فهرست...
آسم دوران کودکی همان بیماری ریوی است که بزرگسالان به آن مبتلا می‌شوند؛ اما کودکان اغلب علائم متفاوتی دارند. پزشکان به این بیماری آسم کودکان می‌گویند.
اگر کودک شما آسم دارد، ریه‌ها و راه‌های هوایی او به راحتی می‌توانند در هنگام سرماخوردگی یا در نزدیکی چیز‌هایی مانند گرده‌ها ملتهب شوند. علائم آسم ممکن است انجام فعالیت‌های روزمره یا خواب را برای کودک شما سخت کند. گاهی اوقات، حمله آسم می‌تواند منجر به مراجعه به بیمارستان شود.
هیچ درمانی برای آسم کودکان وجود ندارد؛ اما می‌توانید با پزشک کودک خود برای کنترل آن و جلوگیری از آسیب به ریه‌های در حال رشد او همکاری کنید.
علائم و نشانه‌های آسم کودکان
همه کودکان علائم آسم یکسانی ندارند. حتی ممکن است کودک علائم متفاوتی از یک قسمت به قسمت دیگر داشته باشد. علائم و نشانه‌های آسم کودکان عبارتند از:
- سرفه‌ای که از بین نمی‌رود (ممکن است تنها علامت باشد)
- سرفه‌هایی که در حین بازی یا ورزش، در شب، در هوای سرد، یا هنگام خنده یا گریه رخ می‌دهند
- سرفه‌ای که پس از عفونت ویروسی بدتر می‌شود
- انرژی کم‌تر در حین بازی و توقف برای نفس کشیدن در حین فعالیت
- اجتناب از فعالیت‌های ورزشی یا اجتماعی
- مشکل خواب به دلیل سرفه یا مشکلات تنفسی
- تنفس سریع و پی در پی
- سفتی یا درد قفسه سینه
- خس خس سینه، صدای سوت هنگام دم یا بازدم
- مشاهده حرکات در قفسه سینه (انقباض)
- تنگی نفس
- سفت شدن عضلات گردن و سینه
- احساس ضعف یا خستگی
- مشکل در غذا خوردن یا غرغر کردن هنگام غذا خوردن (در نوزادان)
پزشک اطفال باید هر بیماری که نفس کشیدن را برای کودک سخت می‌کند بررسی کند. متخصصان گاهی اوقات از اصطلاحات بیماری واکنشی راه‌های هوایی و برونشیولیت در مورد خس خس سینه همراه با تنگی نفس یا سرفه در نوزادان و کودکان نوپا استفاده می‌کنند. آزمایش‌ها ممکن است نتوانند آسم را در کودکان کم‌تر از ۵ سال تأیید کنند.
چه زمانی باید مراقبت‌های اورژانسی دریافت کرد؟
حمله آسم شدید نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد. مراقب این نشانه‌ها باشید:
- توقف در وسط جمله برای نفس کشیدن
- استفاده از عضلات معده برای تنفس
- وقتی می‌خواهند هوا بگیرند شکم در زیر دنده‌هایشان فرو می‌رود
- قفسه سینه و پهلو‌هایی که هنگام نفس کشیدن به داخل کشیده می‌شوند
- خس خس شدید
- سرفه‌های شدید
- مشکل در راه رفتن یا صحبت کردن
- لب‌ها یا ناخن‌های آبی رنگ
- افزایش تنگی نفس با کاهش خس خس سینه
- سوراخ‌های بینی پهن شده
- ضربان قلب سریع
- عرق کردن بیشتر از حد معمول
- درد قفسه سینه
علل و محرک‌های آسم کودکان
محرک‌های رایج عبارتند از:
عفونت‌های راه هوایی: این شامل سرماخوردگی، ذات‌الریه و عفونت‌های سینوسی است.
آلرژن‌ها: کودک شما ممکن است به چیز‌هایی مانند سوسریان، مایت‌های ریز، کپک، شوره حیوانات خانگی و گرده آلرژی داشته باشد.
