پیشگیری از همه‌گیری‌ها در آینده با شناسایی رابطه میان سلامت انسان و حیوان ممکن می‌شود

همه‌گیری کووید ۱۹ نشان داد که میان سلامت انسان‌ها و حیوانات روابطی وجود دارد که با شناسایی آن‌ها می‌توان از همه‌گیری‌ها در آینده پیشگیری کرد.

همه‌گیری کووید ۱۹ نشان داده است که بیماری‌های مشترک بین انسان و دام (عفونت‌هایی که از حیوانات به انسان منتقل می‌شوند) می‌توانند تهدیدی بزرگ برای سلامت جهانی باشند. بیش از ۷۰ درصد پاتوژن‌های در حال ظهور و آن‌هایی که مجدداً ظهور می‌کنند، از حیوانات منشأ می‌گیرند. این امر احتمالاً شامل ویروس SARS CoV-2 نیز می‌شود؛ زیرا دانشمندان به‌طور گسترده بر این باورند که منشأ آن، خفاش‌ها هستند.

هنوز در مورد محل ظهور ویروس SARS-CoV-2 پرسش‌هایی اساسی وجود دارد. کارشناسان در سراسر جهان موافق هستند که کشورها می‌توانند برای کاهش خطر شیوع بیماری‌های مشابه در آینده، اقداماتی انجام دهند. نکته کلیدی این است که دام‌پزشکان، پزشکان و دانشمندان با یکدیگر همکاری کنند و تشخیص دهند که سلامت انسان چقدر با حیوانات و زیستگاه‌های مشترک ما مرتبط است. این رویکردی است که با نام One Health شناخته می‌شود.

دانشمندان باید برای جلوگیری از ظهور همه‌گیری‌های جدید، مکان‌های خاصی را شناسایی کنند که در آن‌جا، احتمال انتقال ویروس‌ها از حیوانات به انسان وجود دارد. این مستلزم درک این موضوع است که چگونه رفتار‌های انسان (از جنگل زدایی و احتراق سوخت فسیلی گرفته تا درگیری و فعالیت‌های فرهنگی) در افزایش این خطرات نقش دارند.

متخصصان بر پژوهش‌ها و آموزش جهانی One Health و اپیدمیولوژی بیماری‌های عفونی متمرکز شده‌اند و در یک کارگروه علمی که توسط دانشگاه هاروارد، دانشکده بهداشت عمومی چان و مؤسسه بهداشت جهانی هاروارد برای ارزیابی دانش فعلی در مورد چگونگی جلوگیری از همه‌گیری‌ها تشکیل شده است، مشغول کار روی این موضوع مهم هستند.

شناخت مناطق پرخطر

شناسایی مناطق پرخطر برای شیوع بیماری‌های مشترک میان انسان و دام، امری چالش برانگیز است. مردم و حیات وحش زیاد جابه‌جا می‌شوند و ممکن است قرار گرفتن در معرض یکدیگر، بلافاصله منجر به عفونت یا بروز علائم نشود.

پژوهش‌گران می‌توانند با ترکیب داده‌های مربوط به تراکم انسان و دام با شرایط محیطی، مانند جنگل‌زدایی و تغییرات کاربری زمین، پیش‌بینی کنند که آیا این شرایط می‌توانند باعث انتقال عوامل بیماری‌زا از حیات وحش به انسان شوند یا خیر. به عنوان مثال، مناطقی در چین، اندونزی، هند و بنگلادش وجود دارد که توسعه شهری، جنگل‌ها را تکه تکه کرده و اکنون دام‌ها و جوامع انسانی در نزدیکی زیستگاه‌های طبیعی خفاش‌های نعل اسبی زندگی می‌کنند. این گروه از خفاش‌ها که شامل بیش از ۱۰۰ گونه است، مخزن بسیاری از کروناویروس‌ها هستند.

