کرونا از بین می‌رود یا ماندگار می‌شود؟

اکنون ۲ سال از انتشار بیماری کرونا می‌گذرد؛ اما آیا بیماری کرونا از بین می‌رود یا قرار است که تا ابد ماندگار شود؟

اکنون که کودکان ۵ تا ۱۱ ساله واجد شرایط واکسیناسیون کووید ۱۹ هستند و تعداد افراد کاملاً واکسینه شده در ایالات متحده و در جهان در حال افزایش است، بسیاری از مردم می‌خواهند بدانند که آخر کرونا کجاست؟‌ آیا اصلاً می‌توان برای این بیماری همه‌گیر پایانی متصور شد؟

در اوایل همه‌گیری، انتظار این‌که SARS-CoV-2 (ویروسی که باعث بیماری کووید ۱۹ می‌شود) ممکن است از بین برود، غیرمنطقی نبود؛ زیرا از نظر تاریخی برخی از ویروس‌های همه‌گیر به سادگی ناپدید شده‌اند.

به‌عنوان مثال، SARS-CoV، ویروسی از خانواده کرونا و مسئول اولین بیماری همه گیر SARS در سال ۲۰۰۳، به ۲۹ کشور و منطقه گسترش یافت و بیش از ۸ هزار نفر را از نوامبر ۲۰۰۲ تا ژوئیه ۲۰۰۳ آلوده کرد. به لطف مداخلات سریع و مؤثر در سلامت عمومی، SARS-CoV تقریباً ۲۰ سال است که در انسان مشاهده نشده است و اکنون منقرض شده است.

از سوی دیگر، ویروس‌های همه‌گیر ممکن است به تدریج در یک نرخ وقوع نسبتاً پایدار قرار گیرند و مجموعه ثابتی از میزبان‌های آلوده را حفظ کنند که قادر به انتشار ویروس به دیگران هستند. گفته می‌شود که این ویروس‌ها بومی هستند.

نمونه‌هایی از ویروس‌های بومی در ایالات متحده شامل ویروس‌هایی است که باعث سرماخوردگی و آنفولانزای فصلی می‌شوند که سال به سال ظاهر می‌شوند. تقریباً مانند این‌ها، ویروسی که باعث کووید ۱۹ می‌شود احتمالاً از بین نخواهد رفت و اکثر کارشناسان اکنون انتظار دارند که آندمیک شود؛ یعنی برای همیشه باقی بماند.

تیمی از ویروس‌شناسان و ایمونولوژیست‌های دانشگاه کلرادو بولدر که روی ویروس‌های حیوانی که انسان‌ها را آلوده می‌کنند مطالعه می‌کنند، تصمیم گرفته‌اند که به این پرسش که آیا کرونا قرار است برای همیشه باقی بماند یا خیر، پاسخ دهند.

چه چیزی تعیین می‌کند که کدام ویروس‌ها بومی شوند؟

پس چرا اولین ویروس SARS از سال ۲۰۰۳ منقرض شد در حالی که ویروس SARS-CoV-2 ممکن است بومی شود؟

سرنوشت نهایی یک ویروس بستگی به این دارد که چگونه نرخ انتقال خود را حفظ کند. به‌طور کلی، ویروس‌هایی که بسیار مسری هستند (به این معنی که به خوبی از فردی به فرد دیگر سرایت می‌کنند)، ممکن است هرگز خود به خود از بین نروند؛ زیرا در یافتن افراد جدید برای آلوده کردن بسیار خوب عمل می‌کنند.

هنگامی که یک ویروس برای اولین‌بار وارد جمعیتی می‌شود که ایمنی ندارد، دانشمندان سرایت آن را با استفاده از یک اصطلاح ریاضی ساده به نام R0 تعریف می‌کنند که به‌صورت R-naught تلفظ می‌شود. به آن شماره تولید مثل نیز گفته می‌شود. عدد تولید مثل یک ویروس نشان می‌دهد که هر فرد آلوده به‌طور متوسط ​​چند نفر را آلوده می‌کند. به‌عنوان مثال، اولین SARS-CoV دارای R0 حدود ۲ بود، به این معنی که هر فرد آلوده به‌طور متوسط ​​ویروس را به دو نفر منتقل می‌کند. برای سویه‌ دلتا ویروس SARS-CoV-2، عدد R0 بین ۶ و ۷ است. یعنی هر فرد آلوده می‌تواند ویروس را به ۶ یا ۷ نفر دیگر منتقل کند.