عوامل محرک: مواردی مانند آلودگی هوا، مواد شیمیایی، هوای سرد، بو یا دود می‌توانند مجاری تنفسی آن‌ها را آزار دهند.
ورزش: ورزش می‌تواند منجر به خس خس سینه، سرفه و سفت شدن قفسه سینه شود.
استرس: این می‌تواند باعث تنگی نفس کودک شما شود و علائم او را بدتر کند.
عوامل خطر آسم کودکان
آسم علت اصلی بیماری‌های طولانی مدت در کودکان است. این بیماری حدود ۷ میلیون کودک را در ایالات متحده تحت تأثیر قرار می‌دهد. این اعداد در حال افزایش هستند و کارشناسان مطمئن نیستند که دلیل افزایش بیماران چیست.
اکثر کودکان در سن ۵ سالگی اولین علائم خود را بروز می‌دهند؛ اما آسم می‌تواند در هر سنی شروع شود.
مواردی که می‌توانند کودک را بیشتر به آسم مبتلا کنند عبارتند از:
- آلرژی بینی (تب یونجه) یا اگزما (بثورات پوستی آلرژیک)
- سابقه خانوادگی آسم یا آلرژی
- عفونت‌های تنفسی زیاد
- وزن کم هنگام تولد
- قرار گرفتن در معرض دود تنباکو قبل یا بعد از تولد
- تبار آفریقایی-آمریکایی یا پورتوریکویی
- بزرگ شدن در محیطی کم درآمد
تشخیص آسم کودکان
علائم آسم کودک شما ممکن است تا زمانی که به مطب دکتر بروید از بین برود. شما در کمک به پزشک برای درک آنچه که در حال وقوع است، نقش مهمی دارید. آزمایش و بررسی تشخیص آسم شامل موارد زیر خواهد بود:
سؤالاتی در مورد سابقه پزشکی و علائم: پزشک در مورد مشکلات تنفسی فرزند شما و همچنین هرگونه سابقه خانوادگی آسم، آلرژی، اگزما یا سایر بیماری‌های ریوی سؤال خواهد کرد. علائم کودک خود را با جزئیات شرح دهید و بگویید علائم آسم چه زمانی و چند بار رخ می‌دهند.
معاینه بدنی: پزشک به قلب و ریه‌های کودک شما گوش می‌دهد و به بینی یا چشم‌های او برای علائم آلرژی نگاه می‌کند.
آزمایش‌ها: ممکن است پزشک از کودک شما رادیوگرافی قفسه سینه بگیرد. اگر ۶ سال یا بزرگتر باشند، ممکن است یک آزمایش ساده ریه به نام «اسپیرومتری» انجام دهند. این آزمایش میزان هوای موجود در ریه‌های کودک و سرعت هوا را را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا متوجه شود که آسم آن‌ها چقدر شدید است. آزمایش‌های دیگر می‌توانند به یافتن محرک‌های آسم کمک کنند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش پوستی آلرژی، آزمایش خون (IgE یا RAST) و اشعه ایکس برای تشخیص این‌که آیا عفونت سینوسی یا بیماری رفلاکس معده (GERD) باعث بدتر شدن آسم می‌شود یا خیر. آزمایشی که سطح اکسید نیتریک (eNO) را در تنفس کودک شما اندازه‌گیری می‌کند، می‌تواند به راه‌های هوایی ملتهب نیز اشاره کند.
درمان آسم کودکان
بر اساس سابقه کودک شما و شدت آسم او، پزشک یک برنامه مراقبتی به نام «برنامه اقدام آسم» تهیه می‌کند. این برنامه توضیح می‌دهد که کودک شما چه زمانی و چگونه باید از دارو‌های آسم استفاده کند، زمانی که آسم بدتر می‌شود چه کاری انجام دهد و چه زمانی باید به دنبال مراقبت‌های اورژانسی باشد. مطمئن شوید که این طرح را درک کرده‌اید و هر گونه سؤالی که ممکن است داشته باشید از پزشک کودک خود بپرسید.
