۲۶ گرم وزن اضافه می‌کند، وزن آن در این زمان حدود ۱.۸۱۴ کیلوگرم تا ۲۰۴۱ کیلوگرم و طول آن حدود ۳۸.۱ تا ۴۳.۱۸ سانتی‌متر است.
سه ماهه سوم: نوزاد در ۳۶ هفتگی
در هفته ۳۶، با نزدیک شدن به موعد زایمان، کودک شما به رشد خود ادامه می‌دهد:
- پوشش مومی محافظ (ورنیکس) ضخیم می‌شود.
- چربی بدن افزایش می‌یابد.
- کودک شما بزرگ‌تر می‌شود و فضای کم‌تری برای حرکت دارد. حرکات قدرت کم‌تری دارند؛ اما شما همچنان آن‌ها را احساس خواهید کرد.
- کودک شما حدود ۴۰.۶ تا ۴۸.۲ سانتی‌متر طول و حدود ۲.۷۲۱ تا ۲.۹۴۸ کیلوگرم وزن دارد.
سه ماهه سوم: نوزاد در ۳۷ تا ۴۰ هفتگی
در نهایت، از هفته ۳۷ تا ۴۰ آخرین مراحل رشد کودک شما رخ می‌دهد:
- در پایان هفته ۳۷، نوزاد شما کامل در نظر گرفته می‌شود.
- اندام‌های کودک شما می‌توانند به تنهایی کار کنند.
- با نزدیک شدن به موعد زایمان، ممکن است کودک شما برای تولد حالت سر به پایین بگیرد.
- میانگین وزن هنگام تولد بین ۲.۸۱۲ تا ۴.۱۷۳ کیلوگرم و طول متوسط ۴۸.۲ تا ۵۳.۳۴ سانتی‌متر است. اکثر نوزادان کامل در این محدوده قرار می‌گیرند؛ اما نوزادان سالم وزن و اندازه‌های مختلفی دارند.
