کروناویروس نیز همانند بیماریهای دیگر، شاعات و افسانههای بسیاری پیرامون خود دارد که برخی از آنها مخرب هستند.
کروناویروس معروف، حدود ۲ سال پیش در شهر ووهان کشور چین برای نخستینبار شیوع پیدا کرد و به تمام قارههای جهان به جز قطب جنوب، سرایت پیدا کرد. از زمان آغاز بیماری تا به امروز، میلیونها نفر به آن مبتلا شدهاند و در این میان نیز متأسفانه چند میلیون انسان نیز جان خود را از دست دادند.
در تاریخ ۱۱ مارس سال ۲۰۲۰ میلادی، سازمان بهداشت جهانی در مورد ویروس کرونا وضعیت فوقالعاده اعلام کرد. این ویروس خیلی سریع به تیتر شماره یک روزنامهها و رسانهها تبدیل شد و همچنان هم تیتر شماره یک آنهاست. ایالات متحده، بیشتری آسیب را متحمل شد و بالاترین میزان مرگ و میر در اثر ویروس نیز به این کشور مربوط است.
این ویروس وحشت بسیاری را در دل مردم ایجاد کرده و همین باعث شده که اطلاعات نادرستی در مورد آن میان مردم پخش شود. برخی از این اطلاعات نادرست، میتوانند به جان افراد آسیب برسانند. در ادامه، با مجله دانستنی کیمازی همراه باشید تا برخی از مشهورترین افسانههای موجود در مورد کروناویروس را بررسی کنیم.
پاشیدن کلر یا الکل روی پوست ویروسهای بدن را از بین میبرد
استفاده از الکل یا کلر روی پوست میتواند باعث آسیب شود؛ بهویژه اگر به چشم یا دهان وارد شود. این مواد شیمیایی میتوانند سطوح را ضد عفونی کنند؛ اما افراد نباید از آنها برای ضد عفونی کردن بدن خود استفاده کنند.
علاوه بر این، کلر و الکل نمیتوانند ویروسهای داخل بدن را از بین ببرند.
فقط افراد مسن و افراد دارای بیماری زمینهای در معرض خطر عفونت و عوارض آن هستند
SARS-CoV-2، مانند سایر ویروسهای خانواده کرونا، میتواند به افراد در هر سنی منتقل شود. با اینحال، افراد مسن و افرادی که از قبل دارای بیماری زمینهای خاص مانند دیابت، چاقی یا آسم هستند، بیشتر در معرض خطر بیماری شدید قرار میگیرند.
در حالیکه افراد زیر ۴۰ سال، از جمله کودکان، کمتر به بیماری شدید کووید ۱۹ مبتلا میشوند، این بیماری میتواند منجر به بروز عوارض و مرگ در هر فردی شود.
کودکان به کووید ۱۹ مبتلا نمیشوند
هر فردی، در هر سنی، میتواند به عفونت ناشی از کووید ۱۹ مبتلا شود. تا کنون، بیشتر موارد کووید ۱۹ در بزرگسالان بوده است؛ اما کودکان نیز مصون نیستند. با این اوصاف، اکثر کودکانی که به کووید ۱۹ مبتلا میشوند، علائم خفیفی دارند یا اصلاً علائمی در آنها وجود ندارند.
علاوه بر این، سازمان بهداشت جهانی در تاریخ ۱۵ مِی سال ۲۰۲۰، توضیحی درباره یک وضعیت التهابی خاص در کودکان و نوجوانان منتشر کرد که ممکن است با کووید ۱۹ ارتباط داشته باشد. این بیماری که در کودکان بهنام «سندروم التهابی چند سیستم» شناخته میشود و به MIS-C معروف است، دارای ویژگیهایی شبیه به بیماری کاوازاکی و سندروم شوک سمی است.
دانشمندان در حال حاضر اطلاعات کمی در مورد این بیماری دارند؛ اما پژوهشهای انجام شده در ماه مِی سال ۲۰۲۰ نشان میدهند که این بیماری بسیار نادر است و احتمالاً از هر ۱۰۰۰ کودک در معرض کووید ۱۹، فقط یک نفر به شرایط التهابی مشابه مبتلا میشود.
