فهرست...
شالازیون نام یک بیماری چشمی است که عموماً آن را با گل مژه اشتباه می‌گیرند؛ اما آن‌ها تفاوت دارند.
شالازیون، یک توده‌ی چربی یا کیست است که در پلک به آهستگی رشد می‌کند. شالازیون معمولاً در پلک بالایی چشم رشد می‌کند و در بسیاری از موارد، دردناک نیست و درمان آن هم طولی نمی‌کشد. اگر غدد میبومین که در لبه‌ی پلک قرار گرفته‌اند مسدود شوند یا عفونت کنند، شالازیون ایجاد می‌شود. این غدد نوعی چربی تولید می‌کنند که سطح چشم را روان می‌کند. یک شالازیون گاهی با یک غده داخلی یا خارجی اشتباه گرفته می‌شود. یک غده داخلی عفونت یک گلود میبومین است. غده خارجی عفونت در منطقه فولیکول مژه و عرق است. غده معمولا دردناک است. اما شالازیون دردناک نیست. شالازیون ممکن است پس از یک غده توسعه یابد.
در این مقاله ما به شالازیون نگاهی می‌اندازیم و با علائم و روش‌های درمانی آن آشنا می‌شویم؛ همچنین تفاوت‌های آن با گل مژه را مورد بررسی قرار خواهیم داد. پس با مجله‌ی دانستنی کیمازی همراه باشید.
نشانه‌های شالازیون
در مراحل اولیه، شالازیون در ناحیه‌ای از پلک که عفونت کرده و غده میبومین مسدود شده است، به شکل یک برآمدگی قرمز و کوچک نمایان می‌شود. پس از گذشت چند روز، عفونت گسترش می‌یابد و شالازیون کوچک، به یک توده‌ی بزرگ‌تر اما بدون درد تبدیل می‌شود. یک شالازیون می‌تواند در پلک بالایی یا پایینی چشم ظاهر شود؛ اما همان‌طوری که پیش‌تر نیز گفته شد، امکان توسعه‌ی شالازیون در پلک بالایی بیشتر است. معمولاً شالازیون بدون درد است؛ اما می‌تواند موجب تحریک و اشک آلود شدن چشم شود. اگر شالازیون بزرگ‌تر از حد معمول باشد، روی چشم فشار می‌آورد و موجب تاری دید می‌شود.
شالازیون در بزرگسالان بیشتر از کودکان دیده می‌شود. بزرگسالان در رده سنی ۳۰ تا ۵۰ سالگی به این عارضه‌ی چشمی دچار می‌شوند؛ اما عوارض آن بدون درمان خاصی طی دو الی سه هفته کاهش یافته و محو می‌شود.
شالازیون و گل مژه
از آن‌جایی که شالازیون و گل مژه از نظر ظاهری با یکدیگر شباهت‌هایی دارند، بسیاری از مردم این دو را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. گل مژه نیز همچون شالازیون، یک توده‌ی کوچک است که در پلک نمایان می‌شود. شاید مردم این دو را با یکدیگر اشتباه بگیرند اما به تفاوت‌های آن‌ها نیز آگاهی دارند. یک شالازیون، در نتیجه‌ی مسدود شدن راه غدد میبومین ایجاد می‌شود؛ اما گل مژه حاصل آلوده شدن چربی غدد یا فولیکول مو است. با وجود این، یک شالازیون می‌تواند عفونی شده و بعداً به گل مژه تبدیل شود.
گل مژهها به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- گل مژه خارجی: این نوع گل مژه در لبه‌ی پلک و در نتیجه‌ی آلودگی عفونی یا فولیکول مو ظاهر می‌شود.
- گل مژه داخلی: این نوع گل مژه در داخل پلک توسعه می‌یابد و آلوده شدن چربی غدد میبومین علت پدیدار شدن آن است.
