فهرست...
پوکی استخوان عارضه‌ای است که بر استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد. نام آن از عبارت لاتین استخوان متخلخل گرفته شده است.
درون استخوان سالم، دارای فضا‌های کوچکی مانند لانه زنبور است. پوکی استخوان اندازه این فضا‌ها را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود استخوان استحکام و تراکم خود را از دست بدهد. علاوه بر این، قسمت بیرونی استخوان ضعیف‌تر و نازک‌تر می‌شود.
پوکی استخوان در افراد در هر سنی ممکن است رخ دهد؛ اما در افراد مسن، به ویژه زنان، شایع‌تر است. بیش از ۵۳ میلیون نفر در ایالات متحده یا به پوکی استخوان مبتلا هستند یا در معرض خطر بالای ابتلا به آن قرار دارند.
افراد مبتلا به پوکی استخوان در حین انجام فعالیت‌های معمولی مانند ایستادن یا راه رفتن در معرض خطر بالای ترک خوردن یا شکستگی استخوان هستند. استخوان‌هایی که بیشتر درگیر پوکی می‌شوند دنده‌ها، باسن و استخوان‌های مچ دست و ستون فقرات هستند.
علائم پوکی استخوان
مراحل اولیه پوکی استخوان هیچ نشانه یا علامت هشدار دهنده‌ای ایجاد نمی‌کند. در بیشتر موارد، افراد مبتلا به پوکی استخوان تا زمانی که دچار شکستگی استخوان نشوند، نمی‌دانند که به این بیماری مبتلا هستند.
اگر فردی به پوکی استخوان مبتلا باشد، برخی از علائم اولیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عقب رفتن لثه
- بازیابی ضعیف قدرت
- ناخن‌های ضعیف و شکننده
اگر علائمی ندارید؛ اما سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید، صحبت با پزشک می‌تواند به شما در ارزیابی خطر کمک کند.
پوکی استخوان شدید
بدون درمان مناسب، پوکی استخوان می‌تواند بدتر شود. همان‌طور که استخوان‌ها نازک‌تر و ضعیف‌تر می‌شوند، خطر شکستگی آن‌ها افزایش می‌یابد.
علائم پوکی استخوان شدید می‌تواند شامل شکستگی ناشی از زمین خوردن یا حتی عطسه یا سرفه شدید باشد. درد پشت یا گردن یا کاهش قد نیز نشانه‌های پوکی استخوان شدید هستند.
درد پشت یا گردن یا از دست دادن قد می‌تواند ناشی از شکستگی فشاری باشد. این شکستگی در یکی از مهره‌های گردن یا کمر رخ می‌دهد. این مهره آن‌قدر ضعیف است که تحت فشار طبیعی ستون فقرات شما می‌شکند.
اگر شکستگی ناشی از پوکی استخوان دارید، مدت زمان بهبودی آن به عوامل زیادی بستگی دارد. این موارد شامل محل شکستگی، شدت آن و همچنین سن و سابقه سلامتی شما می‌شود.
علت ایجاد پوکی استخوان
علل احتمالی پوکی استخوان شامل برخی شرایط پزشکی مانند پرکاری تیروئید است. علاوه بر شرایط پزشکی، مصرف برخی دارو‌های خاص نیز ممکن است باعث پوکی استخوان شود.
نمونه‌هایی از این داروها شامل کورتیکواستروئید‌های خوراکی یا تزریقی طولانی مدت مانند پردنیزون یا کورتیزون است.
عوامل خطر پوکی استخوان
سن
بزرگ‌ترین عامل خطر پوکی استخوان سن است. در طول زندگی، بدن شما استخوان قدیمی را می‌شکند و استخوان جدید رشد می‌کند.
با این‌حال، هنگامی که در دهه‌ی چهارم زندگی خود هستید، بدن شما سریع‌تر از آن که بتواند استخوان را جایگزین کند شروع به شکستن آن می‌کند. این منجر به استخوانی می‌شود که تراکم کم‌تری داشته و شکننده‌تر است و در نتیجه بیشتر مستعد شکستگی است.
یائسگی
یائسگی یکی دیگر از عوامل خطر اصلی پوکی استخوان است که در زنان در سنین ۴۵ تا ۵۵ سال رخ می‌دهد. به دلیل تغییر در سطح هورمون‌های مرتبط با یائسگی، بدن زن با سرعت بیشتری استخوان را از دست خواهد داد.