کووید ۱۹ دقیقا مانند آنفولانزا است
عفونت ناشی از ویروس SARS-CoV-2 باعث بیماری کووید ۱۹ میشود. این بیماری میتواند علائمی شبیه به علائم آنفولانزا مانند درد بدن، تب و سرفه ایجاد کند. علائم کووید ۱۹ یا آنفولانزا میتوانند خفیف، شدید و یا بهندرت کشنده باشند. هر دو بیماری میتوانند باعث ذاتالریه شوند.
با اینحال، علائم کلی کووید ۱۹ جدیتر از آنفولانزا است. کشورهای مختلف، آمار مرگ و میر مختلفی را گزارش کردهاند و میزان مرگ و میر ناشی از کووید ۱۹ در ایالات متحده حدود ۲.۶ درصد است. دانشمندان هنوز بر اساس دادههای در حال توسعه، میزان دقیق مرگ و میر کووید ۱۹ را تعیین میکنند؛ اما احتمالاً این میزان چندین برابر بیشتر از آنفولانزای فصلی است.
همه افراد مبتلا به کووید ۱۹ میمیرند
این نادرست است. همانطور که در بالا نیز توضیح داده شد، کووید ۱۹ برای درصد کمی از افرادی که به این بیماری مبتلا میشوند، کشنده است. سازمان بهداشت جهانی گزارش داده است که حدود ۸۰ درصد افراد مبتلا به کووید ۱۹، نوع نسبتاً خفیفی از بیماری را تجربه میکنند و نیازی به درمان تخصصی در بیمارستان ندارند. علائم خفیف ممکن است شامل تب، سرفه، گلودرد، خستگی و تنگی نفس باشد. علاوه بر این، بسیاری از افراد مبتلا به کووید ۱۹ هیچ علامتی ندارند.
گربهها و سگها ویروس کرونا را منتقل میکنند
تا به امروز چندین مورد ابتلای حیوانات خانگی به عفونت گزارش شده است که در بیشتر موارد، حیوانات خانگی پس از تماس با افرادی که به کووید ۱۹ مبتلا بودند، بیمار میشوند.
بر اساس گفتههای مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها(CDC) ، در حال حاضر هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد حیوانات نقش مهمی در انتشار ویروس ایجاد کننده کووید ۱۹ ایفا میکنند.
دانشمندان در مورد اهمیت این موارد در حیوانات بحث میکنند. بهعنوان مثال، جاناتان بال، استاد ویروسشناسی مولکولی در دانشگاه ناتینگهام در انگلستان، بر این باور است که ما باید بین عفونت واقعی و تشخیص وجود ویروس تفاوت قائل شویم؛ زیرا تنها دلیل شیوع بیماری کووید ۱۹، انتقال عفونت از فردی به فرد دیگر بوده است و گزارشی از انتقال عفونت از حیوان به انسان ارائه نشده است.
ماسکها همیشه از ما در برابر ویروس کرونا محافظت میکنند
کارکنان مراکز مراقبتهای بهداشتی، همواره از ماسکهای حرفهای برای محافظت از خود در برابر عفونتها استفاده میکنند. ماسکهای یکبار مصرف و پارچهای فقط میتوانند در برابر قطرات محافظت ایجاد کنند؛ اما هیچکدام نمیتوانند در برابر ذرات آئروسل شده از ما محافظت کنند.
CDC توصیه میکند که مردم از ماسکهای پارچهای فقط در مناطق عمومی سر باز استفاده کنند؛ جایی که حفظ فاصله ۲ متری از دیگران دشوار است. این میتواند به کاهش سرعت انتشار ویروس کمک کند. در مکانهای سر پوشیده بهتر است که از ماسکهای حرفهای و جراحی استفاده کنید.
