چرا بدن برخی افراد به سادگی کبود می‌شود؟

تا به حال به این فکر کرده‌اید گاهی اوقات بدن شما به راحتی یا بی‌دلیل کبود می‌شود؟ این اتفاق چه دلیلی دارد؟

کبودی به دلیل ضربه‌ای که به یک رگ خونی کوچک آسیب می‌رساند و باعث می‌شود خون در زیر پوست گیر کند، رخ می‌دهد. افتادن، ضربه یا هر چیز دیگری که به طور ناگهانی فشار زیادی روی پوست وارد کند، می‌تواند باعث کبودی شود. ضربات بسیار شدید می‌توانند به استخوان‌ها آسیب برساند و باعث خون‌ریزی عمیق و کبودی شوند که چند هفته طول می‌کشد تا بهبود یابند. کبودی‌های جزئی اغلب در عرض چند روز بهبود می‌یابند.

برخی افراد متوجه می‌شوند که به قدری راحت کبود می‌شوند که علت اصلی را به خاطر نمی‌آورند. برخی دیگر پس از جراحات جزئی دچار کبودی‌های بزرگ می‌شوند یا متوجه می‌شوند که بهبودی کبودی آن‌ها هفته‌ها طول می‌کشد.

کبودی به خودی خود لزوماً به این معنی نیست که یک فرد دارای یک وضعیت پزشکی حاد است؛ اما تغییر ناگهانی در تعداد کبودی‌هایی که در بدن یک فرد ایجاد می‌شوند، ممکن است به مراجعه به پزشک نیاز داشته باشد.

هر بیماری یا دارویی که خون‌ریزی را افزایش می‌دهد نیز ممکن است فرد را راحت‌تر کبود کند.

علت کبود شدن بدن

افراد با بالا رفتن سن راحت‌تر کبود می‌شوند؛ زیرا رگ‌های خونی ضعیف‌تر می‌شوند و پوست نازک می‌شود.

کبودی آسان ممکن است در خانواده‌ها ارثی باشد؛ بنابراین افرادی که بستگانشان به راحتی کبود می‌شوند ممکن است متوجه شوند که کبودی آن‌ها نیز همین‌طور است.

تشخیص این موضوع که آیا یک فرد بیشتر از حد معمول کبودی دارد یا راحت‌تر از سایر افراد کبود می‌شود، ممکن است دشوار باشد.

برخی از علائمی که نشان می‌دهند یک فرد راحت‌تر از حد معمول کبود می‌شود عبارتند از:

• کبودی‌های بسیار بزرگ و دردناک در پاسخ به آسیب‌های جزئی
• داشتن کبودی‌های زیادی بدون این‌که علت آن‌ها را به خاطر بسپارید
• کبودی‌هایی که به‌طور مکرر ایجاد می‌شوند و بهبودی آن‌ها هفته‌ها طول می‌کشد
• خون‌ریزی بیش از ۱۰ دقیقه پس از آسیب

شرایط پزشکی متعدد و مسائل مربوط به سبک زندگی می‌توانند باعث شود که فرد راحت‌تر کبود شود. رایج‌ترین این عوامل عبارتند از:

دارو‌ها

دارو‌هایی که خون را رقیق می‌کنند ممکن است باعث خونریزی و کبودی بیشتر فرد شوند. برخی از دارو‌های رقیق‌کننده خون معروف عبارتند از:

• وارفارین
• هپارین
• ریواروکسابان
• دابیگاتران
• آپیکسابان
• آسپرین

برخی دیگر از دارو‌ها ممکن است رفتار عروق خونی را ضعیف کنند یا تغییر دهند، التهاب را بدتر کنند یا خطر خون‌ریزی را افزایش دهند. آن‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• برخی از دارو‌های گیاهی مانند جینکو بیلوبا، جینسینگ، بابونه گاوی، مقادیر زیادی سیر، زنجبیل، نخل اره‌ای و پوست درخت بید
• کورتیکواستروئید‌ها و گلوکوکورتیکوئید‌ها. به عنوان مثال، پردنیزون (رایوس)
• برخی از دارو‌های ضد افسردگی مانند سیتالوپرام (سلکسا) و فلوکستین (پروزاک)

افرادی که دارو مصرف می‌کنند و متوجه افزایش خون‌ریزی یا کبودی می‌شوند باید از پزشک خود بپرسند که آیا داروی آن‌ها می‌تواند باعث خون‌ریزی شود یا خیر. در این صورت، آن‌ها می‌توانند با پزشک در مورد خطرات و مزایای ادامه درمان صحبت کنند.

