حاملگی خارج از رحم و هر آنچه که باید در مورد آن بدانید

حاملگی خارج از رحم زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارور شده در جایی غیر از رحم زن کاشته شود.

در یک بارداری طبیعی، زمانی که اسپرم تخمک را بارور می‌کند، زیگوت حاصل شده از لوله فالوپ حرکت می‌کند و در نهایت در دیواره رحم لانه گزینی می‌کند. در حاملگی خارج از رحم، یک تخمک بارور شده در خارج از رحم رشد می‌کند. اکثریت قریب به اتفاق حاملگی‌های خارج از رحم (بیش از ۹۰ درصد) در لوله فالوپ رخ می‌دهند.

هنگامی که این اتفاق رخ می‌دهد، می‌تواند مدتی بعد باعث پارگی لوله فالوپ شود که این ممکن است منجر به خون‌ریزی داخلی شود که وضعیتی خطرناک بوده احتمال مرگ زن را به دنبال دارد. در موارد نادر دیگر، حاملگی خارج از رحم را می‌توان در تخمدان، دهانه رحم یا جای دیگری در شکم یافت.

حاملگی خارج از رحم قابل دوام نیست و می‌تواند بسیار خطرناک باشد

صرف نظر از جایی که زیگوت در خارج از رحم کاشته می‌شود، حاملگی خارج از رحم حاملگی قابل قبولی نیست، نمی‌تواند منجر به یک نوزاد سالم شود و برای محافظت از سلامت زن باردار باید پایان یابد. به همین دلیل است که آن‌ها نیاز به تشخیص و درمان فوری دارند.

علائم و نشانه‌های حاملگی خارج از رحم

در ابتدا، حاملگی خارج از رحم ممکن است شبیه یک بارداری طبیعی به نظر برسد و برخی از علائم و نشانه‌های معمول، مانند پریود نشدن، سینه‌های متورم، حساس، حالت تهوع یا ناراحتی معده را نیز به همراه دارد. علائم دیگر ممکن است شامل خون‌ریزی غیر طبیعی واژینال، کمردرد، درد خفیف در لگن یا شکم یا گرفتگی خفیف در یک طرف لگن باشد. از آن‌جایی که تشخیص علائم حاملگی معمولی یا خارج از رحم ممکن است دشوار باشد، مهم است که هرگونه خون‌ریزی غیرطبیعی یا درد لگن را فوراً به متخصص زنان و زایمان گزارش دهید.

با رشد و پیشرفت یک حاملگی خارج از رحم که گاهی اوقات حاملگی لوله‌ای نامیده می‌شود، علائم جدی‌تری ممکن است ایجاد شوند. این‌ علائم ممکن است شامل درد شدید و ناگهانی در لگن یا شکم، درد شانه، ضعف، سرگیجه یا غش باشد. هر یک از این علائم شدید را باید به پزشک زنان و زایمان گزارش دهید؛ زیرا وضعیتی اورژانسی است و شما باید بستری شوید. یکی از دلایل اصلی این است که چنین وضعیتی می‌تواند به پارگی لوله فالوپ منجر شود که می‌تواند باعث خون‌ریزی داخلی تهدید ‌کننده زندگی شود.

علل و عوامل خطر حاملگی خارج از رحم

هر چیزی که مانع عبور ایمن تخمک بارور شده از لوله فالوپ شود (مانند جای زخم) خطر کاشت تخمک در لوله فالوپ را افزایش می‌دهد؛ بنابراین احتمال بارداری خارج از رحم در موارد زیر وجود دارد:

• سابقه حاملگی خارج از رحم
• جراحی قبلی در لگن یا شکم
• عفونت مقاربتی یا STD (بیماری مقاربتی)
• بیماری التهابی لگن (PID)
• اندومتریوز: وضعیتی که در آن بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم در خارج از رحم در حفره لگن رشد می‌کند.
• حاملگی با نصب IUD (دستگاه داخل رحمی) رخ داده باشد
• سابقه مصرف سیگار
• سن بالاتر (بیش از ۳۵ سال)
• استفاده از فناوری کمک باروری، مانند لقاح آزمایشگاهی در گذشته

اما واقعیت این است که حدود ۵۰ درصد از زنانی که حاملگی خارج از رحم دارند، عوامل خطر شناخته شده‌ای ندارند.

