بسیاری از ما به غذایی که می‌خوریم اهمیت نمی‌دهیم و این شامل مصرف غذاهای حاوی چربی‌های اضافه و کربوهیدرات‌های تصفیه شده یا همان غذاهای فوق فرآوری شده می‌شود.
هر ساله میلیون‌ها آمریکایی سعی می‌کنند مصرف غذاهای فوق‌العاده فرآوری‌شده را کاهش دهند. به کوکی‌ها، کیک‌ها، چیپس سیب زمینی و پیتزا که به صورت صنعتی ساخته شده‌اند فکر کنید، چنین غذاهایی معمولاً فرمول‌های صنعتی حاوی چربی اضافه، کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده یا هر دو را دارند.
برای بسیاری، تمایل به تغییر آن‌چه می‌خورند، ناشی از نگرانی در مورد شرایط سلامتی بالقوه تهدید‌کننده زندگی مانند دیابت و بیماری قلبی است. تأثیر رژیم غذایی بر سلامتی مشکل کمی نیست. در حقیقت، اخیراً یک کمیسیون چند رشته‌ای متشکل از ۳۷ دانشمند برجسته از سراسر جهان، اعلام کرده‌اند که رژیم‌های غذایی ناسالم، برای سلامت انسان نسبت به رابطه جنسی ناایمن، مصرف الکل، مواد مخدر و تنباکو خطرناک‌تر هستند.
بسیاری از مردم می‌دانند که بیشتر غذاهای فوق فرآوری شده سالم نیستند؛ اما کاهش مصرف آن‌ها می‌تواند آن‌قدر چالش برانگیز باشد که اکثر این تلاش‌ها با شکست مواجه می‌شوند. چرا؟
در آزمایشگاه علوم مواد غذایی و درمان اعتیاد به غذا در دانشگاه میشیگان، گروهی از متخصصان در حال بررسی عامل تهدید کننده زندگی هستند که بیشتر اوقات نادیده گرفته می‌شود. غذاهای فوق فرآوری شده ممکن است اعتیادآور باشند و با محصولات تولید شده حاوی تنباکو نسبت به غذاهای کاملی مانند سیب یا لوبیا اشتراکات بیشتری دارند.
معتاد به غذاهای فوق فرآوری شده
دکتر اشلی گیرهارت، روانشناس بالینی در دانشگاه میشیگان است که در زمینه علوم اعتیاد، چاقی و اختلال در غذا خوردن مطالعه می‌کند. در طول دوره آموزشی خود در دانشگاه ییل، او دریافت که بسیاری از افراد در رابطه خود با غذاهای فوق فرآوری شده، علائم کلاسیک اعتیاد را نشان می‌دهند و این شامل مواردی مانند از دست دادن کنترل بر مصرف، هوس شدید و ناتوانی در کاهش مصرف مواد غذایی می‌شود. این امر پیامدهای منفی به دنبال دارد.
بنابراین او و همکارانش، مقیاس اعتیاد غذایی ییل را ایجاد کردند. این مقیاسی است که معیار‌های انجمن روان‌پزشکی آمریکا را برای تشخیص سایر اختلالات اعتیادآور برای شناسایی افرادی که ممکن است به غذاهای فوق فرآوری شده معتاد باشند را اعمال می‌کند.
بر اساس برآورد‌های فعلی آن‌ها، ۱۵ درصد از آمریکایی‌ها آستانه اعتیاد به غذا را برآورده می‌کنند که با بیماری‌های مرتبط با رژیم غذایی، چاقی و کیفیت پایین‌تر زندگی مرتبط است. این شیوع، به‌طور قابل ملاحظه‌ای با اعتیاد به سایر مواد قانونی و قابل دسترس مطابقت دارد. به عنوان مثال، ۱۴ درصد از مردم در ایالات متحده معیار‌های تشخیص اختلالات مصرف الکل را دارند.
مردم این کشش اعتیادآور را از همه غذا‌ها تجربه نمی‌کنند. غذاهای فوق فرآوری شده که به‌طور مصنوعی دارای سطوح بالای چربی و کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند شکر و آرد سفید هستند، غذاهایی هستند که افراد به شکل افسار گسیخته می‌خورند و به آن‌ها اعتیاد پیدا می‌کنند. به عنوان مثال، شکلات، بستنی، سیب زمینی سرخ کرده، پیتزا و کلوچه از جمله غذاهایی هستند که افراد بیشتر آن‌ها را اعتیادآور می‌دانند. جای تعجب نیست که مردم گزارش می‌دهند که بعید است با مصرف بروکلی، لوبیا و خیار کنترل خود را از دست بدهند.