یکی از تفاوت‌های شالازیون با گل مژه در نوع درد آن‌هاست. یک شالازیون معمولاً بدون درد است: اما گل مژه دردناک بوده و در چشم احساس سوزش، خارش و درد ایجاد می‌کند. دیگر نشانه‌های گل مژه عبارتند از:
- تورم پلک
- پدیدار شدن توده‌ای شبیه به جوش چرکی که ممکن است چرک نیز داشته باشد
- پوسته پوسته شدن امتداد لبه‌ی پلک
- حساسیت به نور
- اشک آلود شدن چشم‌ها
اندازه‌ی گل مژهها معمولاً تا ۳ روز بزرگ می‌شود و سپس چرک شروع به تخلیه شدن خواهد کرد. معمولاً یک هفته طول می‌کشد تا گل مژه به‌طور کامل درمان شود.
دلایل و فاکتورهای ریسک
شالازیون غده کوچکی است که درست در زیر سطح داخلی پلک وجود دارد که به این غده میبومین نیز گفته می‌شود. این غده یک مایع روغنی به نام میبوم دارد که به چرب شدن چشم کمک می‌کند. اگر این غده مسدود شود و میبوم نتواند به اشک برود ممکن است که تورم کند، ملتهب شود و بزرگ شود و به بافت‌های پلک نفوذ کند. سپس با گذشت زمان التهاب ایجاد شده باعث می‌شود که آن شالازیون به وجود آید. این توده بسیار محکم است و به مدت دو الی سه هفته باقی می‌ماند. شالازیون در افرادی که قبلا به بلفاریت چشمی و بیماری‌های پوستی مانند اگزما مبتلا شده‌اند، شایع‌تر است.
شالازیون معمولاً در افرادی ظاهر می‌شود که بیماری عفونی زمینه‌ای خاصی داشته باشند که روی پوست و چشم نیز اثرگذار باشد. برخی از این شرایط خاص عبارتند از:
- بلفاریت مزمن
- آکنه روزاسه
- درماتیت سبورئیک (سبوره‌ای)
در موارد نادر، ابتلا به ورم ملتحمه از نوع ویروسی نیز می‌تواند موجب توسعه‌ی شالازیون در پلک‌ها شود. احتمال توسعه‌ی شالازیون و گل مژه در افرادی که پیش‌تر نیز آن‌ها را تجربه کرده‌اند بیش از سایرین بوده و این افراد در آینده باز هم شاهد توسعه‌ی شالازیون و گل مژه در چشم خود خواهند بود. دیگر فاکتورهای ریسک شالازیون عبارتند از:
- عفونت‌های ویروسی
- بیماری سل
- سرطان پوست
- دیابت
درمان خانگی
معمولاً شالازیون به درمان دارویی خاصی نیاز ندارد و ظرف مدت زمان چند هفته بهبود می‌یابد. در طول این مدت، لازم است که از ترکاندن و فشار دادن شالازیون خودداری کنید؛ زیرا امکان آلوده شدن چشم وجود دارد. با وجود این، یک‌سری اقدامات هستند که با انجام دادن آن‌ها می‌توانید سرعت بهبود شالازیون را افزایش دهید. در ادامه به بررسی چند روش درمان خانگی شالازیون خواهیم پرداخت.
کمپرس گرم
قرار دادن کمپرس گرم روی چشم آلوده شده، باعث نرم شدن چربی سختی که راه غدد میبومین را مسدود کرده می‌شود. این کار به باز شدن منافذ کمک کرده و کارایی غدد را بالا می‌برد، به همین دلیل از تحریک چشم آلوده شده نیز می‌کاهد. برای ساختن یک کمپرس گرم کارهای زیر را انجام دهید:
- یک پارچه یا پنبه نخی نرم و تمیز را در یک کاسه آب گرم خیس کنید.
- آب پارچه را بگیرید و اشک چشم را با دستمال دیگری پاک کنید.
- پارچه یا پنبه را به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه روی پلک خود قرار دهید.
- به خیس کردن کمپرس ادامه دهید و آن را گرم نگه دارید.
- در طول روز چندبار این کار را تکرار کنید تا تورم کاهش یابد.