برنامه اقدام آسم کودک شما برای کنترل آسم او مهم است. برای یادآوری برنامه مدیریت روزانه فرزندتان و همچنین راهنمایی شما در زمانی که فرزندتان علائم آسم دارد، آن را در دسترس داشته باشید. نسخه‌هایی از این برنامه را به مراقبان، معلمان و حتی راننده اتوبوس فرزندتان بدهید تا بدانند اگر کودک دور از خانه دچار حمله آسم شد، چه کاری انجام دهند.
علاوه بر پیروی از برنامه اقدام آسم فرزندتان، مطمئن شوید که قرار گرفتن در معرض محرک‌های آسم محدود است و ترجیحاً از آن‌ها اجتناب کنید.
کودکان چه دارو‌هایی برای آسم می‌توانند مصرف کنند؟
اکثر دارو‌های آسم که به بزرگسالان و نوجوانان داده می‌شود را می‌توان با خیال راحت برای کودکان نوپا و کوچکتر نیز تجویز کرد. دارو‌هایی که برای کودکان کوچکتر تأیید شده‌اند در دوز‌های تنظیم شده برای سن و وزن آن‌ها تجویز می‌شوند. در مورد دارو‌های استنشاقی، ممکن است یک دستگاه دارو رسان متفاوت بر اساس سن و توانایی کودک مورد نیاز باشد. (بسیاری از کودکان نمی‌توانند تنفس خود را به خوبی هماهنگ کنند تا از یک داروی استنشاقی استاندارد استفاده کنند).
دو نوع اصلی از دارو‌های آسم وجود دارد:
دارو‌های تسکین دهنده سریع: این داروها به تسکین علائم ناگهانی کمک می‌کنند. کودک شما در طول حمله آسم از آن‌ها برای کمک سریع استفاده می‌کند.
دارو‌های اثرگذار در طولانی مدت: این داروها از التهاب راه‌های هوایی جلوگیری کرده و آسم را تحت کنترل نگه می‌دارند. احتمالاً فرزند شما هر روز آن‌ها را مصرف خواهد کرد.
اگر یک نوزاد یا کودک بزرگتر علائم آسم را داشته باشد و بیش از دو بار در هفته (در طول روز) یا بیش از دو بار در ماه (در شب) به درمان با دارو‌های گشاد کننده برونش نیاز داشته باشد، پزشکان دارو‌های ضد التهابی روزانه را توصیه می‌کنند.
بسیاری از دارو‌های آسم حاوی استروئید‌ها هستند که می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. آن‌ها می‌توانند دهان و گلوی کودک شما را تحریک کنند. برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند که با گذشت زمان، ممکن است باعث رشد آهسته، مشکلات استخوانی و آب مروارید شوند. بعد از این‌که کودک شما آن‌ها را مصرف کرد، ممکن است بدن او نتواند به همان اندازه استروئید طبیعی بسازد؛ اما بدون درمان، آسم می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی و مراجعه به بیمارستان شود. شما و پزشک باید در مورد مزایا و معایب دارو هنگام تهیه برنامه اقدام آسم با هم مشورت کنید.
چگونه به فرزندم داروی آسم بدهم؟
پزشک بر اساس شدت آسم، به شما خواهد گفت که هر چند وقت یک‌بار به کودکتان درمان‌های تنفسی بدهید.
می‌توانید با استفاده از نبولایزر خانگی که به عنوان دستگاه تنفس نیز شناخته می‌شود، دارو‌های آسم (معمولاً برای کودکان زیر ۴ سال) را به کودک خود بدهید. یک نبولایزر دارو‌های آسم را (معمولاً گشاد کننده‌های برونش هستند) با تغییر آن‌ها از مایع به غبار به بدن تحویل می‌دهد. کودک شما دارو را با تنفس از طریق ماسک صورت دریافت می‌کند. معمولاً حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد تا درمان‌های تنفسی عمل کنند و تا چند بار در روز انجام می‌شوند.
