بهترین و بدترین رژیمهای غذایی برای لاغری کدامند؟
فهرست...
رژیم کتو؟ گیاهخواری؟ نیمه گیاهخواری یا برنامههای دیگر؟ رژیم گرفتن کار بسیار سختی است؛ اما احتمال موفقیت شما به انتخاب شما بستگی دارد.
این روزها به فکر کاهش وزن یا بهبود رژیم غذایی خود هستید؟ خوشبختانه برای کاهش وزن رژیمهای متنوعی در دسترس هستند و از این لحاظ کمبودی احساس نمیشود. واقعیت این است که اکثر رژیمهای غذایی چه خوب باشند و چه بد، به شما در کاهش وزن در کوتاه مدت کمک میکنند؛ اما تفاوت آنها در پایبندی طولانی مدت است. اینکه چقدر میتوانید به یک رژیم غذایی پایبند باشید، به یک برنامهریزی قابل اجرا و طولانی مدت بستگی دارد.
این بدان معناست که نمیتوان به رژیمهایی که تمام گروههای غذایی را قطع میکنند (مانند کتو) یا قوانین سختی را برای خوردن (مانند رژیم Whole30) وضع میکنند، در طولانی مدت پایبند بود؛ مگر اینکه توسط تیم مراقبت بهداشتی به شما توصیه شوند.
۴ رژیم غذایی برتر برای کاهش وزن
متخصصان تغذیه از میان تمام رژیمهای غذایی موجود، چهار رژیم برتر را انتخاب کردهاند. افراد میتوانند برای کاهش وزن و زندگی سالم از این رژیمهای غذایی استفاده کنند. همچنین میتوان بهصورت طولانی مدت به این رژیمها به دلیل تنوعی که دارند پایبند ماند. در ادامه با این رژیمهای غذایی برتر آشنا خواهید شد.
رژیم مدیترانهای
این رژیم غذایی که بیشتر گیاهی است، توسط امی گورین، کارشناس تغذیه و صاحب مؤسسه Amy Gorin Nutrition در نیویورک، بهعنوان رژیم غذایی برتر سال ۲۰۲۰ انتخاب شده است. امی گورین رژیم مدیترانهای را که سرشار از سبزیجات کامل، میوههای تازه، غلات کامل، ماهیهای چرب، روغن زیتون، آجیل، حبوبات و مقداری لبنیات است، تحسین می کند؛ زیرا این یک رژیم متعادل برای خوردن است.
تمرکز رژیم غذایی مدیترانهای بر انتخاب غذاهای کامل و گیاهی به جای غذاهای فوری یا فست فودها، ممکن است باعث شود شما بیشتر به آن پایبند باشید. بهطور پیشفرض، اگر از غذاهای سالمتری که فیبر و پروتئین بیشتری دارند استفاده میکنید و چربی اشباع و قند کمتری مصرف میکنید، احتمالاً کالری کمتری خواهید خورد و وزن خود را کاهش میدهید.
علاوه بر کاهش وزن، در این رژیم مزایای سلامتی مربوط به خوردن مانند ایتالیاییها، یونانیها و سایر افرادی که در دریای مدیترانه زندگی میکنند وجود دارد. امی گورین میگوید که این رژیم غذایی سلامت قلب و مغز را تأمین میکند. بهعنوان مثال، نتایج یک پژوهش که در نشریه Metabolic Syndrome and Related Disorders منتشر شد، نشان میداد که رژیم مدیترانهای هنگامی که با ورزش همراه باشد و بیش از شش ماه دنبال شود، باعث کاهش وزن نیز خواهد شد.
کاهش وزن و حفظ سلامتی بدن باعث شده تا رژیم مدیترانهای بهترین انتخاب برای افراد باشد.
رژیم WW (نام پیشین: ویت واچرز)
WW یک رژیم غذایی مشهور است که پیشتر با نام ویت واچرز شناخته میشد؛ اما در سال ۲۰۱۸ تصمیم بر این شد که نام این رژیم به WW تغییر پیدا کند تا بهنوعی نشان دهنده این باشد که این رژیم علاوه بر کاهش وزن، سلامت بدن را نیز تضمین میکند. امی گورین میگوید که این رژیم غذایی، یکی از مؤثرترین رژیمها برای کاهش وزن بهشمار میرود و روی آن مطالعات زیادی شده و شواهد محکمی از اثربخشی آن وجود دارد.
