از زمان آغاز همهگیری کووید ۱۹، همیشه این سوال وجود داشت که چرا برخی از افراد کووید ۱۹ شدید را تجربه میکنند و برخی دیگر خفیف یا بدون علامت هستند.
اکثر افراد مبتلا به کووید ۱۹ در بیمارستان بستری نمیشوند؛ اما برخی دیگر به شکل بسیار شدید این بیماری مبتلا میشوند. در همان اوایل موج اول، واضح بود که برخی اقلیتهای قومی در بریتانیا در مقایسه با سفیدپوستان، بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از کووید ۱۹ بودند.
بخشی از این ریسک بیشتر به عوامل اجتماعی-اقتصادی مربوط میشود. برای مثال، اقلیتهای قومی در بریتانیا در مقایسه با سفیدپوستان، بیشتر در مناطق شلوغ زندگی میکنند و بیشتر در خانوادههای چند نسلی زندگی میکنند؛ بنابراین افراد مسن بیشتر در معرض ویروسهایی هستند که توسط اعضای جوانتر خانواده منتقل میشوند.
آنها همچنین در معرض خطر بیشتری هستند؛ زیرا بیشتر احتمال دارد که در خانههای مراقبتهای بهداشتی کار کنند که همین موضوع خطر قرار گرفتن آنها در معرض ویروس را افزایش میدهد؛ اما این تمام داستان نیست.
مطالعه بزرگی که ماه می ۲۰۲۱ در مجله The Lancet منتشر شد، نشان داد که خطرات بستری شدن در بیمارستان، نیاز به مراقبتهای ویژه یا مرگ به دلیل کووید ۱۹ در انگلیس، برای گروههای قومیتی آسیایی، سیاهپوست و مختلط در مقایسه با سفیدپوستان در طول موج اول همهگیری در انگلیس بیشتر بود.
در موج دوم، خطر در میان گروههای قومی سیاهپوست و مختلط کاهش یافت؛ اما برعکس برای اهالی جنوب آسیا بیشتر شد. برای آنها خطر بستری شدن در بیمارستان یا مرگ بر اثر کووید ۱۹ در موج دوم در مقایسه با سفیدپوستان و سایر گروههای قومیتی بیشتر بود.
چه چیزی میتواند این تفاوت را توضیح دهد؟ آیا ممکن است ژنهایی که توسط گروههای قومی اقلیت خاصی حمل میشوند، آنها را در معرض خطر ابتلا به کووید ۱۹ شدید قرار دهد؟
دو پرسش مهم
در سال ۲۰۲۰، اولین مطالعات ژنتیکی نشان دادند که در واقع تفاوتهای ژنتیکی خاصی وجود دارند که منجر به افزایش خطر ابتلا به کووید ۱۹ شدید میشوند. پس از مطالعه ژنها در هزاران بیمار مبتلا به کووید ۱۹، پژوهشگران به دو مظنون رسیدند: ژنهایی به نامهای LZTFL1 و SLC6A20.
بنابراین پرسشهایی که نیاز به پاسخ داشتند اینها بودند: کدام یک از این دو ژن خطر ابتلا به کووید ۱۹ شدید را افزایش میدهد؟ چگونه این کار را انجام میدهد؟
یک مطالعه جدید که در مجله Nature Genetics منتشر شده است، پاسخ این دو پرسش مهم را یافته است.
پژوهشگران دانشگاه آکسفورد دریافتند که این ژن LZTFL1 است که در بیماری با شدت بالاتر دخیل است و ژن SLC6A20 نقشی ندارد. تقریباً ۶۰ درصد از مردم آسیای جنوبی، دارای نسخه پرخطر این ژن هستند و این در حالی است که فقط ۱۵ درصد از سفیدپوستان و تنها ۲ درصد از مردم آفریقایی یا آفریقایی-کارائیبی این ژن را حمل میکنند.
این تمام ماجرا نیست. این ژن در لایه سلولهای پوشاننده راههای هوایی و ریهها بسیار فعال است. این لایه از سلولها که اپیتلیوم تنفسی نامیده میشوند، هوا را قبل از رسیدن به ریهها گرم و تمیز میکنند. ریهها جایی هستند که اکسیژن در خون جذب میشود.
این لایه، به عنوان یک مانع، بین هوایی که وارد سیستم تنفسی میشود و بافتهای داخلی بدن عمل میکند و برای تنفس صحیح ضروری است.
این مطالعه نشان داد که نوع پرخطر این ژن توانایی سلولهای ریه را برای ترمیم بافت آسیب دیده و جایگزینی سلولهای از دست رفته کاهش میدهد. ترمیم بافت آسیب دیده ممکن است برای غلبه بر بیماری شدید مورد نیاز باشد.
این ژن پرخطر همچنین باعث میشود سلولها کپیهای بیشتری از دو پروتئین موسوم به ACE2 و TMPRSS2 داشته باشند. این دو پروتئین به ویروس SARS-CoV-2 اجازه میدهند وارد سلولها شده و آنها را آلوده کند. این بدان معناست در افرادی که حامل این ژن پرخطر هستند، احتمالاً سلولهای بیشتری آلوده میشوند، توانایی کمتری برای بهبودی دارند و بنابراین عفونت شدیدتری دارند.
ما هنوز نمیدانیم که تأثیر نامتناسبی که کووید ۱۹ روی افراد آسیای جنوبیتبار در بریتانیا داشته است تا چه اندازه به این ژن مربوط میشود و این یافتهها به این معنا نیست که عوامل اجتماعی-اقتصادی نقش مهمی ایفا نکردهاند.
ما همچنین هنوز اطلاعاتی در مورد نقش این ژن در کشورهای جنوب آسیا نداریم. احتمال دارد افراد بیشتری در آن کشورها این ژن پرخطر را حمل کنند.
اما نتایج این مطالعه حائز اهمیت است؛ زیرا به ما میگوید که بخشی از خطر بالاتر در برخی از گروههای قومی، مانند مردم آسیای جنوبی، بیولوژیکی است.
در حال حاضر واکسنها و داروهایی برای درمان کووید توسعه یافتهاند که خطر بستری شدن و مرگ و میر ناشی از کووید ۱۹ شدید را کاهش میدهند؛ اما مطالعه جدید راه بالقوهای برای توسعه درمانهای جدید را به ما نشان میدهد که به جای سیستم ایمنی، ریهها را هدف قرار میدهند. این میتواند به ویژه برای کسانی که در معرض خطر بیماری جدی هستند مفید باشد.