اومیکرون، نام سویه جدید و فوق جهش یافتهی کروناویروس است که به تازگی دانشمندان را نگران کرده است.
اومیکرون، سویهای از کروناویروس است که برای اولینبار در آفریقای جنوبی شناسایی شد و اکنون به چندین کشور دیگر از جمله اسرائیل و بلژیک سرایت کرده است و باعث محدودیتهای سفر در سراسر اروپا، آسیا و آمریکای شمالی شده است.
به گفته کارشناسان بهداشت عمومی، سویه جدید کروناویروس که اومیکرون نام دارد، دارای جهشهای زیادی است و این جهشها احتمالاً میتوانند سرایت ویروس را سادهتر کنند و باعث ایجاد بیماری شدیدتری شوند. احتمال میرود که اومیکرون در مقایسه با دلتا، انتقالپذیرتر باید و باعث بیماری شدیدتری در افراد شود.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) به تازگی سویه اومیکرون را به فهرست VOC (نگران کننده) اضافه کرده است. هرگاه ثابت شود یک سویه از ویروس انتقال پذیرتر از سایرین است و میتواند بیماری شدیدی ایجاد کند و بر سایر سویهها غالب شود، آنگاه سازمان بهداشت جهانی سویه را در دسته VOC قرار میدهد و این یعنی سویه خطرناک و مهم است و به بررسی دقیق مقامات بهداشت عمومی نیاز دارد.
سازمان بهداشت جهانی میگوید شواهد اولیه نشان میدهند که ممکن است خطر عفونت مجدد در سویه اومیکرون بیشتر از سایر سویههای نگران کننده باشد.
در حال حاضر دانشمندان به سختی تهدیدات مربوط به سویه اومیکرون را بررسی میکنند؛ زیرا کمتر از ۱۰۰ توالی ژنومی این گونه در سراسر جهان گزارش شده است و این در حالی بود که برای سویه دلتا، بیش از ۲.۸ میلیون توالی ژنومی گزارش شده بود.
ماریا ون کرخوف، سرپرست فنی سازمان جهانی بهداشت در پرونده بیماری کووید ۱۹، در نشستی گفت:
ما هنوز اطلاعات زیادی در مورد این سویه نداریم. آنچه که ما میدانیم این است که این سویه دارای تعداد زیادی جهش است و نگرانی این است که وقتی ویروس جهشهای زیادی دارد، میتواند بر نحوه رفتار ویروس هم تأثیر بگذارد. چند هفته طول میکشد تا بفهمیم این سویه چگونه رفتاری دارد.
کاتلین جتلینا، اپیدمیولوژیست (همهگیرشناس) در دانشکده بهداشت عمومی UTHealth گفت که بسیاری از دانشمندان امیدوارند خیلی زودتر بتوانند به چگونگی اثرگذاری این سویه از ویروس پی ببرند. او گفت که این سویه ممکن است در برخی از نقاط کره زمین شناسایی نشده باشد.
وی افزود:
من تعجب نمیکنم اگر زودتر وارد ایالات متحده شده باشد. ما قبلاً دیدهایم که این سویه در جوامعی مانند ترکیه، مصر، بلژیک و اسرائیل در حال انتقال بوده است.
اومیکرون چندین جهش جدید و ناآشنا دارد
پژوهشگران آفریقای جنوبی اولین مورد مبتلا به سویه اومیکرون را در ۹ نوامبر شناسایی کردند، سپس نوع آن را به WHO گزارش کردند.
دانشمندان خرسند هستند که این سویه را خیلی زود شناسایی کردهاند؛ زیرا اکثر موارد شناخته شده هنوز در جنوب آفریقا متمرکز هستند.
دکتر جتلینا گفت:
آفریقای جنوبی یکی از بهترین سیستمهای نظارت ژنومی در جهان را دارد؛ بنابراین میدانیم که آنها واقعاً دائماً این ویروس را ارزیابی میکنند. شناسایی فقط ۱۰۰ مورد ابتلا به این سویه در آفریقای جنوبی، ما را امیدوار میکند که این سویه در مراحل آغاز گسترش است.
با اینحال، تعدادی از نشانگرهای ژنتیکی نشان میدهند که اومیکرون نسبت به سایر انواع کرونا ویروس بسیار انتقالپذیرتر است.
