فهرست...
راشیتیسم یک بیماری استخوانی در دوران کودکی است که در آن استخوان‌ها نرم می‌شوند و مستعد شکستگی و بی‌نظمی می‌شوند.
راشیتیسم یکی از بیماری‌های استخوانی نسبتاً نادر در دوره کودکی است و علت اصلی راشیتیسم کمبود ویتامین D است؛ اما افراد می‌توانند نوع خاصی از راشیتیسم را نیز به ارث ببرند.
در برخی کشورها، دولت‌ها از شرکت‌های تولید کننده مواد غذایی می‌خواهند تا ویتامین D را به محصولات خود اضافه کنند. در این کشورها راشیتیسم نادر است. با این‌حال، از سال ۲۰۰۰ تا به امروز، تعداد مبتلایان به راشیتیسم در ایالات متحده افزایش یافته و باعث نگرانی مقامات و سیستم بهداشتی شده است.
ویتامین D نقش حیاتی در جذب کلسیم دارد؛ بنابراین سطوح بسیار پایین ویتامین D می‌تواند منجر به سطوح پایین کلسیم شود.
در نتیجه، استخوان‌های در حال رشد می‌توانند ضعیف شوند و ممکن است به‌طور نامنظم تشکیل شوند. افراد ممکن است درد استخوان را نیز تجربه کنند. علائمی که در اثر راشیتیسم ایجاد می‌شوند می‌تواند تا بزرگسالی ادامه یابند. کمبود شدید ویتامین D در بزرگسالی می‌تواند منجر به استئومالاسی شود که شبیه راشیتیسم است.
کمبود ویتامین D ممکن است ناشی از مصرف کم ویتامین D در رژیم غذایی یا قرار گرفتن در معرض یا جذب کم اشعه ماوراء بنفش (UV) باشد. این بدان معناست کودکانی که زمان زیادی را در خانه سپری می‌کنند ممکن است در معرض خطر کمبود ویتامین D و راشیتیسم باشند. راشیتیسم همچنین می‌تواند ناشی از برخی شرایط متابولیک و ژنتیکی باشد.
مصرف مکمل‌های ویتامین D ممکن است به محافظت از افراد در معرض خطر کمک کند.
در این مطلب، علائم، علل و درمان‌های مرتبط با راشیتیسم و همچنین بهترین روش‌های پیشگیری از آن را بیان می‌کنیم و این بیماری مهم را زیر ذره‌بین بررسی خواهیم کرد. با مجله دانستنی کیمازی مگ همراه باشید.
علائم راشیتیسم
مصرف کافی ویتامین D می‌تواند خطر ابتلا به راشیتیسم را کاهش دهد. با این‌حال برخی از علائم و نشانه‌های راشیتیسم عبارتند از:
- درد یا حساسیت استخوانی
- استخوان‌هایی که به آهستگی رشد می‌کنند
- پا‌های خمیده یا پرانتزی
- ضعف عضلانی
- استخوان‌هایی که نرم هستند و به راحتی می‌شکنند
- پیشانی یا شکم بزرگ
- شکل غیر معمول دنده‌ها و سینه
- مفاصل پهن در آرنج و مچ دست
- حفره‌ها و بی‌نظمی‌های دندانی
عوارض راشیتیسم
در کوتاه مدت، کاهش شدید کلسیم در خون می‌تواند منجر به گرفتگی عضلات، تشنج و مشکلات تنفسی شود.
در موارد شدید، راشیتیسم تغذیه‌ای درمان نشده و طولانی مدت می‌تواند خطر ابتلا به شرایط زیر را افزایش دهد:
- استخوان‌هایی که به راحتی می‌شکنند
- بی‌نظمی‌های استخوانی دائمی
- مشکلات قلبی
- تشنج
- پنومونی
- مانع شدن از زایمان
- ناتوانی مادام العمر
علل ایجاد راشیتیسم
دلایل مختلفی برای ایجاد راشیتیسم وجود دارد، از جمله:
کمبود ویتامین D
بدن انسان برای جذب کلسیم از روده به ویتامین D نیاز دارد. اشعه ماوراء بنفش نور خورشید به سلول‌های پوست کمک می‌کند تا پیش ساز ویتامین D را از حالت غیرفعال به حالت فعال تبدیل کنند. اگر فردی ویتامین D کافی تولید یا مصرف نکند، بدن او ممکن است کلسیم کافی را از غذا‌هایی که می‌خورد جذب نکند و باعث کاهش سطح کلسیم در خون شود.
سطوح پایین کلسیم باعث بی‌نظمی استخوان‌ها و دندان‌ها و همچنین مشکلات عصبی و عضلانی می‌شود.
