احتمال نیاز به جذب پزشک خارجی تا ۲۰ سال آینده!

به گزارش خبرنگار بهداشت و درمان باشگاه خبرنگاران پویا؛ حسین شمالی، پژوهشگر حوزه سلامت، در برنامه «عیار» شبکه افق، با موضوع نظام سلامت و با حضور مسعود پزشکیان،  عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم با ارائه موضوع کمبود پزشک در کشور اظهار داشت: سال‌های اول پس از انقلاب اسلامی معضلی به نام کمبود پزشک وجود داشت و بسیاری از پزشکان کشور خارجی بودند و سرانه‌ پزشک بسیار پایین بود. سال 64 با ادغام آموزش پزشکی و وزارت بهداشت، روند پذیرش دانشجوی پزشکی افزایش پیدا کرد و باعث شد تا از پزشکان خارجی بی‌نیاز شویم.

وی افزود: برای جبران کمبود پزشک و افزایش انگیزه، نظام پرداخت کارانه‌ای در سال 73 پایه‌ریزی شد، نظام کارانه‌ای یعنی دریافت پول به ازای ارائه خدمت؛ این نظام در ابتدا موجب شد پزشکان انگیزه بسیاری برای کار پیدا کنند اما اتفاقات ناخوشایند دیگری نیز در پی اجرای این نظام پرداخت رخ داد. یکی از این اتفاقات ایجاد تقاضای القایی به معنای ارائه خدمات غیرضروری به بیمار جهت افزایش درآمد پزشکان بود. این موضوع موجب افزایش نجومی حقوق پزشکان و گرایش بسیاری از دانش‌آموزان به رشته پزشکی و دندانپزشکی شد.

این پژوهشگر حوزه سلامت خاطرنشان کرد: وقتی نظام کارانه اجرا شد تعرفه‌ بخش دولتی و خصوصی برابر بود اما متأسفانه در سال 83 با واگذاری تعرفه گذاری بخش خصوصی به سازمان نظام پزشکی طی دو سال، تعرفه‌های بخش خصوصی 10 برابر شد که این هزینه به مردم تحمیل شد و پرداخت از جیب مردم به‌شدت افزایش پیدا کرد. به‌رغم تأکیدات قانون مبنی بر برابری تعرفه بخش خصوصی و دولتی در سال 93 با اجرای طرح تحول سلامت، تعرفه‌های بخش دولتی و خصوصی هم‌زمان 2.5 برابر شد.

افزایش نجومی درآمد پزشکان به دو برابر شدن داوطلبان کنکور تجربی منجر شده است

شمالی تصریح کرد: با اجرای طرح تحول سلامت نه‌تنها فاصله‌ بخش دولتی و خصوصی کم نشد بلکه زیاد هم شد و به عبارتی پزشکان برای فعالیت در بخش خصوصی انگیزه‌ بیشتری پیدا کردند و این باعث شد یکی از اهداف اصلی طرح تحول که کاهش پرداخت از جیب مردم بود محقق نشود و سهم سلامت در سبد هزینه‌های خانوار در این سال‌ها افزایش پیدا کرد.

وی گفت: تقریباً از اواخر دهه‌ 80 اقبال به سمت شرکت در رشته‌ علوم تجربی برای قبولی در سه رشته‌ پزشکی و دندان‌پزشکی و داروسازی بسیار زیاد شد و درصد داوطلبان این رشته از 30 درصد در سال 88 به نزدیک 65 درصد در سال 98 رسید؛ یعنی بیش از 600 هزار نفر در صف قبولی این سه رشته‌ پرطرفدار هستند.

این پژوهشگر سلامت افزود: به‌رغم تصور بسیاری از مردم که کشور از پزشک اشباع‌ شده است و پزشکان بیکار هستند، سرانه‌ پزشک ایران تقریباً 11.7 پزشک به ازای 10 هزار نفر هست اما عمده‌ی کشورهای پیشرو بالای 30 پزشک به ازای هر 10 هزار نفر دارند. ایران از بین 27 کشور منطقه رتبه بیستم را دارد. یعنی پایین‌تر از کشورهای مثل تاجیکستان و قرقیزستان و ترکمنستان. شاهد این ادعا  هم صف طولانی بیماران در بیمارستان‌ها و مطب‌ها و کلینیک‌ها است.

ادامه طرح تحول موجب ورشکستگی دولت می‌شود

در ادامه این برنامه مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم گفت: مکانیسم پرداخت در سیستم بهداشت و درمان غیرعادلانه است و علت اینکه جاذبه به سمت این رشته‌ها زیاد است، پول زیادی هست که پرداخت می‌شود.