رژیم WW باعث تغییرات طولانی مدت و پایدار میشود. شرکتی که رژیم غذایی WW را معرفی کرده، در صورتی که افراد استفاده کننده از این رژیم به اهداف خود در کاهش وزن و سلامتی برسند، به آنها پاداش میدهد. بهعنوان مثال کارت باشگاههای بدنسازی برای استفاده رایگان و همچنین ساکهای ورزشی یا مسافرتی را به افراد هدیه میدهد. WW بهترین رژیم برای کاهش وزن بهشمار میرود.
این رژیم بسیار محبوب، طیف گستردهای از غذاها و میوهها را با عنوان «ZeroPoint» در سه گروه سبز، آبی و بنفش در اختیار افراد میگذارد. ZeroPoint به غذاها و میوههایی گفته میشود که نیاز به اندازهگیری کالری ندارند و میتوانید تا زمانی که احساس سیری کردید، از آنها استفاده کنید. همانطوری که گفته شد، این رژیم غذاهای ZeroPoint را در سه گروه سبز، آبی و بنفش قرار میدهد و غذاهای هر گروه نیز با دیگری تفاوت دارد.
مشکل بسیار کوچک این رژیم در اینجا خود را نشان می دهد. اینجاست که شما باید احتیاط کنید. در تمام این گروهها، سبزیجات و میوههای غیر نشاستهای جزو غذاهای ZeroPoint هستند که این بسیار خوب است. این غذاها غنی از فیبر هستند و استفاده از آنها در وعدههای غذایی یا میان وعدهها باعث میشود که فرد احساس سیری کند. نکتهای که باید در نظر داشته باشید این است که اگر گروه بنفش را انتخاب کردهاید، باید بدانید که در این گروه موادی مانند پاستای گندم، لوبیا، حبوبات، موز، تخم مرغ و غذاهای دیگر نیز بهعنوان غذاهای ZeroPoint در نظر گرفته شدهاند.
اکثر افراد موز و تخم مرغ را دوست دارند؛ اما نکتهای که باید به آن دقت داشته باشید این است که هر موز ۱۰۰ کالری و هر تخم مرغ ۷۰ کالری دارد. این میتواند برای بسیاری از افراد زیاد باشد و زیادهروی در مصرف آنها باعث افزایش وزن خواهد شد. شما نباید فکر کنید که با مصرف غذاهای ZeroPoint چیز خاصی نخوردهاید. شما باید به این عنوان گول زننده توجه نکنید و اگر قصد کاهش وزن دارید، همچنان از کالریشمار استفاده کنید.
رژیم گیاهخواری
این روزها تبلیغات گیاهخواری را همهجا میبینید و بسیاری از مردم بر این باور هستند که این رژیم اکنون مُد شده است. بهسختی میتوان رژیم گیاهخواری (رژیم غذایی که در آن گوشت نمیخورید) را مُد نامید؛ زیرا دلایل زیادی برای گیاهخواری وجود دارد که از جمله آنها میتوان به ملاحظات زیست محیطی و اخلاقی اشاره کرد.
بر اساس ۱۲ آزمایش که بهصورت تصادفی روی ۱۱۵۰ نفر انجام شد و نتیجهی آن ژانویه سال ۲۰۱۶ در نشریه General Internal Medicine به چاپ رسید، کاهش وزن یک مزیت بالقوه رژیم گیاهخواری است. متخصصان بیمارستان مایو کلینیک (بهترین بیمارستان دنیا) میگویند وقتی شما برای کاهش وزن به میزان غذایی که میخورید توجه دارید، رژیم گیاهخواری میتواند در این راه به شما کمک کند؛ زیرا غذاهایی که در این رژیم مصرف میکنید (شامل سبزیجات، میوه، غلات کامل و پروتئین گیاهی) حاوی کالری و چربی کمتری هستند و باعث سیری شما میشوند.