ماساژ آرام
در طول روز چندین بار به‌صورت خیلی آرام پلک چشم خود را ماساژ دهید. این کار به تخلیه‌ی مؤثر مجاری چربی کمک می‌کند. توجه داشته باشید که پیش از ماساژ دادن چشم‌ها، دست‌های خود را شسته یا ضدعفونی کنید. اگر شالازیون تخلیه شد و تورم آن فروکش کرد با دستان آلوده آن را لمس نکنید.
استفاده از محصولات مرتبط
برخی محصولات پزشکی و درمانی هستند که تهیه‌ی آن‌ها نیازی به نسخه‌ی پزشک ندارد؛ اما می‌توانند به درمان شالازیون یا گل مژه کمک کنند. این محصولات می‌توانند باعث کاهش تحریک شده، از عفونت جلوگیری کنند و روند بهبودی را سرعت ببخشند. از جمله‌ی این محصولات می‌توان به فوم‌های شستشوی چشم، پمادهای مخصوص، شامپوهای شستشوی چشم و پدهای چشمی پزشکی اشاره کرد. دکتر داروساز می‌تواند جهت تهیه‌ی دیگر محصولات مرتبط نیز به شما مشاوره دهد.
در نظر داشته باشید تا زمانی که شالازیون یا گل مژه به‌طور کامل درمان نشده است، لنزهای چشمی استفاده نکنید و آرایش چشم انجام ندهید.
تاثیر شامپو شستشوی چشم آرگوسول در درمان شالازیون
تمیز کردن پلک دو بار در روز چربی و سلول‌های مرده پوست را که ممکن است در تشکیل کیست‌ها نقش داشته باشند از بین می‌برد. محلول ضعیف شامپو بچه در آب گرم ایده‌آل است. برای درمان شالازیون و همچنین شستشوی چشم‌ها و رعایت کردن بهداشت چشم می‌توانید از محصولات آرگوسول استفاده کنید. یکی از این محصولات شامپوی شستشوی چشم آرگوسول است. این شامپو در دو نوع ۷۰ و ۱۴۰ میلی‌لیتری تولید شده است. این شامپو از عصاره‌های بابونه و روغن درخت چای تشکیل شده است. از دیگر محصولاتی که می‌توانید استفاده کنید پک ۱۴ عددی پد تمیز کننده چشم آرگوسول است که می‌توان از آن برای پاک‌سازی چشم‌ها و درمان بیماری‌هایی نظیر شالازیون، بلفاریت و گل مژه استفاده کرد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شالازیون تا مدت زمان حداکثر یک ماه بهبود نیافت، شما باید به یک چشم پزشک متخصص مراجعه کنید تا چشم شما را بررسی کند. چشم پزشک از شما درباره‌ی علائمی که داشته‌اید سوالاتی می‌پرسد و نواحی اطراف چشم را برای بررسی شرایط مورد معاینه قرار خواهد داد. ممکن است چشم پزشک برای کاهش ناراحتی و همچنین افزایش سرعت بهبود، قطره‌های چشمی ضد التهابی یا یک‌سری پماد خاص را تجویز کند. چشم پزشک ممکن است در شرایطی خاص برای برخی افراد جهت کاهش التهاب، تزریق استروئید انجام دهد. انجام این تزریق به موقعیت، اندازه و تعداد شالازیون‌های روی پلک بستگی دارد. اگر آلودگی باکتریایی دیده شود، ممکن است چشم پزشک یک دوره آنتی‌بیوتیک خوراکی را تجویز کند.
جراحی
اگر شالازیون برای مدت طولانی بهبود نیابد، پزشک ممکن است روش جراحی را برای تخلیه‌ی آن پیشنهاد کند. این عمل ساده بوده و در مطب پزشک با استفاده از بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد. ممکن است گاهی شالازیون عود کند. اگر این اتفاق برای فردی به‌طور مکرر تکرار شود، پزشک باید از توده نمونه‌برداری کند. پزشک با نمونه‌برداری از توده آن را مورد بررسی و آزمایش قرار می‌دهد تا از وجود یا عدم وجود شرایط وخیم‌تر اطمینان حاصل کند.