حاملگی خارج از رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اگر پزشک شما مشکوک به حاملگی خارج رحمی باشد، از ترکیبی از آزمایش خون و اسکن سونوگرافی برای تشخیص استفاده می‌کند. احتمالاً یک آزمایش بارداری خواهید داشت که میزان گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند. در حاملگی خارج از رحم، سطح hCG خون معمولاً کم‌تر از حاملگی طبیعی است و پس از لانه گزینی زیگوت، با سرعت کم‌تر از حد طبیعی افزایش می‌یابد. به همین دلیل است که hCG معمولاً بیش از یک بار اندازه‌گیری می‌شود. در همین حال، اسکن سونوگرافی از قسمت تحتانی شکم می‌تواند محل جنین کاشته شده را پیدا کند و تعیین کند که آیا داخل رحم است یا خارج از آن قرار گرفته است.

پیش آگهی بارداری خارج از رحم

از آن‌جایی که حاملگی خارج از رحم نمی‌تواند به طور طبیعی حرکت کند یا به رحم منتقل شود، در هر حالتی باید به حاملگی پایان بخشید. در غیر این صورت، می‌تواند زندگی زن باردار را تهدید کند.

مدت زمان بارداری خارج از رحم

در هر صورت، حاملگی خارج از رحم یک حاملگی قابل دوام نیست؛ آن‌ها نمی‌توانند به یک نوزاد سالم منجر شوند و برای حفظ سلامت زن باردار باید زودتر به پایان برسند. به همین دلیل است که آن‌ها نیاز به تشخیص و درمان فوری دارند.

خبر خوب این است که بسیاری از زنانی که حاملگی خارج از رحم داشته‌اند، می‌توانند بعداً بارداری طبیعی و سالمی داشته باشند. گفته می‌شود، زنانی که حاملگی خارج از رحم داشته‌اند باید به دنبال ارزیابی زود هنگام بارداری بعدی توسط یک ارائه‌ دهنده مراقبت‌های بهداشتی باشند. اگر زنی بعد از حاملگی خارج رحمی برای باردار شدن مشکل داشته باشد، ممکن است به دلیل مشکلات در لوله‌های فالوپ یا وجود زخم در لگن باشد. در این موارد، آزمایش و درمان باروری می‌تواند شانس موفقیت را افزایش دهد.

درمان و گزینه‌های دارویی برای حاملگی خارج از رحم

برخی از حاملگی‌های خارج رحمی به عنوان سقط‌های خودبه‌خودی، بدون دخالت عامل خارجییا درمان خاصی برطرف می‌شوند. اگر این اتفاق رخ ندهد، حاملگی خارج از رحم را می‌توان با دارو یا جراحی درمان کرد.

گزینه‌های دارویی

رایج‌ترین دارویی که برای درمان حاملگی خارج از رحم استفاده می‌شود متوترکسات است که برای درمان برخی از انواع سرطان، پسوریازیس شدید و روماتیسم مفصلی نیز استفاده می‌شود. متوترکسات با تزریق، تقسیم سلولی را قطع می‌کند و از رشد بیشتر جنین جلوگیری می‌کند. پس از آن، بدن زن سلول‌هایی را که قبلاً رشد کرده‌اند جذب می‌کند. عوارض جانبی این دارو ممکن است شامل تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم و سرگیجه باشد. برای اطمینان از این‌که حاملگی خارج از رحم به درمان پاسخ می‌دهد، زن باید هر چند روز یک‌بار برای آزمایش‌های تکراری سطح hCG به پزشک مراجعه کند. هنگامی که سطح HCG به صفر می‌رسد، حاملگی خارج از رحم رسماً به پایان رسیده است.

