در اتفاقی عجیب، زن مبتلا به HIV بهطور طبیعی و بدون هیچ دارویی درمان شده است.
یک زن ناشناس از آرژانتین که به بیماری ایدز مبتلا بوده، دومین فرد در جهان است که بدون دریافت دارو درمان خاصی، هیچ اثری از عفونت HIV در بدن او باقی نمانده است.
نام این زن را «بیمار اسپرانزا» گذاشتهاند که نام او به زادگاهش در آرژانتین اشاره دارد. این زن برای اولینبار در سال ۲۰۱۳ متوجه شد که به HIV-1 مبتلا است؛ اما پس از هشت سال بررسی پیگیری و در مجموع ۱۰ آزمایش تجاری بار ویروسی، به نظر میرسد هیچ عفونتی در بدن او وجود ندارد. در بدن او نشانهای از عفونت ویروسی فعال هیچگونه شواهدی از بیماری مرتبط با HIV-1 دیده نمیشود.
پرونده این زن آرژانتینی، یادآور برخی از بیماران مشهور دیگر است که به ظاهر، به دلیل غلبه بر عفونت تیتر اخبار شدند. این دو بیمار، با نامهای بیمار برلین (نام مستعار تیموتی ری براون که در سال ۱۹۹۵ وجود عفونت ایدز در او تشخیص داده شد) و بیمار لندن (تشخیص داده شده در سال ۲۰۰۳) شناخته میشوند و هر دو مورد، تا مدتها با بیماری درگیر بودند. برای این دو بیمار، پیوند سلولهای بنیادی برای درمان انواع سرطان مورد استفاده قرار گرفته بود و این در حالی است که زن آرژانتینی، هیچ درمانی را دریافت نکرده و بهطور طبیعی بهبود یافته است.
در بیمار برلین، پیوند سلولهای بنیادی بهطور غیرمنتظرهای او را از شر ویروس نجات داد. بهتر است بگوییم که پیوند سلولهای بنیادی، ویروس را در چنان سطحی از بهبودی پایدار قرار داد که حتی در غیاب داروهای ضد رتروویروسی (ART) نیز دیگر قابل تشخیص نبود.
چندین سال بعد، تجربه بیمار لندن با بیمار برلین شباهتهای زیادی داشت و نشان میداد که مورد بیمار برلین کاملاً منحصربهفرد نیست و پیوند سلولهای بنیادی میتواند یک شکل مؤثر و البته نادر از عقیمسازی ویروس را فراهم کند.
پس از آن اکتشافات، دانشمندان به تدریج در مورد اینکه «چگونه بدن برخی از افراد گاهی اوقات راههای طبیعی برای مقابله با ویروس پیدا میکند» پژوهشهای بسیاری انجام دادند و در مورد کنترلکنندههای نخبه (افرادی که ویروس را بدون کمک دارو یا پیوند سلولهای بنیادی از بین میبرند) چیزهای بسیاری آموختهاند.
در میان این نخبگان، بیمار اسپرانزا مورد خاصی است؛ زیرا حتی کنترلکنندههای نخبه نیز گاهی علائم قابل تشخیصی از ویروس را نشان میدهند و این در حالی است که در بدن بیمار اسپرانزا کوچکترین نشانهای از ویروس دیده نمیشود.
یک تیم بینالمللی از پژوهشگران در یک مطالعه جدید که به رهبری گابریلا ترک و کیرا سیگر انجام شده است، این چنین توضیح میدهند:
در زیرگروه کوچکی از افراد مبتلا به HIV-1 که اغلب به آنها کنترلکنندههای نخبه یا سرکوبگرهای طبیعی میگویند، ویروس خون پلاسمایی HIV-1 در غیاب درمان ضد رتروویروسی، با تست (PCR) بهطور پایدار غیرقابل تشخیص است.
با اینحال، DNA پروویروسی دست نخورده ژنومی و ویروسهای دارای قابلیت تکثیر را میتوان به آسانی با استفاده از روشهای آزمایشگاهی در این افراد جدا کرد. این نشان میدهد کنترل ویروس بدون دارو در این افراد، ناشی از مهار تکثیر ویروسی وابسته به میزبان است و نشان دهنده از بین رفتن تمام سلولهای آلوده به ویروس نخواهد بود.