سوء مصرف الکل و بیماری کبد

سوء مصرف الکل یک عامل خطر کلیدی برای بیماری‌های کبدی مانند سیروز است. سیروز و سایر بیماری‌های کبدی به آرامی عملکرد کبد را تضعیف می‌کنند.

با پیشرفت بیماری کبد، ممکن است کبد تولید پروتئین‌هایی که به لخته شدن خون کمک می‌کنند را متوقف کند. در نتیجه، فرد ممکن است خون‌ریزی بیش از حد و کبودی آسان را تجربه کند. همچنین ممکن است بسیار خارش داشته باشند، احساس خستگی یا بیماری کنند و پا‌های متورم، ادرار تیره و زردی چشم یا پوست داشته باشند.

بیماری کبد قابل درمان است، به خصوص زمانی که پزشک آن را به موقع تشخیص دهد. افرادی که مشروب الکلی می‌نوشند باید بلافاصله پس از بروز علائم مشکلات کبدی، مصرف نوشیدنی را متوقف کنند. یک پزشک می‌تواند در مورد ترکیب صحیح درمان‌های پزشکی و شیوه‌های زندگی به این افراد مشاوره دهد.

اختلالات خون‌ریزی

بسیاری از شرایط ژنتیکی می‌توانند باعث شوند که خون فرد به آرامی لخته شود یا اصلاً لخته نشود. بیماری فون ویلبراند، شایع‌ترین اختلال خونریزی است و حدود ۱ درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. فرد مبتلا به این بیماری دارای پروتئین فون ویلبراند معیوب یا غایب است که برای لخته شدن خون مهم است.

درمان با هورمون مصنوعی می‌تواند لخته شدن خون را در افراد مبتلا به بیماری فون ویلبراند بهبود بخشد.

هموفیلی، یکی دیگر از اختلالات خون‌ریزی‌ دهنده است که باعث از بین رفتن یا نقص فاکتور VIII (هموفیلی A) یا فاکتور IX (هموفیلی B) می‌شود. این دو پروتئین‌ برای لخته شدن خون مهم هستند. نسخه‌های مصنوعی این فاکتور‌های لخته ‌کننده می‌توانند به درمان هموفیلی و کاهش خطر خون‌ریزی‌های جدی، از جمله کبودی‌های شدید کمک کنند.

هنگامی که یک اختلال خون‌ریزی ژنتیکی باعث کبودی آسان می‌شود، ممکن است فرد خون‌ریزی بیش از حد داشته باشد یا حتی خون‌ریزی‌های تهدید ‌کننده زندگی را تجربه کند. علائم به‌طور ناگهانی ظاهر نمی‌شوند. در عوض، آن‌ها از بدو تولد وجود دارند؛ بنابراین اختلالات خون‌ریزی ژنتیکی بیشتر در نوزادان و کودکان خردسال وجود دارد.

کمبود ویتامین

برخی از ویتامین‌ها به بدن کمک می‌کنند تا بهبود یابد و خون لخته شود. کمبود ویتامین C می‌تواند باعث بروز یک بیماری به نام اسکوربوت شود. اسکوربوت باعث خونریزی لثه، زخم‌هایی که بهبود نمی‌یابند و کبودی آسان می‌شود.

ویتامین K به بدن کمک می‌کند تا لخته‌های خونی را متوقف کند. نوزادان اغلب سطوح بسیار پایینی از ویتامین K دارند که برای توقف خون‌ریزی کافی نیست. بدون تزریق ویتامین K در بدو تولد، نوزادان ممکن است به راحتی کبود شوند یا خونریزی بیش از حد داشته باشند. بزرگسالانی که کمبود ویتامین K دارند نیز ممکن است متوجه افزایش ناگهانی کبودی شوند.

کمبود ویتامین معمولاً به راحتی قابل اصلاح است. با این‌حال، مهم است که پزشک با آزمایش خون این کمبود‌ها را تشخیص دهد تا بتواند مکمل ویتامین مناسب را توصیه کند.

اگر مکمل‌های ویتامین این مشکل را درمان نکردند، ممکن است به این معنی باشد که فرد دچار مشکل دیگری مانند اختلال متابولیک یا گوارشی است که جذب مواد مغذی را برای بدن دشوار می‌کند.

