بسیاری از افراد پس از یک تمرین ورزشی شدید، متوجه برجستگی رگها در قسمتهایی که تحت تأثیر بودهاند، خواهند شد.
بر خلاف انتظار، شاید برجستگی رگها هنگام ورزش ربطی به افزایش حجم خون یا فشار در این رگها نداشته باشد. در واقع، هم فشار خون و هم فشار به رگها در طول فعالیتهای ورزشی فزاینده، کاهش مییابند. برای توضیح برجستگی رگها هنگام ورزش، به درک سیستم عروقی و اجزای آن نیاز است.
خونی که در سراسر بدن در گردش است، از بطن چپ قلب پمپاژ میشود. این خون ابتدا وارد شریانهای فشار بالا میشود. شریانهای فشار بالا جایی هستند که فشار خون سیستولیک (بالاترین فشار اعمال شده در آنجا) حدود ۱۲۰ میلیمتر جیوه و فشار دیاستولیک (حداقل فشار اعمال شده در این رگها) در حدود ۸۰ میلیمتر جیوه ثبت میشود؛ بنابراین، فشار خون طبیعی معمولاً حدود ۱۲۰/۸۰ میلیمتر جیوه است.
خون به شاخههای کوچکتر و کوچکتر شریانها به نام رگها و مویرگها جریان مییابد. با ادامه مسیر، فشار آن به دلیل مقاومت دیوارههای خود شریانها کاهش مییابد. سپس خون وارد مویرگها میشود و مواد مغذی را برای سلولهای فعال فراهم میکند و مواد زائد را از آنها خارج میکند. بیش از یک میلیارد از این مویرگها در بدن انسان وجود دارد و بسیار کوچک و نازک هستند. فشاری که خون هنگام ورود به مویرگها وارد میکند تقریباً ۳۰ میلیمتر جیوه است.
وقتی که خون عملکردهای تغذیهای خود را کامل میکند و سپس مویرگها را ترک میکند تا از طریق کوچکترین وریدها به سمت قلب جریان یابد، این فشار حتی بیشتر کاهش مییابد. وریدها در سیاهرگهای بزرگتر و بزرگتر ترکیب میشوند تا زمانی که بهعنوان ورید اجوف، وارد دهلیز راست قلب شوند. زمانی که خون وارد بزرگترین سیاهرگها میشود، فشار وارد شده توسط جریان خون تنها چند میلیمتر جیوه است و بازگشت آن به قلب بیشتر با فعالیت ماهیچهای و تنفس رخ میدهد.
هنگامی که ورزش شروع میشود، ضربان قلب و قدرت انقباض افزایش مییابد و خون به سرعت به داخل رگها پمپ میشود. همانطور که این اتفاق رخ میدهد، فشار خون سیستولیک به صورت خطی با شدت تمرین افزایش مییابد و در طول تمرین هوازی با شدت بالا به نزدیک به ۲۰۰ میلیمتر جیوه و در طول وزنهبرداری به بیش از ۴۰۰ میلیمتر جیوه میرسد. از طرف دیگر فشار دیاستولیک با تمرینات هوازی خیلی کم تغییر میکند، اگرچه در طول وزنهبرداری افزایش مییابد.
بهطور همزمان، قطر داخلی وریدها و سایر رگها در فرآیندی به نام انقباض رگها باریک میشود و جریان خون را به سمت قلب به سمت جلو وادار میکند و توانایی آنها را برای دریافت خون از مویرگها افزایش میدهد. بهطور کلی، این فرآیند به کاهش فشار در وریدها و سایر رگها تا حداکثر پنج میلیمتر جیوه کمک میکند.
حجم و فشار وریدی در نتیجه کاهش مییابد و بنابراین مبنای برآمدگی نیست. درعوض، فرآیندی که در مویرگها در نتیجه افزایش فشار خون شریانی در حین ورزش رخ میدهد، باعث میشود مایع پلاسمایی که در این شاخههای کوچک قرار میگیرد، از طریق دیوارههای نازک رگ به محفظههای اطراف ماهیچهها خارج شود. این فرآیند که به عنوان فیلتراسیون شناخته میشود، باعث تورم و سفت شدن عضله میشود که در حین ورزش مشاهده میشود.
در نتیجهی این تورم، وریدهای پوستی به سمت سطح پوست رانده میشوند، تا حدی که به نظر برآمده میشوند. چنین وریدهایی در افرادی که چربی زیر پوستی کمتری دارند بیشتر قابل مشاهده است. این برآمدگی نه خوب است و نه بد، بلکه صرفاً نتیجه مکانیسمهای فیزیولوژیکی طبیعی است که در نتیجه افزایش فشار خون شریانی در حین فعالیت بدنی ایجاد میشود.