به عنوان مثال، موارد ابتلا به ویروس کرونا در آفریقای جنوبی طی چند هفته گذشته به شدت افزایش یافته است. بر اساس دادههای دانشگاه جانز هاپکینز، میانگین موارد روزانه ابتلا به کووید ۱۹ از زمان شناسایی نخستین بیمار مبتلا به سویه اومیکرون در ۹ نوامبر، سیزده برابر شده است و از حدود ۲۷۵ نفر به ۳۷۰۰ نفر در روز رسیده است.
علاوه بر این، اومیکرون حاوی چندین جهش نگرانکننده است که در انواع دیگر سویههای VOC مانند دلتا و آلفا نیز دیده میشوند. این جهشها میتوانند به گسترش آن کمک کنند، واکسنها را کم اثر کنند یا منجر به بیماری شدیدتر شوند.
سویه اومیکرون جهشهای جدیدی دارد که در هیچ یک از سویههای دیگر وجود نداشتهاند.
دکتر جتلینا گفت:
تعدادی جهش وجود دارد که ما هیچ اطلاعاتی در مورد آنها نداریم. آنها هرگز در دیگر سویهها دیده نشدهاند؛ بنابراین، من فکر میکنم یکی از اولین پرسشها این است: این جهشها چه هستند؟ آیا باید در مورد آنها نگران باشیم یا نه؟
تا کنون، دانشمندان ۳۲ جهش را در پروتئین اسپایک سویه اومیکرون شناسایی کردهاند. پروتئین اسپایک، نام قسمتی از ویروس است که روی سلول انسان مینشیند و ویروس میتواند از این طریق خود را تکثیر کند.
سایر سویههای VOC جهشهای کمتری در پروتئین اسپایک داشتهاند.
دکتر جتلینا گفت:
پروتئین اسپایک اساساً کلید ورود به سلولهای انسانی برای آلوده کردن ما است؛ بنابراین هنگامی که این پروتئین برای بهتر شدن یا بدتر شدن تغییر کرد، باید واقعاً به آن توجه کنیم. احتمالاً این همان چیزی است که باعث افزایش موارد ابتلا در آفریقای جنوبی شده است.
کارشناسان بهداشت عمومی میگویند هنوز نیازی به وحشت نیست
تعداد جهشهای بیشتر لزوماً یک سویه را کشندهتر یا انتقالپذیرتر نمیکنند و این به تنهایی نشان نمیدهد که اومیکرون چالش بزرگتری برای واکسنها نسبت به سایر سویهها ایجاد میکند.
دکتر جتلینا میگوید:
ما هنوز نمیدانیم که آیا این سویه جدید نسبت به دلتا برتری دارد یا خیر. ما همچنین هنوز نمیدانیم که آیا این سویه از واکسنهای ما فرار خواهد کرد یا خیر.
دانشمندان هنوز منتظر بررسیهای آزمایشگاهی هستند تا مشخص کنند آنتیبادیهای کروناویروس (چه از عفونت طبیعی و چه از واکسنها) در برابر اومیکرون چقدر مقاومت میکنند.
آنها همچنین با دقت ویروس را تحت نظر دارند تا ببینند با چه سرعتی این سویه در سراسر جهان به ویژه در کشورهایی که نرخ واکسیناسیون بالاتری دارند، گسترش مییابد. آفریقای جنوبی تنها ۲۴ درصد جمعیت خود را بهطور کامل واکسینه کرده است، در حالی که این رقم در ایالات متحده ۵۹ درصد است.
شرکتهای فایزر، مدرنا و جانسون اند جانسون همگی گفتند که در حال آزمایش میزان محافظت واکسنهایشان در برابر سویه اومیکرون هستند.
دکتر جتلینا افزود افرادی که به طور کامل واکسینه شدهاند و در محیطهای داخلی عمومی از ماسک استفاده میکنند، نباید در حال حاضر احساس کنند که مجبور به تغییر رفتار خود هستند.
مایک رایان، مدیر اجرایی برنامه فوریتهای بهداشتی سازمان بهداشت جهانی، روز پنجشنبه هفته گذشته پیام مشابهی را به اشتراک گذاشت.
او گفت که ویروسها تکامل مییابند و ما تغییراتی را در آنها پیدا میکنیم. این پایان دنیا نیست. آسمان به زمین نیامده است. ما فقط منتظر نوع بعدی هستیم و من نمیخواهم مردم زندگی خود را هر روز با نگرانی در مورد آن بگذرانند.