واسکولیت

واسکولیت به گروهی از شرایط اطلاق می‌شود که باعث التهاب رگ‌های خونی می‌شوند. فرد علاوه بر افزایش خون‌ریزی و کبودی، ممکن است دچار تنگی نفس، بی‌حسی در اندام‌ها و زخم، توده‌های پوستی یا لکه‌های بنفش روی پوست شود.

نوع درمان بستگی به شدت واسکولیت و ناحیه‌ای از بدن دارد که آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. چندین دارو، از جمله استروئید‌ها، ممکن است به درمان آن کمک کنند.

پورپورای پیری

پورپورای پیری معمولاً افراد مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و حدود ۱۰ درصد از افراد بالای ۵۰ سال به آن مبتلا هستند. این مشکل، ضایعات کبودی مایل به قرمز متمایل به ارغوانی روی پوست ایجاد می‌کند و به احتمال زیاد روی بازو‌ها و دست‌ها تأثیر می‌گذارد.

در بسیاری از موارد، ضایعات به دنبال آسیب به پوست ایجاد می‌شوند. با این‌حال، آن‌ها بسیار بیشتر از کبودی‌ها ماندگاری دارند و معمولاً بسیار بزرگ‌تر هستند. گاهی حتی پس از بهبود ضایعه، پوست قهوه‌ای باقی می‌ماند.

محافظت از پوست در برابر نور خورشید ممکن است شدت علائم را کاهش دهد. افراد مبتلا به پورپورای پیری باید مراقب کبودی آسان خود باشند و سعی کنند از پوست در برابر آسیب محافظت کنند. هیچ درمانی برای این مشکل وجود ندارد؛ اما یک پزشک ممکن است بتواند دارو‌های سبک زندگی را برای کاهش فراوانی و شدت ضایعات توصیه کند.

سرطان

به ندرت، افزایش ناگهانی خون‌ریزی، از جمله کبودی، ممکن است نشانه سرطان باشد. سرطان‌هایی که بر خون و مغز استخوان تأثیر می‌گذارند، مانند سرطان خون، ممکن است باعث کبودی شوند. فرد همچنین ممکن است متوجه خون‌ریزی لثه شود.

بسیاری از سرطان‌ها به خصوص با تشخیص زودهنگام بسیار قابل درمان هستند. مردم هرگز نباید اجازه دهند که ترس، درمان را به تعویق بیندازد؛ بلکه باید فوراً به پزشک مراجعه کند. شیمی درمانی، دارو و جراحی می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

کبودی آسان و به خصوص کبودی بزرگی که به نظر می‌رسد به طور مداوم در زیر پوست خونریزی می‌کند، یک وضعیت اورژانسی است.

صدمات وارده به اندام‌ها نیز وضعیتی اورزانسی هستند؛ بنابراین اگر ضربه محکمی به کمر، قفسه سینه یا معده فرد وارد شد، اگر کبودی بسیار دردناک بود یا اگر به‌طور غیرمعمول سیاه یا متورم بود، باید به اورژانس مراجعه کند.

با این‌حال، در بیشتر موارد، می‌توان منتظر ماند تا دید که آیا کبودی خود به خود برطرف می‌شود یا خیر.

افراد باید در مورد کبودی آسان با پزشک مشورت کنند اگر:

• بدن آن‌ها ناگهان راحت‌تر از قبل شروع به کبودی می‌کند
• آن‌ها علائم دیگری مانند زردی پوست، تب، انرژی کم یا تغییرات پوستی دارند
• آن‌ها دارو مصرف می‌کنند و راحت‌تر شروع به کبودی می‌کنند
• آن‌ها کبودی‌های دردناک زیادی می‌گیرند که خیلی دیر بهبود می‌یابند

چشم انداز

در بیشتر موارد، کبودی آسان یک ناراحتی جزئی است که به دلیل عوامل ژنتیکی یا یک بیماری جزئی ایجاد می‌شود.

با این‌حال، کبودی همچنین می‌تواند یک علامت هشدار اولیه باشد که مشکلی در اندام‌ها یا رگ‌های خونی وجود دارد. بنابراین، بهتر است تغییر الگوی کبودی را نادیده نگیرید و در مراجعه به پزشک اشتباه کنید.

در بیشتر موارد، علت اصلی کبودی یا خوش خیم است یا بسیار قابل درمان است.