حتی هنگام استفاده از ماسک، لازم است اقدامات احتیاطی دیگر مانند لمس نکردن صورت، فاصلهگذاری فیزیکی و شستن مکرر دستها را ادامه دهید. ماسکهای جراحی و ماسکهای تنفسی N95 محافظت بیشتری را ارائه میدهند.
خشککن دستها ویروس کرونا را از بین میبرد
خشککنهای دستی ویروس SARS-CoV-2 را از بین نمیبرند. بهترین راه برای محافظت از خود و دیگران در برابر این ویروس، شستن مکرر دستها با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه است.
در صورت عدم امکان شستشو، از ضدعفونی کنندههای حاوی الکل استفاده کنید.
ویروس SARS-CoV-2 فقط یک شکل جهش یافته از ویروس سرماخوردگی است
ویروسهای کرونا یک خانواده بزرگ هستند و هر کدام دارای پروتئینهای تاجدار در سطح خود هستند. برخی از این ویروسها از انسان بهعنوان میزبان خود استفاده میکنند و باعث بیماری سرماخوردگی در آنها میشوند.
کروناویروسهای دیگر، از جمله SARS-CoV-2، در درجه اول حیوانات را آلوده میکنند. بهعنوان مثال، کووید ۱۹، سندروم تنفسی خاورمیانه (MERS) و سندرم تنفسی حاد شدید (SARS) ناشی از کروناویروسها هستند. این ویروسها نیز در ابتدا از حیوانات به انسان منتقل میشوند. کروناویروسها معمولاً اول خفاشها را آلوده میکنند و سپس از طریق یک حیوان واسطه، به انسانها منتقل میشوند.
برای ابتلا به این ویروس باید ۱۰ دقیقه با فردی تماس نزدیک داشته باشید
هرچه مدت زمان نزدیکی شخصی به فرد مبتلا به عفونت بیشتر باشد، احتمال انتقال ویروس بیشتر است. با اینحال، ویروس میتواند در کمتر از ۱۰ دقیقه از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
شستشوی بینی با آب نمک از ما در برابر ویروس کرونا محافظت میکند
مدرک معتبری وجود ندارد که نشان دهد شستشوی بینی با نمک در برابر هرگونه عفونت تنفسی از انسان محافظت میکند.
برخی پژوهشها نشان میدهند که شستشوی بینی ممکن است علائم عفونت حاد دستگاه تنفسی فوقانی را کاهش دهد؛ اما دانشمندان تا کنون به مدرک معتبری که نشان دهد این روش خطر عفونت را کاهش میدهد، دست نیافتهاند.
میتوانید با غرغره کردن سفید کننده از خود محافظت کنید
مردم هرگز نباید سفید کننده را در دهان خود قرار دهند. غرغره کردن سفید کننده هرگز نمیتواند برای سلامتی فرد مفید باشد. سفید کننده همانند اسید، ویژگی خورندگی دارد و میتواند صدمات جدی ایجاد کند.
آنتیبیوتیکها ویروس کرونا را از بین میبرند
آنتیبیوتیکها فقط باکتریها را از بین میبرند. آنها ویروسها را از بین نمیبرند و ارتباطی با آنها ندارند. از مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها جداً خودداری کنید.
اسکنرهای حرارتی میتوانند ویروس کرونا را تشخیص دهند
اسکنرهای حرارتی میتوانند تشخیص دهند که آیا کسی تب دارد یا خیر. تب ممکن است ناشی از تعدادی از مشکلات مربوط به سلامتی باشد.
علائم کووید ۱۹ بین ۲ تا ۱۴ روز پس از ایجاد عفونت ظاهر میشوند. این بدان معناست که حتی در صورت بروز علائم در فرد، ممکن است روزها قبل از شروع تب، بدن دمای طبیعی داشته باشد.
سیر در برابر ویروسهای کرونا از بدن محافظت میکند
برخی پژوهشها نشان میدهند که سیر ممکن است رشد برخی از گونههای باکتری را آهسته کند. بیماری کووید ۱۹ ناشی از یک ویروس است نه باکتری. هیچ مدرکی مبنی بر اینکه سیر میتواند از بدن افراد در برابر کووید ۱۹ محافظت کند، وجود ندارد.
