فهرست...
کودکان نیز همانند بزرگسالان، ممکن است در معرض کمبود کلسیم باشند. این کمبود کلسیم یا هیپوکلسمی، در اثر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود.
از نظر شیمیایی، کلسیم یک فلز قلیایی خاکی با عدد اتمی ۲۰ است. کلسیم همچنین یک ماده معدنی موجود در بدن انسان است که ۹۹ درصد آن در دندان‌ها و استخوان‌ها و ۱ درصد آن نیز در خون، مایع بین سلولی و ماهیچه‌ها ذخیره می‌شود. بنابراین، وجود این ماده معدنی فراوان، برای عملکرد صحیح بدن انسان حیاتی است.
کلسیم برای انقباض مناسب ماهیچه‌ها، از جمله آن‌هایی که در دیواره رگ‌های خونی رخ می‌دهند، مورد نیاز است. کلسیم همچنین برای کمک به ترشح هورمون‌ها و آنزیم‌ها در سراسر بدن استفاده می‌شود. انتقال دهنده‌های عصبی از کلسیم استفاده می‌کنند و در نتیجه این ماده معدنی امکان انتقال تکانه‌ها را بین مغز و کل سیستم عصبی فراهم می‌کند. کلسیم در حفظ ضربان قلب ثابت و همچنین حمل و نقل یون‌ها از طریق غشای سلولی نقش دارد. در مجموع، چندین عملکرد مختلف بدن به مقدار کافی کلسیم در بدن بستگی دارد.
مقدار کلسیم مورد نیاز یک فرد در درجه اول به سن بستگی دارد. به عنوان مثال، کودکان به کلسیم بیشتری نیاز دارند؛ زیرا ساختار اسکلتی آن‌ها هنوز در حال رشد است. به افراد مسن‌تر، به ویژه زنان، اغلب توصیه می‌شود که مکمل‌های کلسیم مصرف کنند؛ زیرا سن آن‌ها باعث می‌شود که آن‌ها در معرض خطر بیشتری برای پوکی استخوان باشند. از افرادی که از شرایط پزشکی خاصی رنج می‌برند نیز ممکن است خواسته شود که مصرف کلسیم خود را افزایش دهند.
علائم کمبود کلسیم
طبق تعریف، هیپوکلسمی وضعیتی است که برای توصیف کمبود کلسیم استفاده می‌شود. کمبود کلسیم اغلب در نوزادانی رخ می‌دهد که به سختی چند روز سن دارند و به دلیل سطوح بالای فسفات موجود در محصولات شیر خشک، سطح کلسیم در خون این نوزادان کاهش می‌یابد. برخی از علائم اولیه هیپوکلسمی عبارتند از تحریک‌پذیری، انقباض عضلانی، لرزش، بی‌حالی و تشنج. به غیر از نوزادان، کمبود کلسیم ممکن است در هر سنی رخ دهد.
کمبود مزمن کلسیم می‌تواند منجر به راشیتیسم، پوکی استخوان و استئوپنی و همچنین اختلال در سرعت متابولیسم و عملکرد طبیعی سایر فرآیند‌های بدن شود. در مجموع، برخی از علائم کمبود مزمن کلسیم می‌تواند شامل درد قفسه سینه، بی‌حسی انگشتان دست و پا، گرفتگی عضلات، ناخن‌های شکننده، پوست خشک و پوسیدگی دندان باشد.
علت ایجاد کمبود کلسیم در کودکان
دلایل مختلفی برای کاهش سطح کلسیم خون وجود دارد. به عنوان مثال، کمبود ویتامین D که برای جذب کلسیم لازم است، ممکن است زمانی ایجاد شود که کودکان برای مدت طولانی در خانه بمانند.
هیپوپاراتیروئیدیسم یکی دیگر از دلایل کمبود کلسیم است. این وضعیت ممکن است پس از جراحی یا به دلیل یک بیماری خودایمنی یا دلایل ژنتیکی رخ دهد. بیماری کلیوی و مشکلات کبدی نیز ممکن است منجر به کمبود ویتامین D و در نتیجه کمبود کلسیم شوند.