اما آیا واقعاً می‌توان این غذاهای فوق فرآوری شده را اعتیادآور دانست؟ یا این‌که مردم در چیزی که دوست دارند زیاده‌روی می‌کنند؟ برای کمک به یافتن پاسخ این سؤالات، دکتر گیرهارت و همکارانش به یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین بحث‌ها در علم اعتیاد پرداخته‌اند: آیا تنباکو اعتیادآور است یا خیر؟
زمانی که ممکن است به تنباکو معتاد شوید
این ایده که تنباکو اعتیادآور است یا خیر، برای چندین دهه به شدت مورد مناقشه بود.
برخلاف مواد مخدری مانند الکل و مواد افیونی، محصولات تنباکو مسموم کننده نیستند و به افراد اجازه می‌دهند در حین استفاده از آن‌ها به زندگی روزمره خود ادامه دهند. بر خلاف الکل و مواد افیونی، فرآورده‌های تنباکو نیز علائم ترک تهدید کننده زندگی را ایجاد نمی‌کنند و برای دسترسی یا استفاده از دخانیات نیازی به نقض قانون نیست.
بزرگ‌ترین شرکت‌های صنعت دخانیات جهانی که به‌صورت محاوره‌ای با هم به‌عنوان Big Tobacco گروه‌بندی می‌شوند، اغلب تفاوت بین تنباکو و دارو‌های اعتیادآور کلاسیک را برجسته می‌کنند. شک و تردید فزاینده در مورد این‌که آیا تنباکو واقعاً اعتیادآور است یا خیر، می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا از تقصیر فعالیت‌های صنعتی خود اجتناب کنند و مصرف‌کنندگان را به دلیل انتخاب آن‌ها برای ادامه سیگار سرزنش کنند.
با این حال، در سال ۱۹۸۸، سی اورت کوپ، جراح کل ایالات متحده به‌طور رسمی محصولات تنباکو را اعتیادآور معرفی کرد. این گزارش مستقیماً با موضع Big Tobacco که می‌گفت مصرف تنباکو یک موضوع انتخابی مصرف کننده است که ناشی از طعم و تأثیر حسی محصولات آن‌ها است، در تضاد بود.
جراح کل ایالات متحده بسیاری از طبقه‌بندی‌های محصولات تنباکو را بر اساس توانایی آن‌ها در ایجاد میل شدید و اغلب غیرقابل مقاومت برای استفاده، علیرغم تمایل به ترک سیگار و در مواجهه با پیامدهای تهدید‌کننده زندگی، ایجاد کرد. یکی دیگر از شواهد، توانایی محصولات تنباکو در رساندن سریع دوز‌های بالای نیکوتین بود. مصرف کنندگان می‌خواهند رفتاری را تکرار کنند که آن‌ها را بیشتر به سمت مواد مخدر سوق می‌دهد. جدیدترین معیاری که تنباکو را اعتیاد آور معرفی کرد، توانایی آن در تغییر خلق و خوی (افزایش لذت، کاهش احساسات منفی) را نشان داد؛ زیرا نیکوتین بر مغز تأثیر می‌گذارد.
بسیاری از مردم به اشتباه فکر می‌کنند واکنش مغزی خاصی به تنباکو وجود دارد. در دهه ۸۰ میلادی، پژوهش‌گران می‌دانستند که نیکوتین تأثیری بر مغز دارد؛ اما در آن زمان اطلاعات کمی در مورد چگونگی تأثیر دارو‌های اعتیادآور بر مغز وجود داشت. در واقع، یک نشانگر بیولوژیکی عینی اعتیاد مانند یک واکنش مغزی خاص و قابل اندازه‌گیری که تأیید می‌کند فردی به یک ماده اعتیاد دارد، هنوز وجود ندارد.
جراح کل ایالات متحده که تنباکو را به عنوان یک محصول اعتیادآور معرفی کرد، باعث شد درصد مردمی که سیگار کشیدن را به عنوان یک اعتیاد تلقی می‌کردند، از ۳۷ درصد در سال ۱۹۸۰ به ۷۴ درصد در سال ۲۰۰۲ افزایش یابد. مردم طی این سال‌ها آگاه‌تر شده بودند و این مورد علمی که سیگار اعتیادآور است، برای Big Tobacco دفاع از اعمال خود را دشوارتر کرد.
در سال ۱۹۹۸، Big Tobacco در یک نبرد قانونی شکست خورد و محکوم به پرداخت میلیارد‌ها دلار به ایالت‌ها برای پوشش هزینه‌های بهداشتی مرتبط با سیگار شد. دادگاه به آن‌ها دستور داد تا اسناد محرمانه‌ای را منتشر کنند که نشان می‌داد آن‌ها ماهیت ناسالم و اعتیادآور محصولات خود را پنهان می‌کردند. علاوه بر این، این تصمیم محدودیت‌های عمده‌ای بر توانایی آن‌ها برای بازاریابی محصولاتشان، به‌ویژه برای جوانان ایجاد کرد.