کودکان اگر ویژگی‌های زیر را دارند، ممکن است کمبود ویتامین D داشته باشند:
- پوست تیره دارند
- زمان زیادی را در داخل خانه می‌گذرانند
- همیشه در بیرون از منزل از کرم ضد آفتاب استفاده می‌کنند
- از یک رژیم غذایی گیاهی بدون لاکتوز یا سخت‌گیرانه پیروی می‌کنند
- به یک بیماری مانند بیماری سلیاک مبتلا هستند که از ساخت یا استفاده از ویتامین D توسط بدن جلوگیری می‌کند
- در مکانی زندگی می‌کنند که آلودگی هوا زیاد است
در مورد نوزادان، مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) خاطرنشان می‌کند که شیر مادر ویتامین D کافی را تأمین نمی‌کند. بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی CDC، آکادمی اطفال آمریکا برای نوزادانی که به‌طور کامل یا جزئی از شیر مادر تغذیه می‌کنند، مکمل‌های ویتامین D را با ۴۰۰ واحد بین‌المللی (۱۰ میکروگرم) توصیه می‌کند. شیر خشک نیز معمولاً با ویتامین D غنی می‌شود.
عوامل ژنتیکی
برخی از انواع راشیتیسم ناشی از یک بیماری ژنتیکی هستند و این بیماری ممکن است ارثی باشد.
به عنوان مثال، راشیتیسم هیپوفسفاتمیک، یک بیماری نادر است که در آنکلیه‌ها نمی‌توانند به‌طور کامل و بی‌نقص فسفات را پردازی کنند. سطوح پایین فسفات در خون منجر به استخوان‌های ضعیف و نرم می‌شود.
شایع‌ترین نوع راشیتیسم هیپوفسفاتمیک، از هر ۲۰ هزار نوزاد یک نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
عوامل ژنتیکی، از جمله عواملی که بر عملکرد کبد، کلیه و روده و بر توانایی کلی بدن برای استفاده از کلسیم تأثیر می‌گذارند، می‌توانند منجر به راشیتیسم شوند.
کلسیم برای استحکام استخوان‌ها نیز مهم است.
عوامل خطر راشیتیسم
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به راشیتیسم را افزایش دهند عبارتند از:
- مصرف کم ویتامین D در رژیم غذایی
- کمبود فرصت برای گذراندن وقت در فضای باز
- عدم مصرف مکمل‌های ویتامین D با وجود خطر بالای ابتلا به راشیتیسم
یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ نشان داد که کودکان بومی آلاسکا به دلیل تغذیه نامناسب، کمبود مکمل ویتامین D و عرض جغرافیایی (نور UV بسیار کمی از نوامبر تا فوریه در این منطقه به زمین می‌رسد) در معرض خطر ابتلا به راشیتیسم هستند.
درمان راشیتیسم
هدف درمان، به حداکثر رساندن دریافت کلسیم، فسفات و ویتامین D توسط فرد خواهد بود.
پزشک معمولاً با توجه به علت زمینه‌ای بیماری، مکمل‌های ویتامین D را تجویز می‌کند.
همچنین ممکن است پزشک به فرد بیمار توصیه کند تا:
- بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرد
- در رژیم غذایی خود تغییراتی ایجاد کند
- روغن ماهی مصرف کند
- بیشتر در معرض نور UVB قرار بگیرد
- کلسیم و فسفر مصرف کند
اقدامات مرتبط با رژیم غذایی
اگر راشیتیسم ناشی از رژیم غذایی نامناسب باشد، پزشک ممکن است موارد زیر را به فرد بیمار توصیه کند:
- مکمل‌های کلسیم و ویتامین D را به صورت روزانه مصرف کند.
- اگر فرد نمی‌تواند مکمل‌های خوراکی مصرف کند، سالانه ویتامین D تزریق کند.
- از یک برنامه غذایی که روی غذا‌های غنی از ویتامین D تمرکز دارد استفاده کند.
برای افزودن ویتامین D به رژیم غذایی، فرد می‌تواند خوراکی‌های زیر را مصرف کند:
- تخم مرغ
- روغن کبد ماهی کاد
- ماهی‌های چرب مانند سالمون، تن، ساردین و اره ماهی
- غذا‌های غنی شده با ویتامین D مانند شیر، برخی از آب میوه‌ها، بسیاری از غلات، برخی مارک‌های مارگارین و برخی محصولات شیر سویا
- جگر گاو
ایجاد تغییرات در رژیم غذایی و گذراندن مدتی در بیرون از خانه در هر روز می‌تواند به پیشگیری از راشیتیسم در اکثر کودکان کمک کند.