سایر شرایطی که ممکن است باعث کمبود کلسیم شود عبارتند از: هیپوپاراتیروئیدیسم کاذب، هیپومنیزیمی، متاستاز‌های اسکلروتیک و سندرم فانکونی. هر بیماری که تیروئید و غدد پاراتیروئید را تحت تأثیر قرار دهد منجر به کمبود کلی مواد معدنی می‌شود که در نتیجه کلسیم را هم شامل می‌شود.
به‌طور کلی، یکی از شایع‌ترین علل هیپوکلسمی در کودکان نارسایی کلیه است. این مشکل معمولاً به هیپوکلسمی منجر می‌شود.
برخی دیگر از دلایل اصلی هیپوکلسمی کودکان عبارتند از:
- نارس بودن
- خفگی هنگام تولد
- دیابتی بودن مادر
- محدودیت رشد داخل رحمی
- بار فسفات اگزوژن
- اختلال نقص ایمنی اولیه
- استفاده از داروی جنتامایسین
- هیپر فسفاتمی
- آلکالوز تنفسی
- پسودوهیپوکلسمی
- سندرم استخوان‌های گرسنه
درمان کمبود کلسیم کودکان
اولین راه برای جلوگیری از کمبود کلسیم در کودکان این است که اطمینان حاصل شود که رژیم غذایی فرد حاوی مقدار کافی از این ماده معدنی است. غذا‌های غنی از کلسیم عبارتند از محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر. سبزیجاتی مانند اسفناج، بروکلی، آووکادو، بامیه و کلم نیز سرشار از کلسیم هستند.
لوبیا‌هایی مانند لوبیا سفید، سویا و لوبیای تخت نیز راه خوبی برای افزایش دریافت کلسیم از طریق رژیم غذایی هستند. ماهی‌های خاصی از جمله ساردین، سالمون، سوف و قزل آلای رنگین کمان نیز منابع خوبی از کلسیم هستند.
اگر رژیم غذایی یک کودک مقدار کافی کلسیم را فراهم نمی‌کند، ممکن است ایده خوبی باشد که مکمل‌های کلسیم را در رژیم غذایی قرار دهید. این مکمل‌ها در ترکیب‌های مختلف بدون نسخه در دسترس هستند یا ممکن است توسط پزشک تجویز شوند.
بسیار مهم است که یک رژیم مکمل کلسیم با دوز توصیه شده روزانه مطابقت داشته باشد و از آن تجاوز نکند. مقدار بیش از حد کلسیم می‌تواند منجر به یبوست و ایجاد سنگ کلیه شود. وجود کافئین و سدیم اضافی در بدن نیز توانایی بدن برای جذب کلسیم را کاهش می‌دهد.
مصرف روزانه توصیه شده کلسیم
سن عامل اصلی در تعیین میزان مصرف توصیه شده روزانه کلسیم فرد است. نوزادان تا ۶ ماهگی باید حدود ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم در روز دریافت کنند، در حالی که نوزادان بین ۷ تا ۱۲ ماهه به دریافت روزانه ۱۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم نیاز دارند.
به کودکان بین ۱ تا ۸ سال توصیه می‌شود که ۲۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم مصرف کنند، در حالی که کودکان ۹ تا ۱۸ سال باید روزانه ۳۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم مصرف کنند. برای بزرگسالان بین سنین ۱۹ تا ۵۰ سال، مصرف روزانه توصیه شده کلسیم ۲۵۰۰ میلی‌گرم است. با این‌حال، در سن ۵۱ سالگی و بالاتر، روزانه ۲۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم باید مصرف شود.
ممکن است برای شرایط خاص، نیاز متفاوتی به کلسیم وجود داشته باشد. به عنوان مثال، زنان باردار بدون توجه به سن آن‌ها باید حداقل ۲۵۰۰ میلی‌گرم در روز کلسیم مصرف کنند. یک نوجوان باردار که ممکن است بعداً مجبور به شیردهی شود، روزانه به ۳۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم نیاز دارد.
سایر شرایط پزشکی مانند پوکی استخوان ممکن است به مکمل کلسیم حاوی ویتامین D نیاز داشته باشند تا از جذب کلسیم مکمل‌ها توسط بدن اطمینان حاصل شود.