آیا شالازیون عوارض دیگری را به همراه خواهد داشت؟
اکثرا شالازیون مشکلی حادی ایجاد نمی‌کند. به ندرت، یک کیست می‌تواند عفونی شود و این عفونت می‌تواند تمام پلک و بافت‌های اطراف چشم را درگیر کند. پلک ممکن است بسیار متورم شود، قرمز شود و یا ممکن است نتوانید چشم را باز کنید. ممکن است درد زیادی داشته باشید و تب در درجه بالا داشته باشید. در صورت بروز این نوع عارضه باید فوراً به پزشک متخصص مراجعه کنید.
آیا شالازیون دوباره اتفاق می‌افتد؟
برای اکثر مردم شالازیون فقط یک‌بار اتفاق می‌افتد. با این حال، برخی از افراد مستعد ابتلا به آن‌ها هستند و ممکن است دوباره عود کند. شما این شانس را دارید با استفاده از کمپرس گرم روی پلک‌ها و ماساژ پلک‌ها، از این امر جلوگیری کنید. یک دستمال تمیز را در آب گرم خیس کنید و آن را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، ۳ تا ۵ بار در روز روی پلک خود قرار دهید. این می‌تواند به نرم شدن و درمان شالازیون کمک کند. می‌توانید ناحیه را به آرامی با انگشت خود ماساژ دهید (آن را فشار ندهید) تا در امتداد آن به تخلیه کمک کند؛ اما قبل این عمل فقط مطمئن شوید که دستان شما تمیز است.
چقدر طول می‌کشد تا شالازیون از بین برود؟
شالازیون اغلب بدون درمان طی یک ماه یا بیشتر از بین می‌رود. اولین درمان قرار دادن کمپرس گرم روی پلک به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه حداقل چهار بار در روز است. شالازیون معمولا نیاز به درمان بسیار کمی دارد و طی چند هفته به خودی خود برطرف می‌شود. در عین حال، مهم است که از فشردن یا تخلیه شالازیون خودداری کنید؛ زیرا این می‌تواند خطر عفونت چشم را افزایش دهد.
اگرچه بیماری شالازیون خطرناک نیست؛ اما برای کودکان می‌تواند موجب خطر شود.
پیشگیری
شستشوی مداوم و پاکیزه نگه داشتن چشم و نواحی اطراف آن، از شکل‌گیری شالازیون یا گل مژه جلوگیری می‌کند. برای جلوگیری از مسدود شدن غدد چربی، از اسکراب پلک یا دستمال‌های مرطوب تمیز کننده استفاده کنید. دیگر روش‌های پیشگیری از توسعه‌ی شالازیون عبارتند از:
- چشم‌ها را مالش ندهید.
- پیش از لمس چشم‌ها از تمیز بودن دستان خود اطمینان حاصل کنید.
- از چشمان خود در برابر گرد و غبار و آلودگی محافظت کنید. می‌توانید هنگام بیرون رفتن از خانه از عینک آفتابی استفاده کنید و هنگام کار با ماشین‌آلات و ابزار نیز حتماً از عینک ایمنی استفاده کنید.
- برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها، آرایش چشم را هر ۶ ماه یک‌بار جایگزینی کنید.
جمع‌بندی
یک شالازیون، توده‌ی کوچک و بدون دردی است که در پلک افراد توسعه می‌یابد. اگرچه شالازیون می‌تواند موجب تحریک و ناراحتی چشم شود؛ اما عموماً بی‌آزار بوده و ظرف مدت زمان دو الی سه هفته بهبود می‌یابد. به‌طور تصادفی، ممکن است که شالازیون عفونی شده و به گل مژه تبدیل شود. اگر ناحیه‌ی پلک شما دردناک شد و شالازیون ظرف مدت زمان طبیعی خود درمان نشد، حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید تا چشم شما را معاینه کند. اگر به‌طور روزانه چشمان خود را تمیز کنید و نکات گفته شده را رعایت کنید، می‌توانید از توسعه‌ی مجدد شالازیون جلوگیری کنید.