درمان علل پزشکی
اگر علت راشیتیسم در فرد ژنتیکی باشد، پزشک ممکن است مکمل‌های فسفات و کلسیتریول را برای کاهش خمیدگی در پا‌ها تجویز کند.
اگر علت پزشکی زمینه‌ای مانند بیماری کلیوی وجود داشته باشد، درمان آن ممکن است به پیشگیری از راشیتیسم کمک کند.
تشخیص راشیتیسم
پزشک با بررسی علائمی مانند پا‌های خمیده یا جمجمه نرم، راشیتیسم را تشخیص می‌دهد. آن‌ها همچنین ممکن است در مورد عادات سبک زندگی یک فرد مانند رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض نور خورشید سوالاتی بپرسند.
پزشک برای تأیید تشخیص بیماری، ممکن است کارهای زیر را توصیه کند:
آزمایش خون: این آزمایشات به دنبال سطوح پایین کلسیم و فسفر و سطوح بالای آلکالین فسفاتاز هستند.
آزمایش گاز خون: این آزمایش اسیدیته خون را بررسی می‌کند.
اشعه ایکس: ممکن است تصویربرداری به کمک اشعه ایکس، کاهش کلسیم در استخوان‌ها یا تغییر در ساختار یا شکل استخوان‌ها را نشان دهد.
بیوپسی (نمونه‌برداری) استخوان: این آزمایش می‌تواند راشیتیسم را تأیید کند؛ اما پزشکان به ندرت از آن استفاده می‌کنند.
پیشگیری از راشیتیسم
در بیشتر موارد، افراد می‌توانند با مصرف کافی ویتامین D و قرار گرفتن در معرض آفتاب کافی از راشیتیسم پیشگیری کنند.
چقدر ویتامین D باید مصرف کرد؟
دفتر مکمل‌های غذایی (ODS) مصرف روزانه ویتامین D را به شکل زیر را توصیه می‌کند:
- ۴۰۰ واحد بین‌المللی (۱۰ میکروگرم) برای نوزادان ۰ تا ۱۲ ماهه
- ۶۰۰ واحد بین‌المللی (۱۵ میکروگرم) برای افراد ۱ تا ۷۰ ساله
- ۸۰۰ واحد بین‌المللی (۲۰ میکروگرم) برای افراد بالای ۷۰ سال
با این‌حال، نمی‌توان دقیقاً گفت که هر فرد به چه مقدار ویتامین D نیاز دارد؛ زیرا تعیین این موضوع به میزان قرار گرفتن در معرض نور خورشید (در نتیجه این امر ویتامین D در پوست سنتز می‌شود) و میزان ویتامین D در بدن آن‌ها بستگی دارد.
کودکانی که در کشور‌هایی با شدت آفتاب کم زندگی می‌کنند، جایی که مکرر پوشش ابری وجود دارد یا روز‌های زمستانی کوتاه است، ممکن است برای جلوگیری از راشیتیسم به مصرف مکمل‌های ویتامین D نیاز داشته باشند.
این ویتامین D مکمل ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مصرف شیر غنی شده، آب پرتقال و سایر محصولات غنی از ویتامین D
- مصرف روزانه مکمل ویتامین D
- مصرف گهگاه دوز بالای ویتامین Dدر زمانی که دوز‌های کوچک روزانه امکان‌پذیر نیست
کلام آخر
راشیتیسم می‌تواند در صورتی ایجاد شود که کودک ویتامین D بسیار کمی داشته باشد. راشیتیسم در ایالات متحده نادر است؛ اما برخی افراد به دلیل رنگ پوست، گذراندن وقت کم در بیرون از خانه یا رژیم غذایی نامناسب در خطر ابتلا به آن هستند.
مهم است که به یاد داشته باشید که هنگام افزایش مدت زمانی که کودک زیر نور خورشید می‌گذراند، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید می‌تواند منجر به آفتاب سوختگی و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست شود.
هر کسی که نگران کمبود ویتامین در فرزندش است باید با پزشک صحبت کند. آن‌ها می‌توانند در مورد مکمل‌ها و قرار گرفتن در معرض نور خورشید افراد را راهنمایی کنند.
افراد همیشه باید قبل از استفاده از مکمل‌ها با پزشک خود صحبت کنند؛ زیرا مکمل‌ها می‌توانند با سایر دارو‌ها تداخل داشته باشند. علاوه بر این، دریافت بیش از حد ویتامین D ممکن است برای سلامتی مفید نباشد.
