برخی مطالعات نشان دادهاند که اسفناج خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش میدهد؛ اما چگونه این کار را میکند؟
به گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC)، سرطان روده بزرگ سومین علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در ایالات متحده است. اگر برخی سرطانهای پوستی را کنار بگذاریم، سرطان روده بزرگ سومین سرطان شایع در مردان و زنان است. سرطان روده بزرگ شامل سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم (راستروده) است. روده بزرگ و راستروده هر دو قسمتی از روده بزرگ هستند.
پژوهشهای پیشین ثابت کرده بودند که خوردن اسفناج میتواند خطر سرطان روده بزرگ را تا ۵۰ درصد کاهش دهد.
یک مطالعه جدید که توسط مرکز علوم بهداشتی TAMU انجام شده است، خواص ضد سرطانی اسفناج را مورد تأیید قرار داده و نحوه تعامل این سبزی با باکتریهای روده و ژنتیک را برای دستیابی به اثرات مفید آن مورد بررسی قرار میدهد.
اسفناج از رشد پولیپ روده جلوگیری میکند. سرطان روده بزرگ انواع مختلفی داشته و توسط عوامل مختلفی ایجاد میشود. نوع موروثی سرطان روده بزرگ تنها ۱۰ الی ۱۵ درصد را شامل میشود. علاوه بر این، فقط ۵ تا ۱۰ درصد از پولیپها به سرطان روده بزرگ تبدیل میشوند.
پژوهشگران TAMU پیشتر توانایی اسفناج برای سرکوب توسعه پولیپ در موشهایی که به سرطان راست روده مشابه انسان (غیر ژنتیکی یا پراکنده) مبتلا بودند را تأیید کرده بودند. حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد موارد سرطان روده بزرگ، از نوع پراکنده است.
مطالعه جدید به بررسی مزایای اسفناج در افرادی که به سرطان روده بزرگ موروثی مبتلا هستند میپردازد. نوع موروثی سرطان روده بزرگ با نام «پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی» شناخته میشود.
پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی منجر به رشد چندین، گاهی صدها پولیپ روده بزرگ غیر سرطانی میشود. اکثر افراد مبتلا به این بیماری در نهایت نیاز به جراحی برای برداشتن روده بزرگ دارند و پس از آن از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) برای جلوگیری از رشد پولیپ در اثنیعشر استفاده میکنند.
پژوهشگران در مطالعهی جدید خود، اسفناج خشک شده را به موشهای مبتلا به پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی به مدت ۲۶ هفته خوراندند. این مطالعه نشان میدهد که مصرف اسفناج میتواند رشد پولیپ را به تأخیر بیاندازد و نیاز به درمان فشرده و شدید را از بین میبرد. نتایج این مطالعه در مجله Gut Microbes منتشر شده است.
استفاده از رویکرد Multiomics
پژوهشگران برای درک دلیل مؤثر بودن اسفناج در کند کردن رشد پولیپ، از یک روش دادهمحور بهنام Multiomics استفاده کردند که استفاده از آن در سالهای اخیر رشد چشمگیری داشته است. روش Multiomics، دادههای سیستمهای مختلف بدن را تجزیه و تحلیل میکند و بهدنبال ارتباطاتی است که میتوانند زمینههای بالقوه پژوهش را پیشنهاد دهند. بخش «omics» در «Multiomics» نشان دهنده این است که این رویکرد، در بدن به دنبال سیستمهایی میگردد که سه حرف پایانی نام آنها «ome» باشد.
پیتر دورشتاین، متخصص omics و استاد دانشکده داروسازی و علوم دارویی اسکاگز در دانشگاه سندیگو بر این باور است که بینشهای مهم پزشکی که بهواسطه رویکرد Multiomics حاصل شدهاند، اهمیت بسیاری در میان دانشمندان دارند. تعداد زیادی بینش پزشکی وجود دارد که بهواسطه این رویکرد حاصل شدهاندوجود دارد. دو مورد از مهمترین آنها عبارتند از:
- پزشکان به واسطه این رویکرد دریافتند که سرطانها میکروبیومهای منحصربهفرد خود را دارند و از چنین نشانگرهایی میتوان بهطور بالقوه بهعنوان عامل تشخیص استفاده کرد.