وی افزود:  من زمان اجرای طرح تحول سلامت در کمیسیون بهداشت و درمان اعتراض کردم که این کار نباید انجام بگیرد و خلاف قانون است. ابتدا گفته شد که این طرح پیش‌نویس است و ما در جلسات کارشناسی وزارت بهداشت شرکت کردیم و نکاتمان را گفتیم اما به شکل ناگهانی همان پیش‌نویس ابلاغ شد. در پاسخ به انتقادها گفته شد این طرح به دستور رئیس‌جمهور طرح اجرا شده است. بنده مطمئن بودم کل اعتبار دولت را هم بدهند با این روش منجر به شکست خواهد شد و در نتیجه طرح در نیمه متوقف شد و مکانیسم بی‌عدالتی را هم که ایجاد کرد و  شکاف پرداخت‌ها را در سیستم بهداشت و درمان افزایش داد.

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم خاطرنشان کرد: در سیستم دولتی، پزشکی بود که 200 میلیون دریافت داشت، بعد با اعتراضاتی که شد حداکثر پرداخت در بخش دولتی به 60، 70 میلیون تومان رسید. معنی این کار این بود که با این تعرفه‌ها در بخش خصوص تا یک میلیارد هم می‌شد درآمد داشت که این مکانیسم عملاً دولت را ورشکست می‌کرد.

دانشجویان تخصص به نیروی کار رایگان سیستم تبدیل شده‌اند

در ادامه شمالی گفت: وضعیت کشور در مقطع تخصص به‌مراتب فاجعه‌بارتر است یعنی با کنترل ظرفیت پذیرش دانشجویان تخصصی علاوه بر اینکه نتوانستیم نیاز کشور را مرتفع کنیم بدتر اینکه فشار بسیار زیادی داریم روی رزیدنت‌ها هم می‌آوریم. الآن دانشجویان تخصص مبدل به نیروی کار رایگان سیستم شده‌اند.

وی افزود: ارائه‌ی خدمات دندان‌پزشکی به‌قدری لوکس شده است که برای بسیاری از ایرانیان دریافت این خدمت یک آرزو شده است.

این پژوهشگر حوزه سلامت گفت: اگر روند پذیرش دانشجویان پزشکی بخواهد به همین شکل باشد با توجه به نمودار سنی پزشکان فعلی، کشور طی 20 سال آینده به‌شدت دچار کمبود پزشک می‌شود و ممکن است دوباره محتاج ورود پزشک از کشورهای دیگر باشیم.

حداقل به 80 هزار پزشک خانواده نیاز داریم

پزشکیان در ادامه برنامه تصریح کرد: ما 80 میلیون نفر جمعیت داریم،  اگر به ازای هر 1000 نفر یک پزشک نیاز باشد، یعنی کشور به 80 هزار پزشک خانواده نیاز دارد. زمانی که بنده وزیر بودم گفتم اگر درست‌کار کنیم 14 سال طول می‌کشد تا پزشک خانواده به نتیجه برسد. پزشکان خانواده ما الآن پزشکان عمومی هستند و توانایی انجام برخی کارها را ندارند.

وی افزود: اصولاً در کشور ما هیچ انسانی نباید باشد که پزشک مسئولش مشخص نباشد. اصولاً باید معلوم باشد مسئول سلامت هرکدام از افراد چه کسی هست؟ اگر مشکلی برای یک فرد رخ داد، پزشک باید جواب بدهد که چرا این مریض مشکل پیداکرده است. ولی الآن چون بازار آزاد است و پزشک و بیمار همدیگر را نمی‌شناسند و هرکس پول داشته باشد، می‌تواند مراجعه بکند و پزشک هم اختیار دارد جواب بدهد یا جواب ندهد درنتیجه به کسانی جواب می‌دهد که پول‌ بیشتری داشته باشد.

این عضو کمیسیون بهداشت اضافه کرد: انسان کالا نیست و نمی‌شود به کسی که خونریزی کرده و پول ندارد گفته شود که  اگر پولی نداری پس بمیر!

پزشکیان افزود: نظام پزشکی هیچ‌وقت تعرفه گذار نبوده و دولت باید تصویب بکند و قیمت‌ها در کمیسیونی با حضور نماینده بیمه‌ها، نیروهای مسلح، نظام پزشکی و نمایندگان دولت تعیین می‌شود. علت اصلی اینکه بعضی رشته‌ها مثل چشم‌پزشکی، داخلی، قلب درآمدها زیاد است و در جایی دیگر کم است این است که این رشته‌ها نمایندگانی در فرآیند تعرفه گذاری در وزارتخانه داشتند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اصل مشکل این است که پزشک فقط باید یکجا کار بکند. کسی که خودش بیمارستان خصوصی دارد، مطب دارد، کلینیک دارد از مریض پول می‌گیرد و قانونی که در آن منفعت خودش نباشد را نمی‌نویسد. به خاطر همین تعرفه‌هایی که برای بخش خصوصی گذاشته شد، رسماً همان زیرمیزی را به رومیزی تبدیل کرده است.