مردان در این سن به از دست دادن استخوان ادامه می‌دهند؛ اما با سرعت آن نسبت به زنان کم‌تر است. با این‌حال، زمانی که زنان و مردان به سن ۶۵ تا ۷۰ سالگی می‌رسند، معمولاً با سرعت یکسان استخوان از دست می‌دهند.
سایر عوامل خطر پوکی استخوان عبارتند از:
- زن بودن
- قفقازی یا آسیایی بودن
- داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان
- تغذیه ضعیف
- عدم تحرک بدنی
- سیگار کشیدن
- وزن کم بدن
- استخوان بندی کوچک
شما می‌توانید برخی از این عوامل خطر پوکی استخوان مانند تغذیه نامناسب و عدم تحرک را کنترل کنید. به عنوان مثال، شما می‌توانید رژیم غذایی خود را بهبود ببخشید و شروع یک برنامه ورزشی می‌تواند برای سلامت استخوان شما مفید باشد. با این‌حال، شما نمی‌توانید سایر عوامل خطر، مانند سن یا جنسیت خود را کنترل کنید.
پوکی استخوان پیری (پوکی استخوان ثانویه)
شاید نام پوکی استخوان ثانویه یا پیری را شنیده باشید. این پوکی استخوان یک نوع جداگانه نیست، فقط پوکی استخوانی است که در اثر افزایش سن ایجاد می‌شود (در صورتی که سایر علل احتمالی ثانویه حذف شوند).
همان‌طور که پیش‌تر نیز گفته شد، سن یکی از عوامل خطر اصلی پوکی استخوان است. تا زمانی که اقدامات پیشگیری یا درمانی مناسب انجام نشود، تجزیه فزاینده استخوان در بدن شما می‌تواند منجر به ضعیف شدن استخوان‌ها و پوکی استخوان شود.
بر اساس آمار جهانی بنیاد بین‌المللی پوکی استخوان، حدود یک دهم زنان ۶۰ ساله به پوکی استخوان مبتلا هستند، در حالی که دو پنجم زنان ۸۰ ساله به این بیماری مبتلا هستند.
تست تراکم استخوان برای تشخیص پوکی استخوان
برای بررسی پوکی استخوان، پزشک سابقه پزشکی فرد را بررسی کرده و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. آن‌ها همچنین ممکن است آزمایش خون و ادرار را برای بررسی شرایطی که ممکن است باعث تحلیل استخوان شوند، انجام دهند.
اگر پزشک فکر می‌کند که شما ممکن است پوکی استخوان داشته باشید یا در معرض خطر ابتلا به آن هستید، احتمالاً آزمایش تراکم استخوان را پیشنهاد می‌کند.
این آزمایش، تراکم استخوان یا جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DEXA) نامیده می‌شود و از اشعه ایکس برای اندازه‌گیری تراکم استخوان‌های مچ دست، باسن یا ستون فقرات استفاده می‌کند. این سه ناحیه بیشتر در معرض خطر پوکی استخوان هستند. این آزمایش بدون درد می‌تواند از ۱۰ تا ۳۰ دقیقه طول بکشد.
درمان پوکی استخوان
اگر آزمایش شما نشان دهد که پوکی استخوان دارید، پزشک با شما برای ایجاد یک برنامه درمانی همکاری خواهد کرد. پزشک احتمالاً داروها و همچنین تغییرات سبک زندگی را تجویز خواهد کرد. این تغییرات سبک زندگی می‌تواند شامل افزایش مصرف کلسیم و ویتامین D و همچنین ورزش مناسب باشد.
هیچ درمانی برای پوکی استخوان وجود ندارد؛ اما یک برنامه درمانی مناسب می‌تواند به محافظت و تقویت استخوان‌های شما کمک کند. این درمان‌ها می‌توانند به کاهش سرعت تجزیه استخوان در بدن شما کمک کنند و برخی درمان‌ها می‌توانند رشد استخوان جدید را تحریک کنند.