بستههای ماسک چینی میتوانند ویروس کرونا را منتقل کنند
دانشمندان با توجه به پژوهشهای قبلی در مورد کروناویروسهای مشابه SARS-CoV-2، از جمله مواردی که باعث SARS و MERS میشوند، بر این باور هستند که ویروس نمیتواند برای مدت طولانی روی حروف یا بستهها زنده بماند.
CDC توضیح میدهد که اگرچه ویروس میتواند برای مدت کوتاهی در برخی سطوح زنده بماند؛ اما بعید است که از طریق پست، محصولات یا بستهبندی داخلی یا بینالمللی منتقل شود.
داروهای خانگی میتوانند کووید ۱۹ را درمان کرده و از بدن محافظت کنند
هیچ داروی خانگی نمیتواند از ما در برابر کووید ۱۹ محافظت کند. این امر در مورد ویتامینC ، روغنهای اصلی، کلوئید نقره، روغن کنجد، سیر، تمیز کننده مخزن ماهی، مریم گلی یا آب صدق میکند.
بهترین روش، شستن مکرر دستها به مدت ۲۰ ثانیه، استفاده از ضدعفونی کنندههای حاوی الکل، پوشیدن ماسک در مکانهای عمومی و اجتناب از حضور در مکانهای شلوغ است.
میتوانید از طریق ادرار و مدفوع به ویروس کرونا مبتلا شوید
این احتمالاً نادرست است؛ اما دانشمندان هنوز هم در حال پژوهش در این خصوص هستند. به گفته پروفسور جان ادموندز از دانشکده بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن، این فکر چندان درست نیست؛ اما هر بار که غذا میخورید، به همراه غذا مخاطی را از دستگاه تنفسی فوقانی خود میبلعید. در واقع، این یک مکانیسم دفاعی مهم است. این مکانیسم، ویروسها و باکتریها را از دستگاه تنفس فوقانی به داخل روده ما میبرد و در شرایط اسیدی معده ما تغییر ماهیت میدهند.
دانشمندان به کمک دستگاههای تشخیصی بسیار حساس مدرن، میتوانند این ویروسها را در مدفوع تشخیص دهند. معمولاً ویروسهایی که از این طریق تشخیص داده میشوند، برای دیگران مسری نیستند؛ زیرا توسط روده ما از بین رفته و خنثی شدهاند.
با اینحال، شایان ذکر است که برخی پژوهشها نشان می دهند که ویروسهای مشابه SARS-CoV-2 ممکن است در مدفوع باقی بمانند. یک مقاله پژوهشی که در JAMA منتشر شده است، نتیجه میگیرد که SARS-CoV-2 در مدفوع وجود دارد.
با افزایش دما ویروس از بین میرود
برخی از ویروسها، مانند ویروسهای سرماخوردگی و آنفولانزا، در ماههای سردتر راحتتر پخش میشوند. این بدان معنا نیست که انتقال آنها در هوای گرمتر متوقف میشود.
دانشمندان هنوز نمیدانند که چگونه تغییرات دما بر رفتار SARS-CoV-2 تأثیر میگذارد.
ویروس کرونا کشندهترین ویروس شناخته شده برای انسان است
در حالی که به نظر میرسد SARS-CoV-2 خطرناکتر از ویروسهای آنفلوانزا است؛ اما کشندهترین ویروسی نیست که مردم با آن روبهرو شدهاند. موارد دیگر مانند ویروس ابولا نرخ مرگ و میر بالاتری دارند.
واکسن آنفولانزا و ذاتالریه میتواند از ما در برابر کووید ۱۹ محافظت کند
از آنجا که SARS-CoV-2 متمایز از ویروسهای دیگر است، هیچ واکسن دیگری به جز واکسنهای کرونا نمیتوانند از ما در برابر ویروس محافظت کنند.