افزایش سلامتی، دلیل دیگری برای اتخاذ رژیم گیاهخواری است و پشت این انتخاب، دلایل علمی وجود دارد. اگر گیاهخواری با دقت برنامهریزی شود۷ به یک رژیم فوقالعاده تبدیل خواهد شد؛ زیرا حاوی غذاهای گیاهی غنی از مواد مغذی و عاری از چربی اشباع است. نتایج پژوهشی که سال ۲۰۱۷ در نشریه Critical Reviews in Food Science and Nutrition منتشر شد، نشان داد که رژیم گیاهخواری خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را ۲۵ درصد و خطر ابتلا به سرطان را تا ۸ درصد کاهش میدهد.
بسیاری از افراد هستند که از معجزات رژیم گیاهخواری و رژیمهای غذایی وابسته به آن مانند رژیم خام گیاهخواری و خام میوهخواری صحبت میکنند و ادعا دارند که بیماریهای بسیاری به واسطه این رژیمها درمان شدهاند. شما نباید چنین ادعاهایی را باور کنید؛ زیرا از نظر علمی اثبات نشدهاند. همچنین باید این نکتهی بسیار مهم را در نظر داشته باشید که اگر شما سابقه اختلالات غذا خوردن دارید، باید از رژیم گیاهخواری و هرگونه رژیم محدود کننده دوری کنید.
تنها دلیل بسیاری از افراد برای انتخاب رژیم غذایی گیاهخواری، کاهش وزن است. اگر شما هم جزو این افراد هستید و از اختلالات غذا خوردن رنج نمیبرید، میتوانید با خیال راحت رژیم گیاهخواری را انتخاب کرده و وزن خود را کاهش دهید. پیش از انتخاب هرگونه رژیم غذایی باید از خود بپرسید که انگیزه شما برای انتخاب این رژیم چیست.
رژیم انعطافپذیر یا نیمه گیاهخواری
در حالیکه گیاهخواران از مصرف گوشت اجتناب میکنند، رژیم انعطافپذیر یا نیمه گیاهخواری به شما امکان میدهد تا مقادیر کمی محصولات حیوانی مانند گوشت قرمز، مرغ یا ماهی را برای پروتئین و رضایت بیشتر به برنامه غذایی خود اضافه کنید. اگر به دنبال سوزاندن کالری بهصورت متعادل هستید، این روش انعطافپذیر ممکن است برای شما مناسب باشد.
در ایالات متحده از هر ۱۰ نفر فقط ۱ نفر به میزان توصیه شده میوه و سبزیجات مصرف میکند. با تمرکز بر خوردن غذاهای گیاهی بیشتر همراه با غلات کامل حاوی فیبر بالا و پروتئین و لبنیات بدون چربی، میتوانید میوه و سبزیجات مورد نیاز خود را مصرف کنید.
لزوماً نباید میزان مصرف گوشت خود را کاهش دهید؛ اما اگر این کار را انجام دهید تغییرات مثبتی را مشاهده خواهید کرد. یک بررسی در دسامبر سال ۲۰۱۶ نشان داد که رژیمهای نیمه گیاهی نه تنها با کاهش وزن، بلکه با مزایای سلامتی مانند کاهش فشار خون و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ ارتباط دارند.
این رویکرد غذایی بیشتر در بین زنان رایج است؛ اما مردان نیز ممکن است از آن سود ببرند مخصوصاً به این دلیل که مردان به طور کلی گوشت بیشتری مصرف میکنند.
رژیم غذایی IF یک رژیم میانه
روزهداری متناوب یا IF، روشی برای کاهش وزن سریع است که روز به روز میان مردم محبوبتر میشود. این روش شامل دورههای طولانی غذا نخوردن است و راههای مختلفی برای انجام این رژیم وجود دارد.
برای مثال، برخی از مردم دو روز را در هفته روزه میگیرند که به برنامه ۵:۲ معروف است و در این دو روز به مقدار ناچیزی غذا میخورند. برخی دیگر یک بازه زمانی خاص را تعیین میکنند. بهعنوان مثال آنها ۱۶ ساعت روزه میگیرند و ۸ ساعت بهطور عادی غذا میخورند. برخی دیگر یک روز را در هفته اصلاً غذا نمیخورند.
