سویه نوظهور C.1.2 کروناویروس چه ویژگی‌هایی دارد؟

به‌تازگی سویه جدیدی از کروناویروس در آفریقای جنوبی شناسایی شده که به تیتر شماره یک خبرگزاری‌ها تبدیل شده است.

روز دوشنبه، مؤسسه ملی بیماری‌های واگیردار آفریقای جنوبی در مورد سویه جدیدی از کروناویروس به‌نام «C.1.2» هشدار صادر کرد و اعلام کرد که این سویه جدید با نرخ ابتلای نسبتاً پایین، در تمام استان‌های کشور شناسایی شده است.

سویه C.1.2 کروناویروس برای اولین‌بار در ماه مِی شناسایی شد؛ اما همان‌طور که در هشدار صادر شده نیز اشاره شده است، در حال حاضر سویه دلتا، نوع غالب بوده و در آفریقای جنوبی و جهان در حال گسترش است.

در مقاله‌ای پیش‌چاپ که هنوز توسط دانشمندان بررسی نشده، گفته شده است که سویه C.1.2 کروناویروس در اکثر استان‌های آفریقای جنوبی و در هفت کشور دیگر در قاره‌های آسیا، اروپا، آفریقا و اقیانوسیه شناسایی شده است.

سویه C.1.2 کروناویروس توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است؛ زیرا علی‌رغم نرخ پایین ابتلای افراد به آن، دارای جهش‌هایی ژنومی مشابه دلتا و دیگر سویه‌ها است. همچنین در سویه C.1.2 کروناویروس یک‌سری جهش‌های جدیدی نیز شناسایی شده‌اند.

ما در مورد این سویه از ویروس چه می‌دانیم و آیا لازم است که در مورد آن نگران باشیم؟

در حال حاضر سازمان بهداشت جهانی (WHO) این سویه از ویروس را در فهرست سویه‌های VOI (سویه مورد توجه) و VOC (نگران کننده) قرار نداده است. مؤسسه ملی بیماری‌های واگیردار آفریقای جنوبی از زمان شناسایی سویه تا به امروز، نرخ ابتلا به آن و همچنین چگونگی رفتار آن را به دقت تحت نظر دارد.

پژوهش‌گران جهت بررسی میزان بیماری عفونی ایجاد شده توسط این سویه و همچنین بررسی میزان مقاومت آن در برابر واکسن‌ها موجود، آن را مورد آزمایش قرار داده‌اند؛ آزمایش‌هایی که هم اکنون نیز در حال انجام هستند. تا به این لحظه این سویه از کرونا ویروس، واجد شرایط قرار گرفتن در فهرست VOI و VOC سازمان بهداشت جهانی نبوده است.

هرگاه ثابت شود یک سویه از ویروس دارای ویژگی‌های بالا است، آن‌گاه سازمان بهداشت جهانی سویه را در دسته VOC قرار می‌دهد و این یعنی سویه خطرناک و مهم است. سویه‌هایی نظیر دلتا در این فهرست قرار دارند. سویه‌های موجود در فهریت VOI دارای تفاوت‌های ژنتیکی با سایر سویه‌ها بوده و در حال حاضر در چندین کشور مختلف باعث بروز بیماری شده‌اند؛ بنابراین ممکن است به‌زودی باعث تهدید بهداشت عمومی شوند.

اگر سویه C.1.2 در هیچ‌ یک از فهرست‌های سازمان بهداشت جهانی قرار نگرفته، پس چرا مقامات در مورد آن هشدار صادر کرده‌اند؟

دکتر مگان استین، ویروس‌شناس و مدرس ایمونولوژی و بیماری‌های عفونی از دانشکده بالینی مرکزی دانشگاه سیدنی بر این باور است که سویه C.1.2 کروناویروس به دلیل جهش‌های خاصی که دارد مورد توجه مقامات قرار گرفته و در مورد آن هشدار صادر شده است.

همچنین در سویه C.1.2 جهش‌هایی دیده می‌شود که در سایر سویه‌های موجود در فهرست VOC نیز شناسایی شده‌اند. هر زمان که جهش جدیدی در ویروس به وجود می‌آید، دانشمندان نوع جهش را تحت نظر می‌گیرند تا ببینند باعث چه چیزی می‌شود. این جهش‌ها ممکن است بر فرار از پاسخ ایمنی بدن و همچنین انتقال و تکثیر سریع‌تر ویروس تأثیر بگذارند. به همین دلیل مدتی طول می‌کشد تا دانشمندان بتوانند آزمایش‌های لازم را انجام دهند و ببینند که این سویه برای قرار گرفتن در فهرست VOC یا VOI شرایط لازم را دارد یا خیر.

چند جهش کلیدی وجود دارند که باعث شده‌اند سویه‌های جدید بیماری‌های شدیدتری را در افراد ایجاد کنند. آن‌طور که دانشمندان متوجه شده‌اند، این جهش‌ها با یکدیگر همکاری می‌کنند تا بتوانند ویروس را وحشی‌تر کنند. گاهی نیز دیده می‌شود که همکاری این جهش‌ها با یکدیگر، ویروس را تضعیف می‌کند. انجام مطالعات روی این موارد در آزمایشگاه مدتی به‌طول می‌انجامد.