منشاء ویروس در آزمایشگاهی در چین است
هیچ مدرکی برای اثبات این شایعه که در اینترنت منتشر شده است، وجود ندارد. همانطور که یک مطالعه معتبر نشان میدهد، این ویروس یک محصول طبیعی تکامل است.
برخی از پژوهشگران بر این باور هستند که SARS-CoV-2 از پانگولینها به انسان منتقل شده است. دیگران تصور میکنند که مانند SARS از خفاشها به ما منتقل شده است.
شیوع بیماری به این دلیل بود که مردم سوپ خفاش میخوردند
در حالی که دانشمندان مطمئن هستند که ویروس در حیوانات شروع شده است، هیچ مدرکی مبنی بر وجود آن در سوپ خفاش وجود ندارد.
فناوری 5G به گسترش SARS-CoV-2 کمک میکند
مادامی که جهان در حال ایجاد پلهای ارتباطی بیشتر است، برخی از مناطق در حال راهاندازی فناوری موبایل 5G هستند. این امر باعث ایجاد تئوریهای توطئه شده است.
یکی از جدیدترین تئوریهای توطئه که در اینترنت منتشر شده، این است که 5G مسئول گسترش سریع SARS-CoV-2 در سراسر جهان است. این یک افسانه است.
برخی بر این باور هستند که فناوری 5G به ویروسها کمک میکند تا ارتباط برقرار کنند. اغلب این افراد به مقالهای که در سال 2011 منتشر شده استناد میکنند. در مقاله مذکور، نویسندگان نتیجه میگیرند که باکتریها میتوانند از طریق سیگنالهای الکترومغناطیسی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
با اینحال، کارشناسان با این نظریه مخالفت میکنند. در هر صورت، SARS-CoV-2 یک ویروس است نه یک باکتری.
ووهان یکی از اولین شهرهایی بود که فناوری 5G را در چین آزمایش کرد. همین موضوع به برخی از این نظریهها کمک میکند. با اینحال، پکن، شانگهای و گوانگژو نیز در همان زمان فناوری 5G را راهاندازی کردند.
همچنین شایان ذکر استکه کووید ۱۹ کشورهایی با پوشش بسیار کمی از فناوری 5G، مانند ایران را بهطور قابل توجهی تحت تأثیر قرار داده است.
نوشیدن الکل خطر ابتلا به کووید ۱۹ را کاهش میدهد
سازمان بهداشت جهانی پاسخی به مجموعه افسانههای مربوط به الکل و کووید ۱۹ منتشر کرده است. آنها توضیح میدهند که اگرچه الکل میتواند پوست را ضد عفونی کند؛ اما این تأثیر را در داخل بدن ندارد.
سازمان بهداشت جهانی میگوید که مصرف هرگونه الکل خطرات سلامتی را به دنبال دارد؛ اما مصرف الکل قوی اتانول (اتانول)، بهویژه اگر با متانول ترکیب شده باشد، میتواند عواقب جدی سلامتی از جمله مرگ و کور شدن را به دنبال داشته باشد.
همچنین، در صفحهای اختصاصی، سازمان بهداشت جهانی توضیح میدهد که مصرف الکل، بهویژه مصرف زیاد آن، سیستم ایمنی را تضعیف میکند و در نتیجه توانایی بدن در مقابله با بیماریهای عفونی را کاهش میدهد.
از آنجایی که الکل با تعدادی از بیماریها مرتبط است، ممکن است افراد را در برابر کووید ۱۹ آسیب پذیرتر کند.
تزریق یا مصرف سفید کننده یا ضدعفونی کننده ویروس را از بین میبرد
مصرف یا تزریق مواد ضدعفونی کننده یا سفید کننده باعث از بین رفتن ویروسها در بدن نمیشود و میتواند بسیار خطرناک باشد.