هدف مقامات بهداشت عمومی کاهش سرعت انتشار ویروس‌ها است. ماسک زدن اجباری، فاصله‌گذاری اجتماعی، ردیابی تماس و قرنطینه، همگی ابزار‌های مؤثری برای کاهش انتشار ویروس‌های تنفسی هستند. از آن‌جایی که SARS-CoV به خوبی قابل انتقال نبود، فقط کمی مداخله بهداشت عمومی لازم بود تا ویروس به سمت انقراض پیش برود. با توجه به ماهیت بسیار قابل انتقال‌ سویه دلتا، چالش برای از بین بردن ویروس بسیار بیشتر خواهد بود، به این معنی که احتمال بومی شدن ویروس بیشتر است.

آیا کووید ۱۹ از بین می‌رود؟

واضح است که SARS-CoV-2 در یافتن افراد جدید برای آلوده کردن بسیار موفق است و افراد می‌توانند پس از واکسیناسیون هم آلوده شوند. به این دلایل، انتظار نمی‌رود انتقال این ویروس پایان یابد. مهم است که ما در نظر بگیریم که چرا SARS-CoV-2 به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود و رفتار انسان چگونه در انتقال آن ویروس نقش دارد.

SARS-CoV-2 یک ویروس تنفسی است که از طریق هوا پخش می‌شود و با تجمع افراد، به‌طور مؤثر منتقل می‌شود. مداخلات حیاتی بهداشت عمومی، مانند استفاده از ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی، کلیدی در کاهش سرعت گسترش بیماری بوده است. با این‌حال، هرگونه نقص در این اقدامات بهداشت عمومی می‌تواند عواقب ناگواری داشته باشد. به‌عنوان مثال، رالی موتورسیکلت ۲۰۲۰ نزدیک به ۵۰۰ هزار نفر را در استورگیس داکوتای جنوبی، در مراحل اولیه همه‌گیری گرد هم آورد. اکثر شرکت‌کنندگان ماسک نداشتند و فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت نمی‌کردند. این رویداد مستقیماً مسئول افزایش موارد کووید ۱۹در ایالت داکوتای جنوبی و در سراسر کشور بود. این نشان می‌دهد که وقتی افراد مراقبت خود را از دست می‌دهند، ویروس چقدر راحت منتشر می‌شود.

ویروسی که باعث کووید ۱۹ می‌شود اغلب با رویداد‌های فوق‌العاده‌ای همراه است که در آن معمولاً توسط یک فرد آلوده، افراد زیادی به‌طور هم‌زمان آلوده می‌شوند. در واقع، پژوهش نشان داده است که فقط ۲ درصد از افراد آلوده به کووید ۱۹ حامل ۹۰ درصد ویروسی هستند که در یک جامعه در گردش است. این «ابر ناقلان» مهم، تأثیر نامتناسب زیادی در آلوده کردن دیگران دارند و اگر قبل از انتشار ویروس به فرد بعدی ردیابی نشوند، به اپیدمی ادامه خواهند داد. ما در حال حاضر برنامه غربال‌گری سراسری برای شناسایی این افراد نداریم.

در نهایت، افراد آلوده بدون علامت تقریباً نیمی از کل عفونت‌های کووید ۱۹ را تشکیل می‌دهند. این موضوع، فرصت‌های زیادی برای انتقال ویروس فراهم می‌کند؛ زیرا افرادی که نمی‌دانند بیمار هستند و معمولاً اقدامات کمی برای ایزوله کردن خود انجام می‌دهند.

