کم خونی، یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در کودکان است. کودک مبتلا به آنمی، در خونش به اندازه کافی گلبول قرمز یا هموگلوبین ندارد. کم خونی یا آنمی انواع مختلفی دارد که آنمی ناشی از فقر آهن، از شایع‌ترین انواع این بیماری است.
به همین دلیل، چکاپ منظم کودک نوپا توسط متخصص اطفال و توجه به تغذیه و برنامه غذایی کودک، شناخت علائم خطر در آنمی و مصرف منظم مکمل آهن با تجویز پزشک، از مهمترین اقدامات والدین برای درمان بیماری آنمی فقر آهن در کودک است.
آنمی چیست؟
زمانی که سطح هموگلوبین در خون کم باشد، کودک دچار آنمی خواهد شد. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز خون وجود دارد و وظیفه انتقال اکسیژن به تمامی سلول‌ها و اندام‌های بدن را به عهده دارد.
زمانی که به هر دلیلی، سطح هموگلوبین در بدن پایین باشد، مغز استخوان نمی‌تواند گلبول‌های قرمز سالم را به اندازه کافی بسازد، که این به معنی اختلال در فرایند انتقال اکسیژن در بدن است.
از آنجایی که اکسیژن سوخت اصلی سلول‌ها است، هرگونه اختلال در این فرایند، موجب بیماری و حتی مرگ خواهد شد.
اهمیت تشخیص زودهنگام آنمی در کودکان
به دلیل اینکه نوزادان و کودکان در سن رشد هستند، هر نوع کمبود املاح و ویتامین‌های ضروری، تاثیر منفی و گاه همیشگی بر سلامت کودک می‌گذارد. به همین دلیل، چکاپ منظم و تشخیص به‌موقع بسیار مهم است.
اگر آنمی در مراحل اولیه تشخیص داده شود، علاوه بر اینکه از بروز بسیاری از مشکلات ناشی از کم خونی جلوگیری می‌شود، تاثیرات و عوارض منفی بر رشد نیز به حداقل می‌رسد.
خوشبختانه، آنمی را می‌توان با چند آزمایش خون ساده تشخیص داد. طبق توصیه پزشکان بهتر است در یک سالگی، برای آزمایش سطح هموگلوبین خون او اقدام کنید و در صورتی که سطح هموگلوبین پایین باشد، آزمایشات بیشتری برای تعیین نوع کم خونی انجام خواهد شد.
همچنین اگر نوزاد شما جز گروه پرخطر باشد، باید هر چه زودتر، آزمایش خون را انجام دهید و آن را تا زمان یک سالگی کودک عقب نیندازید.
علائم کم خونی در کودکان
علائمی که نشان‌دهنده کمبود سطح هموگلوبین در خون هستند، عبارتند از:
- خستگی و بی‌حالی
- پوست رنگ‌پریده
- مشکلات تنفسی
- ضربان قلب بالا
- آریتمی
- سردرد
- بی‌اشتهایی
- سرعت پایین رشد
- بی‌قراری
- کاهش تمرکز و یادگیری
- سردی بیش از حد معمول دست‌ها و پاها
- عفونت‌های مکرر
- علاقه به خوردن خاک، یخ، گل رس و غیره
کدام گروه از کودکان در معرض خطر کم خونی قرار دارند؟
کودکانی که شرایط زیر را داشته باشند، جز گروه پرخطر دسته‌بندی می‌شوند. این شرایط عبارتند از:
- نوزادان نارس
- نوزادان با وزن کم هنگام تولد
- زندگی در فقر یا مهاجرت از کشورهای در حال توسعه
- استفاده از شیر گاو در دوران نوزادی
- رژیم غذایی کم آهن، یا کمبود برخی ویتامین‌ها یا مواد معدنی
- جراحی یا تصادف و به دنبال آن از دست دادن خون
- بیماری‌های طولانی مدت، مانند عفونت‌ها، یا بیماری‌های کلیوی یا کبدی
- سابقه خانوادگی از نظر داشتن هر نوع کم خونی ارثی، مانند تالاسمی و کم خونی داسی شکل
انواع آنمی در کودکان
کاهش سطح هموگلوبین خون، دلایلی متفاوتی دارد که نحوه درمان هر کدام از انواع آنمی نیز متفاوت است. تا زمانی که کودک آزمایش خون ندهد، دلیل و منشا بیماری مشخص نیست. برخی از انواع آنمی عبارتند از:
- آنمی فقر آهن (IDA)
- کم‌خونی مگالوبلاستیک یا فقر ویتامین
- بیماری‌های نهفته
- بیماری‌های خونی ارثی مانند تالاسمی
- کم‌خونی آپلاستیک
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی
- مصرف برخی داروها
- بیماری‌های خود ایمنی (مانند لوپوس)
- عفونت‌های ویروسی که بر تراکم استخوانی تاثیر می‌گذارد.
همان‌طور که گفته شد، آنمی انواع مختلفی دارد که همه آن‌ها، به دلیل کمبود آهن ایجاد نشده‌اند. بنابراین، از تجویز خودسرانه مکمل آهن خودداری کنید و کودک را نزد متخصص اطفال ببرید.
نحوه پیشگیری از کم‌خونی کودک
نوزاد سالم معمولا تا شش ماهگی، ذخیره آهن به اندازه کافی دارد، اما با اضافه شدن غذای کمکی به رژیم غذایی بعد شش ماهگی، کم‌کم میزان ذخیره آهن در بدن کودک شش ماهه تا یک‌ساله نصف می‌شود.