آیا امکان از بین رفتن سویه C.1.2 وجود دارد؟

بله. سویه‌های مختلفی از کووید ۱۹ وجود داشته‌اند که با یکدیگر ترکیب شده و در نهایت به‌طور کامل از بین رفته‌اند. بسیاری از سویه‌های یک ویروس حساس هستند و از بین می‌روند. جهش‌های اصلی، به جهش‌هایی گفته می‌شود که انطباق‌پذیری دارند و به واسطه‌ی همین انطباق‌پذیری، زنده می‌مانند و ادامه می‌دهند و سویه‌هایی را ایجاد می‌کنند که بسیار قوی‌تر از قبلی‌ها باشند. مانند آن‌چه که در سویه دلتا مشاهده کردیم.

بر اساس گفته‌های دکتر استین، سویه C.1.2 باید خیلی مناسب، خیلی انطباق‌پذیر و خیلی وحشی‌تر باشد تا بتواند در این مرحله سویه دلتا را از دور خارج کند. ولی در حال حاضر در مرحله‌ای هستیم که امکان از بین رفتن سویه C.1.2 بسیار بیشتر از غالب شدن آن است.

ما چنین چیزی را در سویه بتا و سایر سویه‌های موجود در فهرست VOC مشاهده کردیم. جایی که به نظر می‌رسید این سویه‌ها می‌توانند به یک مشکل تبدیل شوند، به‌طور ناگهانی از بین رفتند. این سویه‌ها حتی در مناطقی نیز به خوبی شیوع پیدا کردند؛ اما نتوانستند همیشه در اوج بمانند و از دیگر سویه‌ها شکست خوردند و برای همیشه محو شدند. این اتفاق ممکن است برای سویه C.1.2 کروناویروس نیز رخ دهد.

منظور از سویه مناسب چیست؟

به‌عنوان مثال سویه دلتا را در نظر بگیرید. دلتا دارای جهش‌هایی است که به او کمک می‌کنند خیلی سریع تکثیر شده و راحت‌تر وارد سلول شود. این یعنی سویه دلتا مناسب است؛ البته نه برای انسان‌ها، بلکه برای خودش. به‌طور کلی، سویه دلتای کروناویروس بسیار مناسب و کارآمد است. سویه دلتا خیلی راحت با سلول‌های انسانی پیوند می‌خورد و وارد آن‌ها می‌شود و در نتیجه خیلی راحت‌تر میان افراد انتقال می‌یابد. دلتا از نظر انتقال پذیری بسیار کارآمدتر از سایر سویه‌های ویروس است.

جهش‌های دلتا به او کمک می‌کنند که سریع‌تر تکثیر شود؛ بنابراین پس از وارد شدن به سلول میزبان، می‌تواند در بازه زمانی کوتاهی به سرعت تکثیر شود و عفونت گسترده‌ای را ایجاد کند.

آیا واکسن‌ها از ما در برابر C.1.2 محافظت می‌کنند؟

به باور دکتر استین، می‌توان بر اساس برخی جهش‌های موجود، در مورد مقاومت ویروس نسبت به واکسن حدس‌هایی زد؛ زیرا جهش‌های موجود در این سویه نیز مشابه آن‌چه است که در انواع آلفا و بتا دیده‌ایم.

ممکن است که واکسن نتواند به خوبی سویه‌های گذشته، این سویه جدید را خنثی کند؛ اما تا زمانی که آزمایش‌های بیشتری انجام نشوند، این فقط یک حدس ساده است. ما باید این را در نظر داشته باشیم که واکسن‌های موجود، از نظر پیشگیری از عفونت شدید، بستری شدن در بیمارستان و همچنین مرگ ناشی از سویه‌های مختلف عملکرد بسیار خوبی را از خود نشان داده‌اند. واکسن‌ها واقعاً در جلوگیری از بیماری عملکرد بسیار خوبی داشته‌اند.

در حال حاضر نیازی نیست که در مورد سویه C.1.2 کروناویروس نگران باشیم. دانشمندان باید دیگر سویه‌های ویروس که در کشورهای مختلف شناسایی شده‌اند را  تحت نظر بگیریند و رفتار آن‌ها را به کمک برخی ابزارهای موجود بسنجند.

مؤسسه ملی بیماری‌های واگیردار آفریقای جنوبی در مورد پیامدهای سویه جدید بسیار محتاطانه رفتار می‌کند و در کنار آن نیز به جمع‌آوری داده‌های بیشتر ادامه می‌دهد. به باور این مؤسسه، سویه C.1.2 می تواند تا حدی نسبت به واکسن مقاومت کند؛ اما واکسن های موجود هنوز هم سطح بالایی از محافظت را در برابر بیماری ارائه می‌دهند.