گزینه‌های جراحی

اگر متوترکسات مؤثر نباشد یا زن نتواند دارو مصرف کند یا اگر حاملگی خارج رحمی لوله فالوپ را پاره کرده باشد، ممکن است از جراحی برای برداشتن حاملگی خارج از رحم استفاده شود. جراحی معمولاً به روش لاپاراسکوپی انجام می‌شود. در این روش، ابزار‌های جراحی کوچکی از طریق برش‌های کوچک وارد بدن می‌شوند و حاملگی خارج از رحم برداشته می‌شود.

چه حاملگی خارج از رحم شما با متوترکسات درمان شده باشد یا با جراحی، این احتمال وجود دارد که تا چند هفته در حین بهبودی احساس خستگی کنید. همچنین ممکن است در شکم خود احساس ناراحتی یا درد کنید.

از آن‌جایی که درمان حاملگی خارج از رحم نوعی از دست دادن زودهنگام حاملگی به‌شمار می‌رود، بسیاری از زنان درست مانند زنانی که از سقط جنین رنج می‌برند، ترکیبی از احساسات مانند غم و اندوه، ناامیدی و ترس را احساس می‌کنند. مهم است که صبور باشید و در حین بهبودی، روی این احساسات کار کنید تا بارداری بعدی شما را تحت تأثیر قرار ندهند.

پیشگیری از حاملگی خارج از رحم

هیچ راهی برای جلوگیری از حاملگی خارج از رحم وجود ندارد؛ اما می‌توانید با استفاده از کاندوم هنگام رابطه جنسی (قبل از اقدام به بارداری)، خطر ابتلا به آن را کاهش دهید؛ زیرا کاندوم از عفونت‌های مقاربتی جلوگیری می‌کند و خطر بیماری التهابی لگن را کاهش می‌دهد و همان‌طوری که گفته شد، این دو عامل، می‌توانند در آینده باعث وقوع حاملگی خارج از رحم شوند. اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید آن را ترک کنید؛ زیرا کشیدن سیگار یک عامل خطر شناخته شده برای حاملگی خارج از رحم است.

عوارض حاملگی خارج از رحم

اگر حاملگی خارج از رحم رشد کند و خاتمه نیابد، می‌تواند باعث پارگی یا باز شدن لوله فالوپ شود که می‌تواند باعث خون‌ریزی داخلی شدید شود. به همین دلیل است که حاملگی خارج از رحم یک وضعیت اورژانسی تهدید ‌کننده زندگی در نظر گرفته می‌شود که نیاز به درمان فوری دارد.

پژوهش و آمار: چند نفر حاملگی خارج از رحم دارند؟

تقریباً ۱ در ۵۰ یا ۲ درصد حاملگی‌ها در ایالات متحده خارج از رحم هستند. اگر یک حاملگی خارج از رحم داشته‌اید، ۱۵ درصد احتمال دارد که در آینده مجدداً حاملگی خارج از رحم داشته باشید.

شرایط مرتبط و علل حاملگی خارج از رحم

همان‌طور که در بخش علل و عوامل خطر توضیح داده شد، هر چیزی که می‌تواند عبور تخمک را از لوله فالوپ مسدود کند یا مانع از آن شود (مانند جای زخم)، خطر کاشت تخمک در لوله را افزایش می‌دهد. زنانی که سابقه شرایط زیر را دارند ممکن است بیشتر در معرض حاملگی خارج از رحم باشند:

• سابقه حاملگی خارج از رحم
• سابقه جراحی در لگن یا شکم
• عفونت مقاربتی، بیماری التهابی لگن (PID)، اندومتریوز
• حاملگی با نصب IUD (دستگاه داخل رحمی)
• در گذشته از فناوری کمک باروری مانند لقاح آزمایشگاهی استفاده کرده باشد

زنانی که یک بار حاملگی خارج از رحم داشته‌اند، ۱۵ درصد احتمال دارد که حاملگی خارج از رحم دیگری داشته باشند. بسیاری از زنانی که حاملگی خارج از رحم داشته‌اند می‌توانند بعداً حاملگی سالمی داشته باشند.