میان آهن موجود در خون و طول عمر ارتباط وجود دارد
سطح آهن متعادل خون، موجب افزایش طول عمر میشود
آهن، عنصری کلیدی در خون ما است که اگر تغییری در سطح آن ایجاد شود، بدن دچار تغییراتی میشود که معمولاً آزار دهنده هستند.
دانشمندان در سال ۲۰۲۰ پژوهش گستردهای را روی افراد بسیاری آغاز کردند و متوجه شدند که میان سطح آهن موجود در خون و طول عمر افراد ارتباط مستقیم وجود دارد. همواره باید نسبت به مطالعاتی که در مورد طول عمر هستند، بدبین باشید؛ اما این پژوهش که بهتازگی صورت گرفته است، اطلاعات ژنتیکی بیش از یک میلیون نفر از سه پایگاه دادهی عمومی را مورد بررسی قرار داده است. در این مطالعه، سه بخش مهم مورد بررسی قرار گرفتهاند که عبارتند از: طول عمر و سالهایی از زندگی که افراد هیچ گونه بیماری خاصی نداشتهاند (طول سلامتی) و سپس این نتایج را به سمت دوران پیری بردهاند.
دانشمندان با بررسی ده ناحیهی مهم از ژنوم که با معیارهای مرتبط با طول عمر در انسان مرتبط هستند، متوجه شدند که این معیارها، به میزان آهن موجود در بدن وابسته هستند. به عبارت دیگر، هرچه میزان آهن موجود در خون شما بیشتر باشد، احتمال اینکه مرگ زودرس به سراغ شما بیاید بیشتر خواهد بود.
پاول تیمرز، تحلیلگر داده از دانشگاه ادینبرو انگلستان، در مورد این یافتهها میگوید:
ما از یافتههای خود شگفتزده شدهایم، زیرا این یافتهها نشان میدهند که هرچه سطح آهن موجود در خون بالاتر باشد، زندگی سالم ما با خطر بیشتری مواجه خواهد شد. اگر ما بتوانیم سطح آهن خون را همواره بررسی کنیم و آن را در سطوح مناسب نگه داریم، از آسیبها و بیماریهایی که با افزایش سن به سراغ ما میآیند در امان خواهیم بود. ما گان میکنیم که یافتههای ما در مورد متابولیسم آهن در بدن، میتوانند توضیح دهند که چرا مصرف بیش از حد گوشت قرمز میتواند در سنسن بالا موجب بیماریهای قلبی شود.
این موضوع که افزایش سطح آهن در خون با بیماریهایی که در آینده به آنها دچار میشویم در ارتباط است امری صحیح محسوب میشود؛ اما لزوماً به این معنی نیست که افزایش سطح آهن دقیقاً علت بیماریها است. آنها صرفا با یکدیگر در ارتباط هستند و علت و معلول یکدیگر نیستند. دانشمندان برای آنکه در تحقیقات خود این موضوع را لحاظ کرده و از علیت سازی در نتایج جلوگیری کنند، از روشی به نام تصادفی سازی مندلی استفاده کردند.
پژوهشگران به این موضوع نیز اشاره کردهاند که نقش ژنتیک در میزان طول عمر و دورهی سلامتی، تنها ۱۰ درصد است. همین موضوع باعث شده تا جداسازی ژنهایی که با این مسئله ارتباط دارند از سایرین که درگیر عوامل دیگر (مانند عادات غذایی یا سیگار کشیدن) هستند، کاری دشوار برای دانشمندان باشد. یکی از چالشهایی که دانشمندان با آن مواجه شدند، مقیاس و دامنهی گستردهی این مطالعه بود. در این پژوهش، دانشمندان توانستند ۵ نشانگر ژنتیکی را شناسایی کنند که تا پیش از این کسی به اهمیت آنها در سطح ژنوم پی نبرده بود. برخی از این نشانگرها مانند APOE و FOXO3 در گذشته به عنوان دو نشانگر مهم در طول عمر و دوران سلامت انسان معرفی شده بودند.
پژوهشگران در مقالهی خود که ماه جولای سال گذشته منتشر کردند در مورد این نشانگرها گفتند:
با توجه به ارتباط بیماریهای مرتبط با افزایش سن و نشانگرهای مهم APOE و FOXO3، مشخص شده که ما اکنون توانستهایم بخشی از روند پیری در انسان را در دست بگیریم.
ما هنوز در مراحل اولیهی تحقیق در مورد ارتباط میان طول عمر و متابولیسم آهن در بدن قرار داریم؛ بنابراین با گذشت زمان ممکن است که دانشمندان بتوانند داروهایی را جهت کاهش مؤثر سطح آهن در خون تولید کنند که به افزایش طول عمر بیانجامد.
یوریس دیلن از مؤسسهی ماکس پلانک در آلمان میگوید:
هدف اصلی ما این است که به چگونگی تنظیم شدن پیری پی ببریم و راههایی را جهت افزایش سلامتی در این سنین پیدا کنیم. این ۱۰ نشانگر ژنتیکی که شناسایی شدهاند و همگی با طول عمر و سلامتی در ارتباط هستند، به دقت بررسی میشوند تا در مطالعات بعدی ما در مورد افزایش طول عمر مورد استفاده قرار گیرند.
در کنار عوامل ژنتیکی، میزان آهن موجود در خون را میتوان با رژیم غذایی مناسب کنترل کرد؛ زیرا همین حالا هم میدانیم که بالا بودن میزان آهن خون میتواند در سنین پیری به بیماریهای کبدی یا پارکینسون منجر شود. همچنین این بالا بودن میزان آهن در خون، بدن ما را برای مبارزه با بیماریها در سنین بالا ضعیفتر میکند.