شپش سر در مدارس؛ هر آنچه که باید بدانید
شپش حشره کوچکی است که در مو زندگی میکند و با گاز گرفتن پوست سر و مکیدن خون تغذیه میکند.
شپش سر ماده تخمهای خود را نزدیک پوست سر میگذارد؛ زیرا آنجا به اندازه کافی گرم است تا آنها را جوجه کشی کند. تخمها یا نیشها از تخم بیرون میآیند، شروع به تغذیه میکنند و به زودی شروع به تخمگذاری بیشتر میکنند. هنگامی که شپش از تخم خارج میشود، پوستههای خالی تخم به مو میچسبند.
شپش سر چگونه منتقل میشود؟
شپش سر نمیتواند پرواز کند، بپرد یا شنا کند؛ اما میتواند با تماس سر به سر پخش شود. آنها با تماس سر به سر با کسی که از قبل شپش دارد، منتقل میشوند. اگرچه هر کسی میتواند شپش سر داشته باشد؛ اما آنها سر بچههای چهار تا یازده ساله را ترجیح میدهند. موهای تمیز بچهها به معنای این است که هیچ مانعی در برابر شپشها وجود ندارد. هنگامی که سر شما به سر فردی که شپش دارد نزدیک شود و با آن تماس پیدا کند، شپشها به سادگی از یک سر به سر دیگر میروند. شپشهای بالغ از هر فرصتی برای تبادل میزبان استفاده میکنند تا با تولید مثل از انقراض جلوگیری کنند.
برسها و شانههای مشترک نیز میتوانند شپش را منتقل کنند؛ بنابراین مدارس باید کودکان را از استفاده از شانهها و برسهای مشترک منع کنند. همچنین معقول است که مدارس تصریح کنند که عکاس مدرسه (یا فردی که مسئول رسیدگی به بهداشت بچهها است) نباید از یک شانه برای مرتب کردن موهای هر کودک استفاده کند.
با اینحال، کلاهها، هدفونها و کتهای مشترک که نزدیک به هم آویزان شدهاند، چندان خطری ندارند؛ زیرا شپشهایی که بهطور غیرارادی از سر میافتند یا روی لباسها یا وسایل دیگر مانند بالش یا اسباببازیها میروند، خیلی زود میمیرند و بیضرر هستند.
علائم آلودگی به شپش سر چیست؟
نحوه تغذیه شپش سر باعث خارش میشود؛ بنابراین خاراندن پوست سر معمولاً اولین علامت ابتلای کودک به شپش است. لازم به ذکر است زمانی که فردی برای اولین بار به شپش سر آلوده میشود، شروع خارش ممکن است هفتهها یا حتی ماهها بعد رخ دهد. یکی دیگر از علائم شپش سر ممکن است بثورات پوستی در قاعده گردن باشد که در اثر فضله شپش ایجاد میشود.
هرکسی که برای مدتی شپش سر داشته باشد ممکن است بهطور کلی احساس ناخوشایندی داشته باشد.
شپش سر چگونه تشخیص داده میشود؟
شپش به راحتی با شانه کردن موهای خیس شده کاملاً خوش حالت شده با یک شانه دندانه ظریف تشخیص داده میشود. شپش خیس ثابت میماند و نمیتواند فرار کند. شانه زدن موهای خشک یا مرطوب با یک شانه دندانه ریز روش قابل اعتمادی برای تشخیص شپش نیست. در موهای خشک یا مرطوب، شپش به سرعت با حرکت شانه دور میشود.
بنابراین، بازرسی منظم سر در مدرسه ارزش چندانی ندارد؛ زیرا سر بچهها خیس نیست و فقط شدیدترین موارد ممکن است شناسایی شوند. بنابراین بسیاری از موارد خفیفتر نادیده گرفته میشوند و والدین و مدارس احساس امنیت کاذب میکنند.
شپش سر چگونه درمان میشود؟
دو روش اصلی برای مقابله با آلودگی به شپش سر وجود دارد: شانه کردن موهای خیس و استفاده از لوسیونهای حشره کش. هر گزینهای که انتخاب شود، مهم است که بدانید هیچ کدام در برابر عفونت مجدد از شما محافظت نمیکنند.
استفاده از لوسیونهای حشره کش
از لوسیون استفاده نکنید مگر اینکه در سر شما شپش زنده پیدا شده باشد. تمام خانواده و دوستان نزدیک را ابتدا با روش «شانه زدن خیس» که در ادامه توضیح داده شده است بررسی کنید. اگر از لوسیون استفاده میکنید، دستورالعملهای روی بسته محصول را دنبال کنید و مطمئن شوید که لوسیون کافی برای درمان همه کسانی که ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرند، دارید.
لوسیون مورد استفاده ممکن است بتواند تخم شپش و همچنین خود شپش را از بین ببرد؛ اما هیچ قطعیتی در این مورد وجود ندارد. سه تا پنج روز پس از استفاده از لوسیون، سر را مجدداً بازبینی کنید و این کار را در روز دهم و دوازدهم نیز انجام دهید تا اگر شپشی در تخم بوده است یا لوسیون رو آن اثری نگذاشته است، بیرون آمده و شما بتوانید آن را ببینید.
به جای استفاده از لوسیونهای متفرقه، میتوانید از محلول ضد شپش نایلیس استفاده کنید. محلول ضد شپش نایلیس حاوی درصد بالایی ایزوپروپیل میریستات است که میتواند به شکل مؤثری شپشهای سر را در خود حل کند و آنها را از بین ببرد.