با وجود این توسعه طلبی‌ها، اصلا غیرمعمول نیست که بیماری‌ها از خفاش به انسان سرایت کنند. گاهی اوقات این انتقال مستقیماً رخ می‌دهد. به عنوان مثال، خفاش‌ها در بنگلادش بار‌ها ویروس نیپا را به انسان منتقل کرده‌اند. پاتوژن می‌تواند به‌طور غیر مستقیم از طریق میزبان‌های واسطه به انسان منتقل شود. به عنوان مثال، در سال ۱۹۹۴ خفاش‌ها در استرالیا اسب‌ها را با ویروس Hendra آلوده کردند و باعث بروز یک بیماری تنفسی شدند که بعدها به انسان منتقل شد.

در برزیل، تب زرد در جنگل‌ها بومی است و عمدتاً از طریق پشه‌ها بین میمون‌ها پخش می‌شود. مردم این کشور گهگاه در اثر نیش پشه به آن مبتلا می‌شوند و جنگل زدایی و تبدیل تبدیل جنگل به زمین برای کشاورزی، خطر شیوع بیشتر را افزایش می‌دهد. نگرانی فزاینده‌ای وجود دارد که این بیماری می‌تواند به شهر‌های بزرگ برزیل وارد شود. در آن شهرها پشه‌های Aedes aegypti گسترده هستند و می‌توانند این بیماری را در مقیاس بزرگ منتقل کنند.

همچنین رفتار‌های انسانی خاصی وجود دارند که ممکن است خطر شیوع را بیشتر کنند. این رفتارها شامل کار‌هایی می‌شود که انسان را در تماس مستقیم با حیوانات یا نزدیکی آن‌ها قرار می‌دهد، مانند برداشت گوانو خفاش (سرگین) برای کود و خرید و فروش حیوانات وحشی یا گوشت این حیوانات.

روال روزانه مربوط به نگهداری غذا و خوردن گوشت حیوانات وحشی نیز می‌تواند خطراتی را ایجاد کند. به عنوان مثال، شیوع ویروس ابولا در نیجریه با قصابی و خوردن گوشت حیوانات وحشی مانند مارمولک، میمون، خفاش و… همراه بوده است.

نیازی نیست که مردم در مناطقی که در معرض خطر بالای شیوع هستند، زندگی خود را متوقف کنند؛ اما آن‌ها باید بدانند که برخی از اقدامات، خطرناک‌تر از سایرین هستند و باید اقدامات احتیاطی مناسبی را انجام دهند، مانند پوشیدن تجهیزات حفاظتی و اطمینان از این‌که گوشت به درستی پردازش و پخته شده است.

اهمیت کار تیمی

به نظر کارشناسان، پژوهش‌گران و دولت‌ها باید درک کنند که سلامت حیوانات، مردم و محیط‌زیست ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و عواملی که بر یک نفر تأثیر می‌گذارند، می‌توانند بر همه تأثیر بگذارند.

اعضای جوامع محلی به احتمال زیاد می‌دانند که افراد در کجا بیشترین خطر تماس را با حیواناتی دارند که ممکن است ناقل بیماری‌های عفونی باشند. متخصصان بهداشت دامپزشکی و پزشکی و همچنین جنگلبانان و مدیران زمین، می‌توانند از تجربه این افراد محلی استفاده کنند و استراتژی‌هایی را ایجاد کنند که احتمال شیوع بیماری را کاهش می‌دهند.

سازمان‌هایی مانند آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده، سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد، دولت‌های ملی و گروه‌های جامعه مدنی در حال سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌های One Health در کشور‌های منتخب در آفریقا و آسیا هستند. این شبکه‌ها معمولاً در وزارتخانه‌های دولتی مستقر هستند. سازمان‌های غیردولتی و گروه‌های جامعه مدنی که متعهد به پیشبرد سلامت و رفاه از طریق چارچوب One Health هستند نیز می‌توانند در این برنامه شرکت کنند.

به عنوان مثال، بسیاری از کشور‌ها پایگاه‌های داده جداگانه‌ای برای ردیابی شیوع بیماری‌های عفونی در انسان و حیوانات دارند. اتصال این سیستم‌ها بین وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی می‌تواند تبادل اطلاعات بین آن‌ها را بهبود بخشد و منجر به درک بهتر خطرات شیوع شود.

متخصصان بر این باور هستند که آمادگی برای جلوگیری از همه‌گیری بعدی باید شامل جلوگیری از آن در منبع بیماری باشد.