فهرست...
ویتامین B12 یا کوبالامین، ویتامینی است که به شما کمک می‌کند تا غذا را برای انرژی تجزیه کنید. بدن شما از آن برای تشکیل گلبول‌های قرمز و DNA استفاده می‌کند.
برای عملکرد صحیح عصبی و ساخت SAMe (ترکیبی که بدن شما برای ساختن مواد ژنتیکی، پروتئین‌ها، هورمون‌ها و چربی‌ها به آن نیاز دارد) به ویتامین B12 نیاز دارید. حال اگر در اثر عوامل مختلف دچار کمبود ویتامین B12 شوید، چه اتفاقاتی برای شما رخ خواهند داد؟ در ادامه با مجله سلامتی کیمازی مگ همراه باشید تا به بررسی پیامدهای کمبود ویتامین B12 بپردازیم.
بی‌حسی
آیا احساس می‌کنید دست‌ها یا پا‌هایتان سوزن و سوزن می‌شوند؟ کمبود B12 می‌تواند به غلاف محافظی که اعصاب شما را می‌پوشاند، آسیب برساند. بیماری‌هایی مانند سلیاک، کرون یا سایر بیماری‌های روده و همین‌طور مصرف برخی از دارو‌های سوزش سر دل ممکن است جذب ویتامین را برای بدن سخت‌تر کنند.
شما سردتر از حد معمول هستید
بدون ویتامین B12 کافی، ممکن است گلبول‌های قرمز سالم کافی برای انتقال اکسیژن در بدن خود نداشته باشید (کم خونی). این می‌تواند باعث لرز و سردی شما به خصوص در دست‌ها و پا‌هایتان شود.
مه مغزی
کمبود B12 ممکن است منجر به افسردگی، گیجی، مشکلات حافظه و زوال عقل شود. همچنین می‌تواند بر تعادل شما تأثیر بگذارد. مکمل‌های B12 معمولاً بی‌خطر هستند. پزشکان برای بزرگسالان ۲.۴ میکروگرم در روز را توصیه می‌کنند. اگر بیش از آن‌چه نیاز دارید مصرف کنید، بدن شما بقیه را از طریق ادرار دفع می‌کند. با این‌حال، دوز‌های بالا می‌تواند عوارض جانبی مانند سرگیجه، سردرد، اضطراب، حالت تهوع و استفراغ ایجاد کند.
ضعف
عضلات شما ممکن است فاقد قدرت باشند. همچنین ممکن است احساس خستگی یا سبکی سر کنید. پزشک شما می‌تواند میزان B12 را در بدن شما بررسی کند؛ اما ممکن است این تشخیص چندان هم دقیق نباشد. بنابراین مهم است که به هر علامتی توجه کنید. علائم می‌توانند آهسته رشد کنند یا سریع‌تر ظاهر شوند. شما باید کوچک‌ترین جزئیات را به پزشک خود اطلاع دهید.
زبان صاف
پزشک ممکن است این پدیده را گلوسیت آتروفیک بنامد. در این وضعیت، برجستگی‌های ریز روی زبان به نام پاپیلا رفته رفته از بین می‌روند. این باعث می‌شود که ظاهر زبان صاف و براق به نظر برسد. عفونت‌ها، داروها و سایر شرایط نیز می‌توانند باعث این پدیده شوند. اما اگر B12 ناکافی یا سایر مواد مغذی مقصر باشند، زبان شما ممکن است درد داشته باشد.
گیاه‌خواران مراقب باشید
کمبود B12 نادر است؛ زیرا بدن شما می‌تواند به اندازه نیاز چندین سال، ویتامین B12 ذخیره کند. اما گیاهان B12 ندارند. بنابراین وگان‌ها و گیاهخوارانی که هیچ محصول حیوانی نمی‌خورند باید غلات فرآوری شده مانند نان‌های غنی شده، کراکر مصرف کنند.
تپش قلب
این زمانی است که قلب شما به‌طور ناگهانی تند می‌زند یا یک ضربان از دست می‌دهد. ممکن است آن را در گلو یا گردن خود احساس کنید. شما می‌توانید ویتامین B12 بیشتری را از مرغ، تخم مرغ و ماهی دریافت کنید؛ اما یکی از بهترین منابع ویتامین B12 چیزی است که معمولاً در منوی غذایی شما جایی ندارد: جگر گاو.
دلیل کمبود: سن
با افزایش سن، بدن شما ممکن است B12 را به راحتی جذب نکند. اگر آن را درمان نکنید، سطوح پایین B12 می‌تواند منجر به کم خونی، آسیب عصبی، بدخلقی و سایر مشکلات جدی شود. بنابراین مراقب هرگونه علائم باشید و در صورت توصیه پزشک آزمایش خون بدهید.
دلیل کمبود: جراحی کاهش وزن
یکی از رایج‌ترین عمل‌های کاهش وزن «بای پس معده» نام دارد. پس از جراحی، غذا قسمت‌هایی از معده و روده کوچک شما را دور می‌زند. این معمولاً جایی است که B12 به شکل قابل استفاده تجزیه می‌شود. احتمالاً پزشک سطح B12 شما را کنترل می‌کند و در صورت نیاز مکمل‌ها یا واکسن‌هایی را پیشنهاد می‌کند.
زخم‌های دهان
شما ممکن است این زخم‌ها را روی لثه یا زبان خود مشاهده کنید. آن‌ها می‌توانند نشانه‌ای از کمبود ویتامین B12، کم خونی یا بیماری دیگری باشند. زخم‌ها معمولاً خود به خود از بین می‌روند؛ اما جلوگیری از مصرف موادی که ممکن است تحریک کننده یا دردناک باشند، مانند سرکه، مرکبات و ادویه‌های داغ مانند پودر فلفل، به بهبود زخم‌ها کمک می‌کند. برخی از دارو‌های بدون نسخه می‌توانند درد شما را تسکین دهند.
دلیل کمبود: داروها
برخی از داروها سطح B12 را در بدن شما کاهش می‌دهند یا استفاده از ویتامین را برای بدن سخت‌تر می‌کنند. این داروها عبارتند از:
- کلرامفنیکل (کلرومیستین): آنتی بیوتیکی است که برای درمان عفونت استفاده می‌شود.
- مهارکننده‌های پمپ پروتون مانند لانسوپرازول (Prevacid) و امپرازول (Prilosec).
- دارو‌های زخم معده مانند سایمتیدین (تاگامت) و رانیتیدین (زانتاک).
- متفورمین برای دیابت.
در مورد تمام داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید به پزشک و داروساز اطلاع دهید.
مشکلات گوارشی
ممکن است اشتهای خود را از دست بدهید، وزن شما بیش از حد کاهش یابد یا مشکل مدفوع (یبوست) داشته باشید. اگر سطح B12 شما پایین باشد، پزشک اغلب آن را به عضله تزریق می‌کند تا مطمئن شود بدن شما آن را جذب می‌کند. گاهی اوقات، دوز‌های بالای قرص‌ها به همان اندازه مؤثر هستند؛ اما به یاد داشته باشید که علائم کمبود B12 می‌توانند مشابه علائم بسیاری از بیماری‌های دیگر باشند.
احتیاط برای گیاه‌خواران باردار
در مورد مکمل‌های B12 چه در دوران بارداری و چه در دوران شیردهی با پزشک خود مشورت کنید. به اعصاب یا سلول‌های مغزی نوزادانی که به اندازه کافی ویتامین B12 دریافت نمی‌کنند، آسیب جدی و دائمی وارد می‌شود. ممکن است کودک شما به مکمل‌ها نیز نیاز داشته باشد.