ایزوپروپیل میریستات یکی از مواد مؤثر در درمان شپش سر است که در به تازگی محصولات اندکی مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده در محلول ضد شپش نایلیس به میزان کافی و بیخطر وجود دارد. شما میتوانید برای درمان شپش سر از محلول ضد شپش نایلیس نیز استفاده کنید که میتواند سریع شپش سر را درمان کند. استفاده از محلول ضد شپش نایلیس برای درمان شپش سر سبب میشود که تمامی تخم شپشها در هر بخش از مو که هستند از بین بروند. محلول ضد شپش نایلیس دارای ترکیبات محلولی بسیار قوی هستند و البته این محلول بسیار کشنده تنها برای شپش خطرناک است و هیچ عارضه را به همراه ندارد.
روش شانه زدن خیس یا شکستن حشرات
روش شکستن حشرات، یک روش جایگزین است که توسط مؤسسهCommunity Hygiene Concern ابداع شده است که از استفاده از حشره کشها اجتناب میکند. هدف آن حذف سیستماتیک شپشهای زنده با شانه کردن موها و از بین بردن فیزیکی شپشهای یافت شده است.
در این روش پس از شستن مو، ابتدا باید مقدار زیادی نرمکننده استفاده شود و بعد با یک شانه معمولی با دندانه پهن گره مو باز شود. سپس فرد باید خود را خم کند و موها را از ریشه با استفاده از شانه دندانه ریز مخصوص «حشره شکن» شانه کند، بهطوری که با هر بار شانه کردن، دندانههای شانه در ریشه موها فرو میرود. پس از هربار شانه کردن، شپش باید از شانه پاک شود.
شپشهای خیس به سختی از شانه زدن فرار میکنند. برای آنها سخت است که خود را روی موهایی که توسط نرم کننده لغزنده شدهاند نگه دارند و بنابراین برداشتن آنها با شانه راحتتر است.
این روال باید هر سه تا چهار روز یکبار به مدت دو هفته تکرار شود تا شپشهایی که از تخمها بیرون میآیند قبل از بالغ شدن و تولید مثل، از سر خارج شوند. با توجه به اینکه شپش تا حدود یک هفته پس از بیرون آمدن از تخم، تخمگذاری نمیکند، میتوان با این روش درصد زیادی از شپشها را در همان هفته اول از بین برد.
البته اگر تماس سر به سر با فرد مبتلا به شپش برقرار شود، عفونت مجدد میتواند رخ دهد.
مدارس برای جلوگیری از شپش سر چه کاری میتوانند انجام دهند؟
آلودگی به شپش سر، به ویژه در صورت تکرار، میتواند باعث ناراحتی شدید شود. ممکن است لازم شود مدارس رویکرد زیر را برای پیشگیری از شپش در نظر بگیرند که نیازمند همکاری والدین است:
- باید اطلاعاتی در مورد رفع شپش به والدین ارائه شود.
- مدارس میتوانند به شکل عمده شانهی دندانه ریز مخصوص حشره شکن را در اختیار والدین قرار دهند.
- باید از والدین درخواست شود که با استفاده از روش شانه کردن خیس که در بالا توضیح داده شد، موهای فرزندشان را بهطور مرتب بررسی کنند و به محض اینکه متوجه شپش سر شدند، به مدرسه اطلاع دهند.
- در صورت بروز همهگیری، باید یک نامه استاندارد برای همه والدین ارسال شود که در آن ادر مورد شیوع بیماری هشدار داده شود و از آنها خواسته شود که در یک کمپین «از بین بردن شپش» شرکت کنند. این کمپین دو هفتهای شامل شانه کردن دقیق موهای خیس کل اعضای خانواده با شانه مخصوص در فاصله زمانی سه روزه است. باید از همه والدین خواسته شود صرف نظر از اینکه فکر میکنند فرزندشان شپش دارد یا خیر، در این کمپین شرکت کنند؛ زیرا ممکن است در تشخیص شپش سهلانگاری شده باشد و این فرصت طلایی از بین برود. معلمان و خانوادههای آنها نیز باید در این کمپین شرکت کنند.
- باید به والدینی که استفاده از یک محصول حشره کش را انتخاب میکنند، توصیه شود که سه تا پنج روز پس از استفاده، شپش باقی نمانده باشد و شپشهای معدود باقیمانده را هم خیلی سریع از بین ببرند.
رسیدگی به موارد آلودگی مکرر
گاهی اوقات، کودکان خاصی به عنوان منبع هجوم مجدد منظم دانشآموزان دیگر شناخته میشوند. این اتفاق گاهی اوقات به دلیل سهل انگاری والدین یا امتناع از انجام اقدامات فوق برای مقابله با آلودگی خود و فرزندانشان رخ میدهد.
به عنوان یک قاعده کلی، حذف موقت کودکان مبتلا به شپش سر از مدرسه در چنین شرایطی به صلاح نیست. طرد کردن کودک بعید است مشکل را حل کند و کودک به دلیلی خارج از کنترل از انگ طرد شدن رنج میبرد. حذف موقت دانش آموز از مدرسه برای سایر شرایط با قابلیت انتقال کم مانند تبخال و هرپس سیمپلکس هم استفاده نمیشود؛ اما شپش سر تهدیدی برای سلامت عمومی نیست.