روی این رژیم پژوهشهای اندکی صورت گرفته است؛ اما بر اساس شواهد ارائه شده از سوی دانشگاه هاروارد، این رژیم حداقل در یک دوره کوتاه مدت، میتواند باعث کاهش وزن افراد شود. با اینحال، این رژیم برای همه مناسب نیست و به همین دلیل جایی در وسط خوبها و بدها قرار میگیرد.
شما واقعاً باید در درجه اول نیازها و برنامه خود را درک کنید تا بدانید آیا این رژیم برای شما مفید است یا خیر. این رژیم بسیار محدود کننده است و پس از پایان دوره محدودیت، میتواند باعث پرخوری شود؛ بنابراین رژیم IF برای افرادی که سابقه غذا خوردن نامنظم دارند مناسب نیست. همچنین اگر شما ورزشکار هستید و صبحها به باشگاه میروید، باید حتماً برای بازیابی توان بدن، پس از ورزش غذا بخورید و رژیم IF شما را از انجام این کار منع میکند. این کار برای بهبود عضلات بسیار مضر خواهد بود.
افرادی که اضافه وزن زیاد داشته یا در معرض خطر دیابت هستند، میتوانند از این رژیم برای کاهش وزن سریع استفاده کنند. اگر شما هم اکنون دیابت دارید و انسولین مصرف میکنید، قبل از شروع این رژیم حتماً با پزشک مشورت کنید تا ببینید که آیا این رژیم برای شما مفید خواهد بود یا خیر.
بدترین رژیمهای غذایی
تا به اینجای کار، با بهترین رژیمهای غذایی آشنا شدیم و مزایا و معایب هریک از آنها را شناختیم. اکنون نوبت آن رسیده که به بررسی بدترین رژیمهای غذایی در سال ۲۰۲۱ بپردازیم. در این فهرست رژیمهایی قرار گرفتهاند که یا ناسالم هستند یا اینکه به دلیل محدودیتهای فراوان، انتخاب و ادامه دادن آنها بسیار مشکل است.
رژیم گوشتخواری
رژیم غذایی گوشتخواری که این روزها بهطور فزایندهای رواج پیدا کرده، مستلزم خوردن بیشتر گوشت (همراه با تخم مرغ، چربی وپنیر) است. همچنین یک نسخه محبوب از این رژیم وجود دارد که شامل خوردن فقط گوشت گاو است. اگرچه میتوانید داستانهای موفقیت رژیمهای گوشتخواری را در اینترنت پیدا کنید؛ اما به آنها توجه نکنید. این رژیم غذایی سالم یا پایدار نیست و راههای سالمتری برای کاهش وزن وجود دارد.
رژیم غذایی گوشتخواری نه تنها دارای چربی اشباع بسیار بالایی است که می تواند شما را در معرض افزایش سطح کلسترول قرار دهد، بلکه بسیاری از غذاها را که واقعاً برای شما مفید هستند حذف میکند. میوهها و سبزیجات که به کاهش وزن و به مبارزه با بیماریها کمک میکنند در این رژیم غذایی جایی ندارند.
حتماً از این رژیم غذایی اجتناب کنید. اگر مصمم هستید که آن را امتحان کنید باید پیش از هر چیزی با پزشک مشورت کنید.
رژیم Whole30 یا سی کامل
غذاهایی که در رژیم Whole30 مصرف میکنید، مانند میوه و سبزیجات تازه، اشکالی ندارند. در حقیقت، طرفداران این رژیم میگویند تمرکز بر غذاهای کامل به جای غذاهای بستهبندی شده و فرآوری شده، ممکن است منجر به کاهش وزن شده و مزایای سلامتی مانند انرژی بیشتر و خواب بهتر را به ارمغان بیاورد.