برای استفاده از نبولایزر کارهای زیر را انجام دهید:
- دست‌هایتان را بشویید.
- دارو را در نبولایزر قرار دهید.
- لوله‌ها را از کمپرسور به پایه وصل کنید.
- دهانی یا ماسک را وصل کنید.
- کمپرسور را روشن کنید و مراقب باشید که غبار نوری از نبولایزر خارج شود.
- ماسک را روی صورت فرزندتان بگذارید یا دهانی را در دهان او بگذارید و از او بخواهید لب‌هایش را دور آن ببندد.
- از آن‌ها بخواهید تا زمانی که زمان درمان آن‌ها تمام شود، نفس بکشند.
- وقتی دارو تمام شد نبولایزر را خاموش کنید.
- از کودک خود بخواهید سرفه کند تا مخاط از بین برود.
دستورالعمل‌هایی برای مدیریت آسم در کودکان تا سن ۴ سالگی وجود دارد. این دستورالعمل شامل استفاده از دارو‌های تسکین‌دهنده سریع (مانند آلبوترول) برای علائم غیرفعال می‌شود. دوز پایین یک استروئید استنشاقی یا مونته لوکاست مرحله بعدی است. پس از ۴ سالگی، تمرکز برنامه درمان از کنترل علائم به مدیریت بیماری تغییر می‌کند. اگر آسم کودک شما حداقل به مدت ۳ ماه تحت کنترل باشد، پزشک ممکن است درمان او را کاهش دهد.
بچه‌های بزرگتر به جای نبولایزر، ممکن است بتوانند از استنشاقی هیدروفلوئوروآلکان یا HFA (که قبلاً استنشاقی با دوز اندازه‌گیری یا MDI نامیده می‌شد) با فاصله ساز استفاده کنند.
اسپیسر یا فاصله ساز، محفظه‌ای است که به دستگاه تنفسی متصل می‌شود و انفجار دارو را در خود نگه می‌دارد. این به کودک شما اجازه می‌دهد تا خودش دارو را با سرعت در ریه‌های خود تنفس کند.
برای استفاده از دستگاه تنفسی با اسپیسر کارهای زیر را انجام دهید:
- دست‌هایتان را بشویید.
- اولین‌باری که از آن استفاده می‌کنید، با ۴ بار اسپری کردن در هوا، دستگاه تنفسی را آماده کنید.
- دستگاه تنفسی را در دهانه انتهای اسپیسر قرار دهید.
- آن را به مدت ۱۰ ثانیه تکان دهید.
- از فرزند خود بخواهید سر خود را به پهلو بچرخاند و نفس خود را بیرون بیاورد.
- از آن‌ها بخواهید دهان خود را در اطراف قطعه دهانی اسپیسر ببندند.
- به آن‌ها بگویید آهسته نفس عمیق بکشند.
- آن‌ها را مجبور کنید تنفس را نگه دارند و تا ۱۰ بشمارند.
- از آن‌ها بخواهید به آرامی نفس خود را خارج کنند.
- اگر پزشک دو پاف دارو را تجویز کرد، ۱ دقیقه بعد از اولین تنفس صبر کنید و سپس دوباره همه این کارها را انجام دهید.
- به فرزند خود کمک کنید دهان خود را بشوید، دندان‌های خود را مسواک بزند یا آب بنوشد.
اجتناب از محرک‌های آسم کودکان
برای جلوگیری از حملات آسم یا جلوگیری از بدتر شدن آن‌ها، با اقداماتی مانند موارد زیر روی محرک‌های شناخته شده تمرکز کنید:
- اجازه ندهید کسی در خانه یا ماشین شما سیگار بکشد.