دکتر وین کارتر، دانشیار دانشکده پزشکی و علوم بهداشتی دانشگاه ناتینگهام واقع در انگلستان توضیح میدهد که ضدعفونی کنندهها و سفید کنندهها، عوامل اکسید کنندهی بسیار قدرتمندی هستند که برای از بین بردن باکتریها یا ویروسها در زمان رسوب روی سطوح مفید هستند؛ اما این عوامل نباید خورده یا تزریق شوند. این عوامل میتوانند باعث سوختگی شدید بافت و آسیب رگهای خونی شوند.
دکتر پنی وارد، استاد داروسازی در کالج کینگ لندن خاطرنشان میکند که نوشیدن سفید کننده باعث مرگ میشود و تزریق مایع سفید کننده انسان را سریعتر میکشد.
در استخرهای شنا به ویروس کرونا مبتلا میشوید
همانطور که CDC اعلام کرده است، هیچ مدرکی نشان نمیدهد که SARS-CoV-2 از طریق آب در استخرها، وانهای داغ یا پارکهای آبی منتقل میشود. اگر این آبها با کلر یا برم ضد عفونی شوند، باید ویروس را غیرفعال کنند.
با اینحال، ویروس میتواند به تمام روشهای معمول در این محیطها و هر فضای اشتراکی دیگری منتقل شود. فرد با استنشاق قطرات تنفسی حاوی ویروس یا تماس با سطوح آلوده به عفونت مبتلا میشود.
CDC توصیه میکند که مانند سایر اماکن عمومی، در استخرها و پارکهای آبی ۲ متر از دیگران دور باشید و وقتی در آب نیستید از ماسکهای پارچهای یا جراحی استفاده کنید.
افرادی که از استخرها استفاده میکنند باید برای تمیز کردن و ضدعفونی کردن همه امکانات مراقبت بیشتری انجام دهند.
در صورت دریافت واکسن کرونا، دیگر ویروس را به دیگران منتقل نمیکنید
این پرسشها که آیا واکسنهای مجاز کووید ۱۹ در حال حاضر ممکن است انتقال SARS-CoV-2 را بهطور کامل متوقف کنند یا خیر، به علت گمانهزنیها در مورد پاسپورت واکسن ایجاد شدهاند. پاسپورت واکسن، مدرکی است که نشان میدهد یک فرد بهطور کامل واکسینه شده است و میتواند به کشورها و شهرهای مختلف سفر کند.
با اینحال، در حال حاضر شواهد کافی برای اثبات اینکه آیا واکسنهای مجاز فعلی جلوی گسترش ویروس SARS-CoV-2 را گرفتهاند یا خیر، وجود ندارد.
نتایج آزمایشهای مربوط به واکسنهای فایزر-بیونتک، مدرنا و آسترازنکا نشان میدهند که آنها در پیشگیری از علائم کووید ۱۹ موثر هستند. با اینحال، پژوهشها در مورد این که آیا این واکسنها و سایر واکسنهای معتبر از انتقال ویروس جلوگیری میکنند یا خیر، وجود ندارد.
چکار باید بکنیم؟
CDC روشهای ساده زیر را برای کاهش انتشار SARS-CoV-2 توصیه میکند:
- اجتناب از تماس نزدیک با افرادی که به نظر میرسد بیمار هستند یا علائم را گزارش میکنند.
- سعی کنید با دستهای آلوده به چشمها، بینی یا دهان دست نزنید.
- در صورت بروز علائم در خانه بمانید.
- در دستمال کاغذی عطسه کنید و سپس آن را در سطل زباله بیاندازید.
- استفاده از اسپریها و دستمالهای تمیز کننده استاندارد برای ضدعفونی کردن اشیاء و سطوحی که بهطور مکرر لمس شدهاند.
- شستن منظم دستها با صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه.
- در صورت عدم دسترسی به آب و صابون، از ضدعفونی کنندههای حاوی الکل استفاده کنید.
- پوشیدن ماسک در فروشگاهها، داروخانهها و سایر محیطهای عمومی.
با انجام این کارها میتوانید از گسترش ویروس جلوگیری کرده و از خود در برابر آن محافظت کنید.