دارو‌های پوکی استخوان
رایج‌ترین دارو‌های مورد استفاده برای درمان پوکی استخوان بیس فسفونات نامیده می‌شوند. بیس فسفونات‌ها برای جلوگیری از کاهش توده استخوانی استفاده می‌شوند. آن‌ها ممکن است به صورت خوراکی یا تزریقی مصرف شوند. بیس فسفونات‌ها عبارتند از:
- آلندرونات (فوساماکس)
- ایباندرونات (بونیوا)
- ریزدرونات (اکتونل)
- زولدرونیک اسید (ریکلاست)
سایر داروها نیز ممکن است برای جلوگیری از تحلیل استخوان یا تحریک رشد استخوان استفاده شوند. این داروها عبارتند از:
تستوسترون
در مردان، تستوسترون درمانی ممکن است به افزایش تراکم استخوان کمک کند.
هورمون درمانی
برای زنان، استروژن مورد استفاده در دوران یائسگی و بعد از آن می‌تواند به توقف کاهش تراکم استخوان کمک کند. متأسفانه استروژن درمانی با افزایش خطر لخته شدن خون، بیماری قلبی و انواع خاصی از سرطان نیز مرتبط است.
رالوکسیفن (اویستا)
مشخص شده است که این دارو فواید استروژن را بدون بسیاری از خطرات ارائه می‌دهد، اگرچه هنوز خطر لخته شدن خون افزایش می‌یابد.
دنوزوماب (پرولیا)
این دارو به صورت تزریقی مصرف می‌شود و ممکن است حتی از بیس فسفونات‌ها در کاهش تحلیل استخوان مؤثرتر باشد.
تری پاراتید (فورتئو)
این دارو به صورت تزریقی نیز مصرف می‌شود و رشد استخوان را تحریک می‌کند.
سالمون کلسی تونین (فورتیکال و میاکلسین)
این دارو به صورت اسپری بینی مصرف می‌شود و بازجذب استخوان را کاهش می‌دهد. در مورد افزایش خطر ابتلا به سرطان با این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
روموسوزوماب (اونیتی)
این دارو در‌آوریل ۲۰۱۹ توسط FDA برای درمان زنانی که یائسه شده‌اند و در معرض خطر بالای شکستگی استخوان قرار دارند تأیید شد.
این دارو در دو تزریق زیر پوستی (در همان حالت نشسته) یک بار در ماه به مدت ۱۲ ماه یا کم‌تر تجویز می‌شود. این دارو یک هشدار جعبه سیاه دارد؛ زیرا اونیتی ممکن است خطر حملات قلبی یا سکته را افزایش دهد. بنابراین، برای افرادی که سابقه هر یک از آن‌ها را دارند توصیه نمی‌شود.
درمان‌های طبیعی پوکی استخوان
از آن‌جایی که دارو‌های پوکی استخوان می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند، ممکن است ترجیح دهید به جای دارو، درمان‌های دیگری را امتحان کنید.
چندین مکمل مانند شبدر قرمز، سویا و کوهوش سیاه ممکن است برای کمک به ارتقای سلامت استخوان استفاده شوند. با این‌حال، قبل از استفاده از این مکمل‌ها، حتماً با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.
پیش از استفاده در نظر داشته باشید که:
- مطالعات کمی وجود دارد که از استفاده از این مکمل‌ها برای درمان پوکی استخوان حمایت می‌کنند. در نتیجه، ما مدرکی مبنی بر کارکرد آن‌ها نداریم.
- این مکمل‌ها می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند و همچنین با دارو‌هایی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند. باید مطمئن شوید که می‌دانید چه عوارض جانبی ممکن است رخ دهد. همچنین باید بدانید دارو‌هایی استفاده می‌کنید با مکمل تداخل دارند یا خیر.
همه این‌ها گفته شد؛ اما برخی افراد نتایج خوبی را با درمان‌های طبیعی گزارش می‌دهند.
رژیم غذایی پوکی استخوان
علاوه بر برنامه درمانی، یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به تقویت استخوان‌های شما کمک کند.
برای حفظ سلامت استخوان‌ها، باید مواد مغذی خاصی را در رژیم غذایی روزانه خود بگنجانید. مهم‌ترین آن‌ها کلسیم و ویتامین D هستند. بدن شما برای حفظ استخوان‌های قوی به کلسیم نیاز دارد و برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد.
سایر مواد مغذی که سلامت استخوان‌ها را تقویت می‌کنند عبارتند از پروتئین، منیزیم، ویتامین K و روی.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد یک برنامه غذایی که برای شما مناسب است، با پزشک صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند به شما در مورد رژیم غذایی مناسب توصیه کنند یا شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کنند که می‌تواند یک برنامه غذایی یا رژیم غذایی برای شما ایجاد کند.
