اسپوتنیک V نام یکی از اصلی‌ترین واکسن‌های کروناویروس است که توسط شرکت روسی گامالیا ساخته شده است.
مرکز ملی پژوهش‌های همه‌گیرشناسی و میکروب‌شناسی گامالیا به همراه صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه بالاخره اعلام کردند که واکسن اسپوتنیک V اثربخشی ۹۷.۶ درصدی از خود نشان داده است. واکسن اسپوتنیک V، ساخت شرکت داروسازی گامالیا بوده که یک شرکت دولتی تحت نظر وزارت بهداشت و سلامت روسیه است. سال گذشته‌ی میلادی که کشور روسیه از واکسن اسپوتنیک V رونمایی و آن را تأیید کرد، کارشناسان حوزه‌ی بهداشت هشدار دادند که این واکسن هنوز آزمایش‌های مختلف را نگذرانده است و ممکن است کارایی لازم را نداشته باشد؛ همچنین اثرات جانبی آن مشخص نشده است.
شرکت گامالیا فاز سوم آزمایش واکسن را آغاز کرد و با توجه به نتایجی که ماه گذشته منتشر کرد، این واکسن ۹۱.۶ درصد اثربخشی داشت که تقریباً مشابه سایر واکسن‌ها بود؛ اما حالا که تزریق گسترده‌ی این واکسن در کشورهای مختلف آغاز شده، خبرها حاکی از اثربخشی ۹۷.۶ درصدی این واکسن هستند. در ابتدا کشور روسیه از این واکسن طی برنامه‌ی واکسیناسیون گسترده استفاده کرد و حالا آن را به کشورهای مختلفی از جمله بلاروس، مجارستان، آرژانتین، ایران، امارات متحده عربی و… صادر کرده است.
پژوهش‌گران شرکت گامالیا، واکسن اسپوتنیک V را از آدنوویروس‌ها ساخته‌اند. آدنوویروس‌ها گونه‌ای از ویروس هستند که باعث سرماخوردگی در بزرگ‌سالان می‌شوند و تا به امروز مطالعات گسترده‌ای روی آن‌ها انجام شده است و می‌توان گفت که دانشمندان شناخت نسبتاً کاملی از آن‌ها دارند. از ۵ دسامبر سال ۲۰۲۰ میلادی تا ۳۱ مارس سال ۲۰۲۱، حدود ۳.۸ میلیون شهروند روس در قالب پروژه‌ی واکسیناسیون گسترده موفق به دریافت هر دو دوز این واکسن شده‌اند. داده‌های منتشر شده از این واکسیناسیون نشان می‌دهند شانس ابتلای مجدد افرادی که ۳۵ روز پیش‌تر دوز اول واکسن را دریافت کرده‌اند ۰.۰۲۷ درصد در هر هزار نفر است؛ اما نرخ ابتلا به ویروس در میان افراد واکسینه نشده ۱.۱ درصد در هر هزار نفر بوده است.
اسپوتنیک V تا به امروز در ۶۰ کشور جهان تأییدیه دریافت کرده و از نظر مورد اعتماد بودن، دومین واکسن کروناویروس در سرتاسر جهان به‌شمار می‌رود و توانسته اعتماد بسیاری از کشورها را جلب کند.
الکساندر گینتسبرگ، مدیر مرکز ملی پژوهش‌های همه‌گیرشناسی و میکروب‌شناسی گامالیا گفت:
ممکن است اثرگذاری واکسن اسپوتنیک V حتی بیشتر از نتایج تجزیه و تحلیل ما باشد؛ زیرا داده‌های مربوط به سیستم ثبت پرونده‌ها، بین جمع‌آوری نمونه (تاریخ واقعی ابتلا به بیماری) و تشخیص بیماری یک تأخیر زمانی ایجاد می‌کند. اسپوتنیک V بار دیگر اثرگذاری بالای خود در پیشگیری از ابتلا به عفونت کروناویروس را نشان داد.
صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه به همراه شرکت چینی هوالان قصد دارند طی یک همکاری مشترک ۱۰۰ میلیون دوز از واکسن اسپوتنیک V را در مدت زمان یک سال در چین تولید کنند. کریل دیمیتریف، رئیس صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه می‌گوید:
هوالان یکی از پیش‌گامان تولید واکسن در چین است و همکاری مشترک ما با این شرکت باعث افزایش ظرفیت تولید واکسن اسپوتنیک V خواهد شد. چین یکی از شرکای اصلی ما در تولید واکسن اسپوتنیک V به‌شمار می‌رود. واکسن روسی توانسته در سرتاسر جهان از افراد بسیاری در برابر ویروس محافظت کند و کارایی بالای خود را نشان داده است.
ماه گذشته صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه و شرکت ویرچو بایوتک هند برای تولید ۲۰۰ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک V در هند به توافق رسیدند.
عوارض جانبی واکسن
اگر شما فردی هستید که به مواد مختلف یا مواد موجود در واکسن آلرژی دارید، بهتر است فعلاً واکسینه نشوید. اگر پس از تزریق نخستین دوز واکسن واکنش آلرژیک شدیدی در شما ایجاد شود، از تزریق دوز دوم خودداری کرده و با پزشک مشورت کنید. این امکان وجود دارد که برخی افراد پس از تزریق دوز اول واکسن، دچار شوک آنافیلاکتیک شوند؛ هرچند چنین واکنشی صرفاً در افراد انگشت‌شماری دیده شده است. اگر شما پس از تزریق، واکنش آلرژیک یا تنگی نفس داشتید، آن را با پزشک مطرح کنید.
یکی دیگر از عوارض جانبی واکسن اسپوتنیک V، پدید آمدن حالتی شبیه به سرماخوردگی است. این واکنش بسیار طبیعی بوده و اگر پس از تزریق واکسن آن را تجربه می‌کنید، بهتر است در خانه بمانید اما جای نگرانی وجود ندارد؛ زیرا چنین عوارضی موقتی بوده و پس از چند روز برطرف می‌شوند. پس از تزریق واکسن، در جای تزریق که روی بازو است، احساس درد خواهید داشت که طبیعی بوده و می‌توانید با روش‌های مختلف مانند کمپرس یخ، از درد آن بکاهید. اگر پس از تزریق واکسن احساس خستگی و گیجی داشتید جای نگرانی نیست، این نیز یکی از عوارض شناخته شده‌ی واکسن بوده و خیلی زود برطرف می‌شود.
گفته می‌شود که واکسن اسپوتنیک V عوارض جانبی جدی ندارد؛ اما در جریان آزمایش‌های این واکسن، چهار نفر از داوطلبان جان خود را از دست دادند. گفته می‌شود که فوت این افراد در اثر تزریق واکسن نبوده و علت دیگری داشته است؛ اما با وجود این، هنوز مشخص نشده که چرا این افراد فوت کرده‌اند.