پژوهشگران میگویند هر آنچه که در مورد بیمار اسپرانزا رخ داده، در سطح متفاوتی قرار دارد و به نظر میرسد بدن این زن توانسته با موفقیت همه پروویروسهای HIV-1 دارای قابلیت تکثیر در طول عفونت طبیعی را از بین ببرد.
همانطوری که گفته شد، بیماری او در سال ۲۰۱۳ تشخیص داده شد. در طول این ۸ سال، او فقط یک دوره از داروهای ضدرتروویروسی (ART) استفاده کرده است و آن هم زمانی بود که بین سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ باردار بود.
پس از به دنیا آوردن نوزاد سالم با نتیجه آزمایش HIV-1 منفی، او مصرف داروهای ART را متوقف کرد و در یک دور جامع از آزمایشات، هیچ نشانهای از ویروس فعال را نشان نداد.
پژوهشگران میگویند آنچه که او را از سایر کنترلکنندههای نخبه و کنترلکنندههای پس از درمان متمایز میکند، عدم وجود پروویروسهای دست نخورده HIV-1 و ذرات ویروسی HIV-1 با قابلیت تکثیر، در تعداد زیادی از سلولها است.
مورد مشابهی قبلاً در یک بیمار کالیفرنیایی به نام لورین ویلنبرگ مشاهده شده بود. او دههها بهبودی بدون دارو را تجربه کرده بود و در آزمایش جداسازی سلولهای تک هستهای خون محیطی (PBMC) هیچ نشانهای از ویروس دست نخورده در بدن او مشاهده نشد.
با اینحال حتی با وجود سرنخهای قابل توجه و بسیار امیدوارکنندهای که این مطالعات موردی از نظر پژوهشهای HIV ارائه میدهند، دانشمندان در مورد آنچه که میخواهند در مورد این بیمار بیان کنند احتیاط میکنند.
پژوهشگران میگویند:
آیا این اتفاق نشان میدهد که بیمار ما یک درمان استریل کننده در طول عفونت طبیعی ایجاد کرده است؟ ما معتقدیم این احتمال وجود دارد؛ اما نمیتوان آن را ثابت کرد.
مفاهیم علمی را هرگز نمیتوان از طریق جمعآوری دادههای تجربی اثبات کرد؛ بلکه فقط میتوان آنها را رد کرد. در زمینه پژوهشهای HIV-1، اثبات تجربی اینکه کسی به یک درمان عقیمکننده دست یافته است، غیرممکن خواهد بود.
با وجود اینکه نمیتوانیم این پدیده به ظاهر طبیعی را اثبات کنیم؛ اما ناتوانی ما در تشخیص هرگونه نشانهای از عفونت ویروسی دست نخورده مداوم علیرغم جستجوی جامع، یک پیروزی بزرگ است و این چیزی است که میتواند به ما در تنظیم مجدد مرزهای پژوهشهای HIV کمک کند.
این تیم پژوهشی میگوید:
در مجموع، نتایج ما این احتمال را افزایش میدهد که درمان عقیمکننده عفونت HIV-1 که با عدم وجود پروویروسهای HIV-1 دست نخورده قابل تشخیص تعریف میشود، یک نتیجه بالینی بسیار نادر؛ اما ممکن است.
ناتالیا لاوفر، نویسنده ارشد این مطالعه و پژوهشگر HIV از دانشگاه بوئنوس آیرس، زمانی که نتایج اولیه این پرونده در اوایل سال به اشتراک گذاشته شد، گفت این نشان میدهد که باید افراد بیشتری از این دست وجود داشته باشند.
این یک جهش قابل توجه در پژوهشهای حوزه درمان HIV است. پس از تشخیص، آزمایشهای این زن آرژانتینی همه را شگفتزده کرد. آزمایش آنتیبادی HIV او نشان داد که او HIV مثبت است؛ اما سطح ویروس غیرقابل شناسایی بود و در طول زمان ادامه یافت و این بسیار غیر معمول است.