ورزش برای پوکی استخوان
غذا خوردن سالم، تنها کاری نیست که می‌توانید برای حفظ سلامت استخوان‌های خود انجام دهید. ورزش، به خصوص ورزش‌های تحمل وزن نیز بسیار مهم است.
تمرینات تحمل وزن با پا‌ها یا بازو‌های شما که روی زمین یا سطح دیگری ثابت هستند انجام می‌شود. برخی از این تمرین‌ها عبارتند از:
- بالا رفتن از پله‌ها
- تمرینات مقاومتی مانند:
- پرس‌های پا
- چمباتمه زدن
- دراز و نشست
- تمرین با وزنه، مانند کار با:
- نوار‌های مقاومت
- دمبل‌ها
- دستگاه‌های تمرین مقاومتی
این تمرینات به شما کمک می‌کنند؛ زیرا باعث می‌شوند عضلات به استخوان‌های شما فشار بیاورند و آن‌ها را بکشند. این عمل به بدن شما می‌گوید که بافت استخوانی جدیدی تشکیل دهد که استخوان‌های شما را تقویت می‌کند.
با این‌حال، این تنها مزیت شما از ورزش نیست. ورزش علاوه بر اثرات مثبت فراوانی که بر وزن و سلامت قلب دارد، می‌تواند تعادل و هماهنگی شما را نیز بهبود ببخشد که می‌تواند به شما در جلوگیری از افتادن ناگهانی کمک کند.
همیشه قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید با پزشک خود مشورت کنید.
پیشگیری از پوکی استخوان
عوامل خطر زیادی برای پوکی استخوان وجود دارند که نمی‌توانید آن‌ها را کنترل کنید. این‌ها شامل زن بودن، بالا رفتن سن و داشتن سابقه خانوادگی پوکی استخوان است. با این‌حال، عواملی وجود دارند که در کنترل شما هستند.
برخی از بهترین راه‌های پیشگیری از پوکی استخوان عبارتند از:
- دریافت مقدار توصیه شده روزانه کلسیم و ویتامین D
- انجام تمرینات تحمل وزن
- ترک سیگار
- زنان، جوانب مثبت و منفی هورمون درمانی را بسنجند
اگر در خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید، با پزشک خود در مورد بهترین راه پیشگیری از آن صحبت کنید.
استئوپنی در مقابل پوکی استخوان
اگر پزشک به شما بگوید که به استئوپنی مبتلا هستید، ممکن است فکر کنید که کلمه استئوپروز یا همان پوکی استخوان را اشتباه شنیده‌اید. با این‌حال، استئوپنی یک بیماری متمایز از پوکی استخوان است.
برخلاف پوکی استخوان، استئوپنی یک بیماری نیست. استئوپنی، داشتن تراکم استخوان پایین است. در مورد استئوپنی، استخوان‌های شما به اندازه طبیعی متراکم نیستند؛ اما مانند ابتلا به پوکی استخوان ضعیف نیستند.
عامل خطر اصلی برای استئوپنی سن بالا است. تراکم استخوان شما در سن ۳۵ سالگی به اوج خود می‌رسد و پس از آن، با افزایش سن کاهش می‌یابد.
در بسیاری از موارد، استئوپنی می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود؛ بنابراین اگر استئوپنی دارید، باید اقداماتی را برای تقویت استخوان‌های خود انجام دهید.
چشم انداز
پوکی استخوان وضعیتی است که می‌تواند عوارض جدی داشته باشد. می‌تواند منجر به شکستگی شود که می‌تواند دردناک باشد، بهبودی آن طول بکشد و منجر به عوارض دیگری شود.
به عنوان مثال، درمان شکستگی لگن می‌تواند شامل ماندن در رختخواب برای مدت طولانی باشد که خطر لخته شدن خون، ذات‌الریه و سایر عفونت‌ها را افزایش می‌دهد.
خبر خوب این است که کار‌های زیادی می‌توانید برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان انجام دهید؛ از تغذیه صحیح و ورزش گرفته تا مصرف دارو‌های مناسب.
اگر فکر می‌کنید در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید یا اگر این بیماری در شما تشخیص داده شده است، با پزشک صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند با شما همکاری کنند تا یک برنامه پیشگیری یا درمانی تهیه کنند که می‌تواند به بهبود سلامت استخوان شما و کاهش خطر عوارض کمک کند.