بنابراین جهت پیشگیری از کمبود آهن، توصیه می‌شود از شش ماهگی، در رژیم غذایی کودک از غذاهای غنی از آهن استفاده شود. به عنوان مثال کودک حداقل دو وعده سرلاک در روز، یا انواع غذاهای غنی از آهن مخلوط با شیر مادر یا شیر خشک مصرف کند. پوره یا سوپ نرم گوشت نیز یکی از منابع غذایی غنی از آهن است.
همچنین در صورت تغذیه نوزاد با شیر خشک، از نوع غنی شده با آهن برای تغذیه او استفاده شود.
چکاپ منظم و دوره‌ای کودک زیر نظر متخصص اطفال، بسیار ضروری است و به تشخیص زودهنگام آنمی کمک می‌کند و در صورت تجویز مکمل آهن توسط پزشک، به طور منظم و روزانه به کودک، قطره آهن براساس مقدار نیاز بدن بدهید و از دادن غذاهای ممنوعه به کودک خودداری شود.
مواد غذایی غنی از آهن کدامند؟
- غلات صبحانه غنی شده با آهن
- جو دوسر
- گوشت
- حبوبات
- آجیل‌هایی مانند پسته
- ماهی
- سبزیجات مانند کلم بروکلی
- برخی از میوه‌ها مانند کشمش، زردآلو، گیلاس، هندوانه و آلو
غذاهای مضر برای آنمی کودکان
مصرف برخی مواد غذایی موجب تشدید آنمی خواهد شد، برای همین مصرف این نوع از غذاها در طول دوره درمان، برای کودک ممنوع است. این دسته از غذا عبارتند از:
- چای و قهوه
- شیر و برخی محصولات لبنی.
- غذاهای حاوی تانن، مانند انگور، ذرت.
- غذاهای حاوی فیتات یا اسید فیتیک، مانند برنج قهوه‌ای و سویا
- غذاهایی که حاوی اسید اگزالیک، مانند بادام زمینی، جعفری و شکلات
- ادویه‌هایی مانند زردچوبه، بکینگ‌پودر و جوش شیرین
- مواد غذایی گلوتن‌دار مانند گندم، پاستا، نان، انواع کیک، بیسکوییت و شیرینی
راهکارهای درمان آنمی در کودکان
با توجه به وضعیت کودک، علائم، شدت بیماری و علت ایجاد آن، پزشک راهکارهای متفاوتی برای درمان و بهبود بیماری اتخاذ خواهد کرد.
از آنجایی که آنمی فقر آهن، بسیار در کودکان شایع است، در اکثر مواقع پایین بودن سطح گلبول‌های قرمز در خون کودکان، به خاطر فقر آهن است. معمولا در درمان آنمی فقر آهن، پزشک استفاده از مکمل آهن را برای کودک تجویز می‌کند.
شرکت کیمیا کالای رازی، قطره آهن نانولیپوزومال لیپیفر فورت و قطره آهن نانولیپوزومال لیپیفر را جهت درمان آنمی فقر آهن، مخصوص کودکان شش ماهه تا دو ساله تولید کرده است.
تفاوت این دو محصول، در میزان آهن المنتال آن‌ها است و از نظر فرآیند تولید و نوع دارو با یکدیگر یکسان هستند.
از آنجایی که کم خونی، اختلالات زیادی در رشد بدن و مغز کودک ایجاد می‌کند، مصرف منظم مکمل آهن طبق تجویز پزشک، برای درمان آنمی فقر آهن برای کودک بسیار ضرورت دارد.
قطره آهن لیپیفر بهترین گزینه برای کودکان نوپا
متاسفانه علائم و عوارض کم خونی، به شدت کیفیت زندگی فرد را تحت‌تاثیر قرار داده و آن را کاهش می‌دهد.
از طرفی دیگر در اکثر موارد، مصرف قطره آهن باعث ایجاد عوارضی مانند مشکلات گوارشی و سیاه شدن دندان‌ها می‌شود، که این مساله به نوبه خود کیفیت زندگی را پایین آورده و تا جایی پیش می‌رود که والدین ترجیح می‌دهند دیگر به کودک‌شان مکمل آهن ندهند.
خوشبختانه محصولات قطره آهن کیمیا کالای رازی، طبق جدیدترین تکنولوژی نانو تولید شده است و به دلیل اینکه ذره آهن درون غشای لیپوزومی قرار گرفته، هنگام مصرف قطره آهن لیپیفر دندان‌های کودک در معرض یون آهن قرار نمی‌گیرد و در نتیجه سیاه نمی‌شود.
همچنین ساختار لیپوزومی، از آهن در محیط اسیدی معده محافظت کرده و اجازه آزاد شدن زود هنگام آن را نمی‌دهد، تا آهن بتواند به روده برسد و از آنجا به طور کامل جذب بدن شود.
مزیتی که این روش دارد، این است که علاوه بر جذب کامل آهن توسط بدن، کودک دچار عوارض گوارشی رایج هنگام مصرف مکمل آهن نخواهد شد.
جذب آهن موجود در قطره آهن نانولیپوزومال لیپیفر پنج برابر بیشتر از سایر مکمل‌هایی است که با فناوری متفاوتی تولید می‌شوند.
همچنین قطره آهن لیپیفر، حاوی ویتامین B12 و فولیک اسید است که مصرف این مکمل می‌تواند به درمان آنمی ناشی از کمبود ویتامین B12 و فولیک اسید (فولات) نیز کمک کند.
اگر بعد از انجام آزمایش خون، متوجه کمبود آهن در کودک شدید. می‌توانید بعد از تجویز پزشک، از قطره آهن نانولیپوزومال لیپیفر برای درمان کم خونی کودک شش ماهه تا دو ساله خود استفاده کنید.
