ممکن است چشم بتواند سن بیولوژیکی را نشان دهد
ممکن است پزشکان بتوانند با غربالگری چشم، روزی خطر مرگ زود هنگام یک فرد را پیشبینی کنند.
بر اساس یک مطالعه جدید، ممکن است پزشکان بتوانند روزی با بررسی عروق ریز درون چشم یک فرد، خطر مرگ زود هنگام آن فرد را پیشبینی کنند.
بر اساس بیانیهی منتشر شده از سوی تیم پژوهشی، اگرچه خطر بیماری و مرگ زودهنگام بهطور کلی با سن تقویمی افزایش مییابد؛ اما این خطر میتواند در بین افراد هم سن کمی متفاوت باشد. این تفاوت را میتوان با «سن بیولوژیکی» یک فرد توضیح داد. بر خلاف سن تقویمی، سن بیولوژیکی با توجه به چندین فاکتور سلامتی، برای هر فرد یک نرخ جداگانه دارد.
مطالعات قبلی نشانگرهای زیستی مختلفی مانند ژنهای خاص، تواناییهای شناختی، فشار خون و عملکرد سیستم ایمنی را در بدن مورد بررسی قرار دادهاند که ممکن است قادر به تعیین سن بیولوژیکی یک فرد باشند.
پژوهشهای گذشته در مورد شبکیه، لایههای حساس به نور واقع در بافت عصبی در پشت چشم را به عنوان یک شاخص احتمالی از سن بیولوژیکی یک فرد نشان داده بودند؛ زیرا میتواند سرنخهایی در مورد خطر ابتلا به بیماری ارائه دهد. نویسندگان در این مطالعه که در ۱۸ ژانویه ۲۰۲۲ در مجلهBritish Journal of Ophthalmology منتشر شد، گفتند که شبکیه یک مسیر منحصر به فرد و قابل دسترس برای ارزیابی فرآیندهای پاتولوژیک زمینهای بیماریهای سیستمیک عروقی و عصبی که با افزایش خطر مرگ و میر مرتبط هستند، ارائه میدهد.
در مطالعه جدید، پژوهشگران به تکنیک یادگیری عمیقی روی آوردند که میتواند خطر مرگ فرد را با تجزیه و تحلیل سن بیولوژیکی شبکیه پیشبینی کند.
مدل یادگیری عمیق آنها (نوعی یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی که برای یادگیری شبیه به مغز انسان مدلسازی شده است) بیش از ۸۰ هزار تصویر از فوندوس (سطح پشتی داخلی چشم که شبکیه را نیز در بر میگیرد) تجزیه و تحلیل کرد.
آنها این تصاویر را از نزدیک به ۴۷ هزار نفر بین سنین ۴۰ تا ۶۹ سال که در Biobank انگلستان (یک پایگاه داده زیست پزشکی با دادههای بیش از نیم میلیون ساکن بریتانیا) ذخیره شده بود، به دست آوردند. پژوهشگران برای اطمینان از دقیق بودن مدلهایی که طراحی کردهاند، ابتدا بیش از ۱۹ هزار تصویر فوندوس گرفته شده از بیش از ۱۱ هزار شرکت کننده را که از سلامت نسبتاً خوبی برخوردار بودند، تجزیه و تحلیل کردند. ایده این بود که سن بیولوژیکی شبکیه این افراد باید تقریباً مشابه سن تقویمی آنها باشد.
این مدل در پیشبینی سن شبکیه با دقت ۳.۵ سال تا سن تقویمی نسبتاً دقیق بود. سپس آنها از این مدل برای ارزیابی عکسهای باقی مانده نزدیک به ۳۶ هزار شرکت کننده که در طی ۱۱ سال جمعآوری شده بودند، استفاده کردند. آنها دریافتند که ۵۱ درصد از شرکت کنندگان دارای شکاف سنی شبکیه (تفاوت بین سن بیولوژیکی و تقویمی) بیش از ۳ سال، ۲۸ درصد بیش از ۵ سال و ۴.۵ درصد شکاف بیش از ۱۰ سال داشتند. به عبارت دیگر، این شرکت کنندگان در مقایسه با سن تقویمی خود چشمان «پیرتری» داشتند.
افرادی که فاصله سنی بیشتری داشتند، ۴۹ تا ۶۷ درصد بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از عللی غیر از بیماریهای قلبی عروقی یا سرطان قرار داشتند. با هر یک سال افزایش فاصله سنی، خطر مرگ به هر دلیلی ۲ درصد و برای عللی غیر از بیماریهای قلبی عروقی و سرطان، ۳ درصد افزایش مییابد؛ اما پژوهشگران ارتباطی بین فاصله سنی شبکیه و مرگ ناشی از بیماری قلبی عروقی یا سرطان پیدا نکردند.
پژوهشگران خاطرنشان میکنند از آنجایی که این یک مطالعه مشاهدهای بود، نتوانستند رابطه علت و معلولی را تعیین کنند. نویسندگان میگویند این یافتهها نشان میدهد که سن شبکیه ممکن است یک نشانگر زیستی مهم بالینی پیری باشد.