- برای مبارزه با مایت‌های ریز، ملحفه‌ها و فرش‌ها را اغلب تمیز کنید.
- حیوانات خانگی را از اتاق خواب فرزندتان دور نگه دارید. فیلتر هوا می‌تواند به خروج مواد آلرژی‌زا کمک کند.
- برای جلوگیری از نفوذ سوسک‌ها، به‌طور منظم کنترل آفات را انجام دهید.
- نشتی‌ها را برطرف کنید و برای جلوگیری از کپک زدن از رطوبت‌گیر استفاده کنید.
- از محصولات پاک کننده معطر یا شمعی استفاده نکنید.
- گزارش‌های روزانه کیفیت هوا را در منطقه خود بررسی کنید.
- به فرزندتان کمک کنید وزن مناسبی داشته باشد.
- اگر سوزش سر دل دارند، آن را کنترل کنید.
- اگر ورزش یک محرک باشد، پزشک ممکن است از کودک شما بخواهد ۲۰ دقیقه قبل از شروع فعالیت از دستگاه تنفسی استفاده کند تا راه‌های هوایی خود را باز نگه دارد.
- مطمئن شوید که آن‌ها هر سال واکسن آنفولانزا دریافت می‌کنند.
عوارض آسم کودکان
هنگامی که آسم تحت کنترل نباشد، می‌تواند مشکلاتی مانند موارد زیر ایجاد کند:
- حملات شدید، گاهی اوقات منجر به ویزیت ERیا ماندن در بیمارستان می‌شود
- از دست دادن مدرسه و سایر فعالیت‌ها
- خستگی
- استرس، اضطراب و افسردگی
- تأخیر در رشد یا بلوغ
- مجاری هوایی آسیب دیده و عفونت ریه
- مرگ
چشم انداز آسم کودکان
هیچ درمانی برای آسم وجود ندارد؛ اما کودک شما می‌تواند یاد بگیرد که آن را کنترل کند. آن‌ها باید بتوانند:
- از علائم طولانی مدت جلوگیری کنند
- هر روز به مدرسه بروند
- از علائم آسم در شب اجتناب کنند
- در فعالیت‌های روزانه شرکت کنند، بازی کنند و در ورزش شرکت کنند
- از مراجعه فوری به پزشک، اورژانس یا بیمارستان خودداری کنند
- از داروها برای کنترل علائم با عوارض جانبی کم یا بدون عوارض استفاده و تنظیم کنند
اگر آن‌ها در رسیدن به همه این اهداف مشکل دارند، از پزشک خود برای مشاوره بخواهید.
بسیاری از کارشناسان در مورد عملکرد ریه نوزاد و آسم اطلاعاتی ندارند؛ اما آن‌ها بر این باورند که اگر کودک چندین دوره خس خس سینه داشته باشد، مادری مبتلا به آسم داشته باشد یا آلرژی داشته باشد، احتمال ابتلا به آسم در سن ۷ سالگی بیشتر است.
هنگامی که راه‌های هوایی کودک حساس می‌شوند، تا آخر عمر به همین شکل باقی می‌مانند؛ اما حدود ۵۰ درصد از کودکان پس از رسیدن به سنین نوجوانی شاهد کاهش شدید علائم آسم هستند. ممکن است به نظر برسد که آسم آن‌ها فروکش کرده است؛ اما برخی از آن‌ها در بزرگسالی دوباره علائم را نشان خواهند داد. هیچ راهی برای پیش‌بینی این‌که چه اتفاقی ممکن است برای فرزند شما رخ دهد، وجود ندارد.
با یادگیری در مورد آسم و نحوه کنترل آن، گام مهمی در جهت مدیریت وضعیت فرزندتان بردارید. با تیم مراقبت آن‌ها همکاری نزدیک داشته باشید تا همه چیز‌هایی را که می‌توانید در مورد آسم، نحوه جلوگیری از محرک‌ها، اقدامات دارویی و نحوه درمان انجام دهید، بیاموزید.