- شاید شگفتانگیزترین بینش حاصل شده این باشد که مهارکنندههای بازرسی PD1 که برای درمان سیستم ایمنی استفاده میشوند، در واقع بهعنوان درمان سرطان عمل میکنند؛ اما تنها در صورتی که بیمار جامعه میکروبی صحیحی داشته باشد.
در مطالعهی کنونی، پژوهشگران نمونههای سه سیستم زیر را تجزیه و تحلیل کردند:
- میکروبیوم: میکروبهای مفید و مضر روده.
- ترنسکریپتومیکس: مجموعهای متشکل از RNA و mRNA که سلولها یا بافتها بیان میکنند.
- متابولوم: متابولیتهایی که سلولها در طول فعالیت متابولیک تولید میکنند.
هسته تجزیه و تحلیل متابولومیک یکپارچه (IMAC) مؤسسه TAMU تجزیه و تحلیل متابولوم را انجام داد. IMAC، مجموعهای از طیف سنجهای جرمی پیشرفته را ارائه میدهد که به آن امکان میدهد فرآیند متابولومیک را انجام دهد. متابولومیک، مطالعهی مولکولهای کوچک و متابولیتهایی است که در سلولها، بافتها و مایعات زیستی موجودات وجود دارد. فرآیند متابولومیک به کمک رویکرد Multiomics انجام میشود.
آرول جیارامان، بنیانگذار IMAC، این مطالعه را یکی از جامعترین تجزیه و تحلیلهای متابولومیک در نوع خود میداند و به این باور است که این مطالعه در زمینه بررسی تأثیر پیشگیری غذا در بیماری سرطان روده بزرگ، حرف اول را میزند.
نتایج شگفتانگیز
دکتر رودریک داشوود، پژوهشگر ارشد این مطالعه، نتیجه شگفتانگیز تجزیه و تحلیل تیم پژوهشی را اینچنین شرح میدهد:
سوگیری من تمرکز بر داستان کلروفیل بود؛ زیرا سابقه طولانی من، در زمینه بررسی اثرات ضد سرطانی کلروفیل بود. اما معلوم شد که رویکرد Multiomics علتهای دیگری را بیان میکند. وقتی به نتایج دادههای متابولومیک نگاه کردیم، اصلاً کلروفیل وجود نداشت. در واقع این اسیدهای چرب و مشتقات لینولئیک اسید بودند که باعث ایجاد اثرات مفید اسفناج بر سرطان روده بزرگ میشدند.
پژوهشگران قصد دارند خواص ضد سرطانی متابولیتهای لینولئیک اسید و اسیدهای چرب زنجیره کوتاه را در مدلهای حیوانی خود بیشتر مورد بررسی قرار دهند. امید است که این کار در نهایت منجر به بررسی مکانیسمهای متابولومیک انسان شود.
دکتر داشوود در مورد اینکه آیا مردم باید مصرف اسفناج را بهعنوان یک اقدام پیشگیرانه در برابر ابتلا به سرطان روده بزرگ شروع کنند یا خیر، میگوید: هرچه زودتر، بهتر. وی بر این باور است که برای شروع انجام این نوع اقدامات پیشگیرانه، نباید منتظر ماند تا پولیپ ایجاد شود.
اسفناج در هر صورت فواید زیادی برای سلامتی دارد. همانطور که میشل روتنشتاین، متخصص تغذیه و متخصص قلب میگوید، اسفناج حاوی چندین ماده مغذی است که به حفظ سلامت قلب شما کمک میکند. اسفناج منبعی غنی از ویتامین K1 است که ثابت شده این ویتامین به کاهش خطر ابتلا به کاردیومگالی (بزرگ شدن قلب) کمک میکند. اسفناج همچنین بهطور طبیعی سرشار از گلوتاتیون است که به تقویت مسیر اصلی عبور آنتیاکسیدان در بدن کمک میکند. گلوتاتیون به کاهش استرس اکسیداتیو کمک میکند و از عملکرد سیستم ایمنی حمایت میکند.
اسفناج همچنین حاوی فولات است که یکی از ویتامینهای مورد نیاز برای کاهش سطح هموسیستئین در بدن است .سطوح بالای هموسیستئین منجر به توسعه پلاک در عروق میشود. غذاهای غنی از فولات همچنین با مهار کردن توسعه پورین، سطح اسید اوریک را کاهش میدهند.