ماهیت مسری SARS-CoV-2 و جامعه بسیار به هم پیوسته ما، طوفان کاملی را تشکیل می‌دهد که احتمالاً به گسترش پایدار ویروس کمک می‌کند.

آینده ما با کووید ۱۹ چگونه خواهد بود؟

با توجه به ملاحظاتی که در بالا مورد بحث قرار گرفت و آن‌چه که تاکنون در مورد کووید ۱۹ می‌دانیم، بسیاری از دانشمندان بر این باورند ویروسی که باعث کووید ۱۹ می‌شود احتمالاً در الگو‌های انتقال بومی قرار می‌گیرد. لازم است به یاد داشته باشید که ناتوانی ما در ریشه کن کردن ویروس به این معنی نیست که همه امید‌ها از بین رفته است.

آینده ما پس از همه‌گیری، به شدت به چگونگی تکامل ویروس در سال‌های آینده بستگی دارد. SARS-CoV-2 یک ویروس انسانی کاملاً جدید است که هنوز با میزبان جدید خود سازگار است. با گذشت زمان، ممکن است شاهد باشیم که ویروس کم‌تر بیماری‌زا می‌شود (شبیه به چهار ویروس کرونا که باعث سرماخوردگی می‌شوند). ممکن است در آینده کووید ۱۹ چیزی بیش از یک مزاحمت فصلی نباشد.

برنامه‌های جهانی واکسیناسیون بیشترین تأثیر را در مهار موارد جدید این بیماری خواهد داشت. با این‌حال، کمپین واکسن SARS-CoV-2 تاکنون تنها درصد کمی از مردم روی کره زمین را تحت تأثیر قرار داده است. علاوه بر این، عفونت‌های پیشرونده در افراد واکسینه شده همچنان رخ می‌دهند؛ زیرا هیچ واکسنی ۱۰۰ درصد مؤثر نیست. این بدان معناست که احتمالاً برای به حداکثر رساندن محافظت ناشی از واکسن در برابر عفونت، به تزریق‌ دزهای تقویت ‌کننده نیاز است.

با نظارت جهانی ویروس و سرعت تولید واکسن‌های ایمن و مؤثر، ما به خوبی آماده مقابله با SARS-CoV-2 هستیم. آنفولانزا یک بیماری بومی و فصلی است و به سرعت تکامل می‌یابد؛ اما واکسیناسیون فصلی باعث می‌شود زندگی به‌طور عادی ادامه یابد. ما می‌توانیم در نهایت همان انتظار را برای SARS-CoV-2 داشته باشیم.

چگونه متوجه می‌شویم که SARS-CoV-2 بومی می‌شود یا نه؟

چهار ویروس کرونای فصلی در حال حاضر در انسان به صورت بومی در گردش هستند. آن‌ها معمولاً سالانه، در ماه‌های زمستان، عود می‌کنند و کودکان را بیشتر از بزرگسالان تحت تأثیر قرار می‌دهند. ویروسی که باعث کووید ۱۹ می‌شود هنوز در این الگو‌های قابل پیش‌بینی قرار نگرفته است و در عوض به شکلی غیرقابل پیش‌بینی در سرتاسر جهان در حال شعله‌ور شدن است؛ به گونه‌ای که گاهی پیش‌بینی رفتار آن دشوار است.

هنگامی که نرخ SARS-CoV-2 تثبیت شد، می‌توانیم آن را بومی بنامیم؛ اما این انتقال ممکن است بر اساس نقطه‌ای از جهان که در آن زندگی می‌کنید. متفاوت به نظر برسد. به‌عنوان مثال، کشور‌هایی با پوشش واکسن بالا و تقویت‌کننده‌های فراوان ممکن است به زودی در طول ماه‌های زمستانی که شرایط محیطی برای انتقال ویروس مساعدتر است، در گستره‌ی جهش‌های قابل پیش‌بینی کووید ۱۹ قرار بگیرند. در مقابل، اپیدمی‌های غیرقابل پیش‌بینی ممکن است در مناطقی با نرخ واکسیناسیون پایین‌تر باقی بماند.