از سال ۱۹۸۰ به بعد، استفاده از محصولات تنباکو در ایالات متحده به شدت کاهش یافت و این یک دستاورد بزرگ بهداشت عمومی بود.
غذاهای فوق فرآوری شده مانند سیگار هستند
غذاهای فوق فرآوری شده دارای همان معیار‌هایی هستند که برای اعتیادآور بودن تنباکو استفاده می‌شد.
تنباکو و غذاهای فوق فرآوری شده با افزایش احساسات لذت بخش و کاهش احساسات منفی، خلق و خو را به روشی مشابه تغییر می‌دهند. سطوح بالای چربی‌های اضافه و کربوهیدرات‌های تصفیه شده در غذاهای فوق فرآوری شده، به‌طور قدرتمندی سیستم‌های پاداش را در مغز فعال می‌کند.
غذاهای فوق فرآوری شده بسیار تقویت کننده هستند، آن‌ها می‌توانند رفتار شما را شکل دهند تا شما را برای خرید بیشتر بازگرداند. به عنوان مثال، معلمان و والدین از غذاهای فوق فرآوری شده برای پاداش دادن به رفتار خوب در کودکان استفاده می‌کنند تا احتمال ادامه رفتار خوب کودکان را افزایش دهند. در موش‌ها، محققان بار‌ها دریافته‌اند که طعم شیرین حتی از دارو‌های بسیار اعتیادآور مانند کوکائین، تقویت‌کننده‌تر است.
نرخ بالای شکست رژیم‌ها، روشن می‌کند که غذاهای فوق‌فرآوری شده می‌توانند علیرغم تمایل به ترک، میل شدید و اغلب مقاومت ناپذیری را برای استفاده ایجاد کنند. در مقابل، غذاهای مغذی و کم فرآوری شده مانند میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات، این معیار‌ها را برای اعتیاد برآورده نمی‌کنند.
با شروع دهه ۸۰ میلادی، میزان مصرف غذاهای ناسالم و فوق فرآوری شده در ایالات متحده افزایش یافت. در همان زمان، شرکت‌های دخانیات فیلیپ موریس و آرجی رینولدز، مشغول خرید شرکت‌های مواد غذایی و نوشیدنی‌های فرا فرآوری‌شده، از جمله جنرال فودز، کرافت، نابیسکو و کول‌اید بودند. فیلیپ موریس و آرجی رینولدز، دانش علمی، بازاریابی و صنعتی خود را در طراحی و فروش محصولات تنباکوی اعتیادآور و بسیار سودآور را به کار گرفتند و از آن در سبد مواد غذایی فوق فرآوری شده استفاده کردند. اگرچه این شرکت‌های دخانیات سرانجام برند‌های مواد غذایی خود را در دهه ۲۰۰۰ به شرکت‌های بین‌المللی مواد غذایی و نوشیدنی فروختند؛ اما قبلاً مهر خود را بر محیط غذایی مدرن گذاشته بودند.
روایت اجتماعی کنونی در مورد غذاهای فوق فرآوری شده که بر محیط غذایی امروزی حاکم است، این است که افرادی که برای خوردن آن‌ها در حد اعتدال تلاش می‌کنند (اکثر آمریکایی‌ها) فقط دارای اراده ضعیف هستند. این همان داستانی است که برای توضیح این‌که چرا مردم نمی‌توانند سیگار را ترک کنند استفاده می‌شود. این روایت، این واقعیت را نادیده می‌گیرد که صنعت تولید کننده سیگار نیز بسیاری از این غذا‌ها را توسعه داده و به بازار عرضه کرده است و عمداً برای افزایش اشتیاق و ایجاد مصرف کنندگان دو آتیشه تلاش می‌کند.
ماهیت اعتیادآور این غذاهای فوق فرآوری شده اراده آزاد و سلامت مصرف کنندگان را تضعیف کرده و در خدمت سود شرکت‌ها می‌آورد. با این‌حال، تفاوت مهمی بین تنباکو و غذاهای فوق فرآوری شده وجود دارد. همه باید بخوریم هیچ کس نمی‌تواند انصراف دهد.
درست همانند محصولات تنباکو، به احتمال زیاد مقرراتی صنعت برای از بین بردن محبوبیت غذاهای فوق فرآوری شده و مشکلات سلامتی ناشی از آن‌ها نیاز است.