برنامه غذایی رژیم Whole30 شما را از خوردن بسیاری از غذاهای ناسالم مانند قند و الکل منع میکند؛ اما از طرف دیگر شما از خوردن بسیاری از غذاهای سالم مانند حبوبات، لبنیات و غلات نیز محروم میشوید. بدن ما برای عملکرد صحیح نیاز چندانی به این غذاهای سالم ندارد؛ اما عدم حضور چنین غذاهایی باعث محدود شدن رژیم شده و اجرای آن را دشوار میکند.
این رژیم غذایی برای پایداری در طولانی مدت طراحی نشده است، بلکه یک برنامه ۳۰ روزه است. اما اگر نمیتوانید رژیم غذایی را بیش از ۳۰ روز حفظ کنید، چرا اصلاً آن را انتخاب میکنید؟
اگر شما از آن دسته افرادی هستید که به رژیمهای با عملکرد سریع علاقه دارید، رژیم Whole30 برای شما مناسب خواهد بود و از آن نتیجه میگیرید؛ اما مطمسن شوید که برای پایان دوره رژیم هم برنامه دارید و انتخابهای سالم خود را بعد از این یک ماه هم ادامه میدهید.
آن ماونی، متخصص تغذیه از واشنگتن بر این باور است که قوانین محدود کننده این رژیم، چرخه حس ناخوشایند را بهوجود میآورند. یعننی شما پس از پایان دوره یک ماههی این رژیم، نسبت به خوردن غذاهایی که در رژیم منع شده بودند حس خوبی نخواهید داشت و این میتواند در طولانی مدت باعث ایجاد مشکلات مختلفی در شما شود.
علاوه بر این، ممکن است پس از پایان دوره یک ماهه، دچار پرخوری شوید و بیشتر از نیاز خود غذا مصرف کنید. شما پس از پایان دوره به خود میگویید که دیگر محدودیتی ندارم و با همین ذهنیت خراب، همچون انسانی حریص، غذا خواهید خورد. این کار در طول زمان چرخهای از پرخوری متناوب را ایجاد میکند. یعنی شما در دورهای از خوردن برخی غذاها اجتناب میکنید؛ اما در دورهای به شکلی افراطی غذا میخورید. این راه درستی برای ادامه زندگی نیست.
رژیم کتوژنیک یا کتو
رژیم غذایی کتوژنیک در ابتدا برای کنترل صرع در کودکان طراحی شد؛ اما بعدها پژوهشگران متوجه شدند که این رژیم میتواند باعث کاهش وزن سریع شود. اگر شما جزو آن دسته از افرادی هستید که میخواهید در مدت زمانی کم، بیشترین کاهش وزن را تجربه کنید، میتوانید به سراغ رژیم کتوژنیک بروید.
هنوز پژوهش زیادی روی رژیم کتوژنیک انجام نشده است و مشخص نیست که این رژیم در طولانی مدت مؤثر است یا خیر. همچنین از خطرات جانبی آن در طولانی مدت نیز اطلاعات چندانی در دسترس نیست.
چیزی که ما میدانیم این است که این رژیم غذایی پرچرب، پروتئین متوسط و کربوهیدرات بسیار کمی دارد و به دلیل چالش برانگیز بودن شهرت دارد. وقتی از برنامه رژیم خارج میشوید، ممکن است تمام وزنی را که از دست دادهاید مجدداً به دست آورید.
برای رژیم کتوژنیک مزایای سلامتی بسیاری عنوان شده است. بهعنوان مثال، گفته میشود که این رژیم در پیشگیری از دیابت نوع ۲، انواع سرطان، بیماری آلزایمر و… مشثر است؛ اما هیچ آزمایش تصادفی و کنترل شدهای در این زمینه وجود ندارد و نمیتوان مزایای این رژیم را اثبات کرد. یکی دیگر از ضعفهای رژیم کتوژنیک این است که مصرف غذاهایی مانند غلات کامل و حبوبات که به مبارزه با سرطان و بیماریهای قلبی کمک میکنند، محدود میکند.
