چه ارتباطی میان روماتیسم مفصلی و کم خونی وجود دارد؟

بسیاری از افرادی که روماتیسم مفصلی دارند به کم خونی نیز مبتلا می‌شوند؛ اما چه عاملی باعث ایجاد این مشکل می‌شود؟

آرتریت روماتوئید (RA) یا روماتیسم مفصلی، یک اختلال خود ایمنی است که باعث التهاب مزمن مفاصل و همچنین درد مفاصل می‌شود؛ اما ممکن است از شنیدن این‌که کم خونی نیز یکی از شایع‌ترین علائم روماتیسم مفصلی است تعجب کنید. در واقع، طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۴ در مجله The American Journal of Medicine منتشر شد، کم خونی در نیمی از افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی ممکن است رخ دهد. از آن‌جایی که خستگی ناشی از کم خونی به ماهیت ناتوان ‌کننده این بیماری کمک می‌کند، تشخیص و رسیدگی به موقع کم خونی مرتبط با روماتیسم مفصلی بسیار مهم است.

کم خونی چیست؟

کم خونی زمانی ایجاد می‌شود که بدن شما گلبول‌های قرمز کافی تولید نکند. گلبول‌های قرمز از هموگلوبین (پروتئین غنی از آهن که اکسیژن را از ریه‌ها به بقیه بدن شما منتقل می‌کند) تشکیل شده‌اند. در برخی موارد، افراد مبتلا به کم خونی در واقع دارای گلبول‌های قرمز کافی هستند؛ اما این سلول‌ها حاوی هموگلوبین غیر طبیعی یا ناکافی هستند یا خیلی زود از بین ‌می‌روند.

اگر گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین کافی نداشته باشید، اندام‌های شما اکسیژن کافی دریافت نمی‌کنند. در صورت عدم درمان، کم خونی می‌تواند باعث خستگی و ضعف شود. علائم دیگر کم خونی عبارتند از سردرد، رنگ پریدگی پوست، تنگی نفس، ضربان قلب سریع و عدم تحمل ورزش (کاهش توانایی تمرین با شدت یا مدت زمان منظم).

چرا افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی دچار کم خونی می‌شوند؟

سیوبان کیل، دانشیار پزشکی در بخش هماتولوژی در دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن در سیاتل، توضیح می‌دهد که شایع‌ترین نوع کم خونی در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی، کم خونی التهابی است. او می‌گوید که این نوع کم خونی می‌تواند در افرادی که التهاب مداوم در بدن خود دارند و از بیماری‌هایی مانند روماتیسم مفصلی و بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو رنج می‌برند، رخ دهد.

به گفته دکتر کیل، التهاب ناشی از روماتیسم مفصلی با توانایی بدن در بازیافت آهن در خون و جذب آهن از غذا تداخل می‌کند و این می‌تواند منجر به کم خونی شود.

دارو‌هایی که معمولاً برای مدیریت روماتیسم مفصلی استفاده می‌شوند، دارو‌های ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) و استروئید‌ها (همچنین کورتیکواستروئید‌ها) هستند که ممکن است از طریق مکانیسم متفاوت از دست دادن خون مزمن باعث کم‌خونی شوند. طبق گفته مؤسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی، این دارو‌ها، به ویژه NSAID‌ها، می‌توانند باعث تحریک مزمن و خونریزی پوشش معده شوند. این از دست دادن خون ممکن است آهسته باشد و بلافاصله قابل توجه نباشد؛ اما به مرور زمان می‌تواند منجر به کم خونی شود.

کم خونی مرتبط با روماتیسم مفصلی چگونه درمان می‌شود؟

اگر علائم کم خونی مانند مواردی که در بالا ذکر شدند را تجربه می‌کنید یا اگر احساس می‌کنید که سایر علائم روماتیسم مفصلی شما تحت کنترل نیستند، با پزشک خود صحبت کنید. آن‌ها می‌خواهند قبل از توصیه درمان، علل غیر مرتبط با کم خونی ناشی از روماتیسم مفصلی را رد کنند، یا اگر دارو‌های شما می‌توانند در ایجاد کم خونی نقش داشته باشند، برنامه درمان شما را تغییر دهند.

وقتی صحبت از درمان به میان می‌آید، درمان با آهن از راه خوراکی یا درون وریدی اغلب برای افرادی که هم مبتلا به روماتیسم مفصلی و هم کم‌خونی هستند و دارای سطوح پایین آهن در خون هستند، مفید است.

آنتی اسید‌های قوی که اغلب به افرادی که از NSAID برای محافظت از دیواره معده خود استفاده می‌کنند داده می‌شود، می‌تواند جذب آهن از روده‌ها را کاهش دهد. این ممکن است منجر به استفاده از آهن درون وریدی به جای خوراکی شود.

دکتر کیل می‌گوید که معمولاً درمان کم خونی مرتبط با روماتیسم مفصلی، درمان التهاب زمینه‌ای ناشی از روماتیسم مفصلی است و مدیریت التهاب و مفاصل متورم باید به کاهش کم خونی و علائم آن کمک کنند.

در التهاب مزمن فعال روماتیسم مفصلی، پزشک شما ممکن است در نهایت توصیه کند که NSAID‌ها یا استروئید‌ها را با یکی از دارو‌های ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDها) جایگزین کنید که در رفع التهاب روماتیسم مفصلی مؤثر هستند. یک رژیم درمانی مؤثر روماتیسم مفصلی هم علائم مفصلی و هم کم خونی شما را بهبود می‌بخشد و شما در کل احساس بهتری خواهید داشت.