معایب رژیم کتوژنیک به اینجا محدود نمیشوند. در این رژیم شما باید مقادیر زیادی اسفناج و کلمپیچ مصرف کنید؛ اما بسیاری از طرفداران این رژیم ترجیح میدهند که به جای آنها، تخم مرغ و بیکن مصرف کنند و این باعث حذف برخی مواد مغذی (مانند فیبر) که نقش مهمی در مبارزه با بیماری دارند خواهد شد.
با اینحال، این رژیم غذایی میتواند برای افراد خاصی مفید باشد. اگر دیابت و قند خون کنترل نشدهای دارید، رژیم کتوژنیک میتواند به شما در کاهش وزن، متعادل کردن قند خون و بازگشت به برنامه غذایی سالم کمک کند. با اینحال، اگر از این رژیم پیروی میکنید، باید بدانید که تمرکز بر کیفیت رژیم غذایی مهم است؛ به این معنی که غذاهای پر فیبر، پروتئین بدون چربی و چربیهای سالم را بهجای غذاهای غنی از چربی اشباع مانند کره و بیکن مصرف کنید.
رژیم اتکینز
رژیم اتکینز، یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات است که دههها پیش رایج شد. اکنون که رژیم کتوژنیک در صحنه است و یک هراس عمومی از کربوهیدرات وجود دارد، ممکن است دوباره به دنبال رژیم کم کربوهیدرات مانند اتکینز باشید. اتکینز و کتو از این نظر متفاوت هستند که اتکینز پروتئین بیشتری را مجاز میداند، در حالی که کتو پروتئین را محدود میکند.
مانند بسیاری از رژیمهای غذایی، با استفاده از رژیم اتکینز نیز به سرعت وزن خود را کاهش میدهید؛ اما این رژیم در طولانی مدت کار نمیکند. در ایالات متحده در رتبهبندی بهترین رژیمهای غذایی، رژیم اتکینز به دلیل نگرانی در مورد ایمنی و تأثیر منفی بر سلامت قلب، در انتهای لیست قرار دارد.
رژیم پگان
پگان ترکیبی از دو رژیم Paleo و Vegan است. پگان با کنار گذاشتن رژیم غذایی رایج پالئو و رعایت برخی اصول گیاهخواری، بر خوردن مقدار زیادی میوه و سبزیجات همراه با آجیل، دانهها و روغنها تمرکز کرده و لبنیات و گلوتن را حذف کرده و حبوبات و غلات را محدود میکند. این رژیم اساساً گیاهخواری نیست؛ زیرا مصرف مقدار کمی گوشت را مجاز میکند و این در حالی است که در رژیم گیاهخواری، نباید محصولات حیوانی را مصرف کنید.
رژیم غذایی پگان برای کاهش وزن یا سایر مزایا مورد پژوهش قرار نگرفته است؛ اما به احتمال زیاد میتواند به شما در کاهش قند خون و تریگلیسیرید کمک کند. واقعیت این است که این رژیم، محدود کننده و دارای قوانین بسیاری است. ممکن است شما بتوانید به کمک آن وزن کم کنید و بهطور موقت سلامت خود را بهبود دهید؛ اما به احتمال زیاد نمیتوانید این روش نامتعادل غذا خوردن را برای همیشه ادامه دهید.
واقعیت این است که بسیاری از مردم برای حفظ رژیمهایی که دارای لیست طولانی غذاهای ممنوعه هستند تلاش بسیاری میکنند. این موانع باعث حریص شدن مردم شده و نمیگذارند که کاهش وزن برای همیشه پایدار باشد.
رژیمهای پاکسازی
پاکسازی به کمک آبمیوه یا انواع دیگر رژیمهای پاکسازی برای کاهش وزن طولانی مدت اثری ندارند. بسیاری از مردم این روشها را در ابتدای سال جدید امتحان میکنند؛ اما هیچ دلیل علمی پشت مزایای سلامتی آنها وجود ندارد. شما برای پاکسازی بدن خود به چیزی احتیاج ندارید و کبد و کلیه این کار را برای شما انجام میدهند. این نوع رژیمها اغلب نیاز به خرید آب میوههای گران قیمت، مکملها یا وعدههای غذایی کوچک دارند. توصیه متخصصان این است که پول خود را پسانداز کنید.