پوکی استخوان در واقع به کاهش تراکم استخوان و از دست رفتن بافت‌های استخوانی می‌گویند. این امر باعث شدن ضعیف شدن و شکنندگی استخوان می‌شود. در این بیماری استخوان‌ها ضعیف شده و با ضربه یا زمین خوردن شکستگی ایجاد می‌شود. اگر شما به پوکی استخوان مبتلا هستید احتمال شکستگی استخوان‌های شما در نواحی باسن، ستون فقرات و مچ دست بیشتر است. در این مقاله قصد داریم در مورد علائم و درمان پوکی استخوان صحبت کنیم و راهکار‌هایی جهت پیشگیری از این بیماری بیان کنیم.
علائم و نشانه‌های پوکی استخوان
پوکی استخوان در مراحل اولیه علائم مشخصی ندارد. تنها زمانی متوجه خواهید شد که استخوان‌ها به اندازه کافی ضعیف شده‌اند و نشانه‌های آن به مرور آشکار می‌شود. بعضی از علائم آن عبارتند از:
- کمردرد، ناشی از شکستگی یا خوابیدن مهره‌ها روی هم
- کاهش قد با گذر زمان
- قامت خمیده
- استخوان با کوچکترین ضربه یا فشار می‌شکند.
علت پوکی استخوان
در اینجا چند مورد از علت‌های پوکی استخوان را مرور می‌کنیم.
- پوکی استخوان اغلب در زنان بیشتر از مردان نمایان می‌شود.
- کاهش تراکم استخوان با سن رابطه مستقیم دارد. هرچه سن بالا رود، احتمال ابتلا به پوکی استخوان نیز بیشتر است.
- احتمال ابتلا سفید پوستان و آسیایی نژاد‌ها به این بیماری بیشتر است.
- سابقه خانوادگی از جمله مهمترین عوامل هشدار‌دهنده این بیماری هستند. اگر والدین یا خواهر و برادر شما دچار شکستگی شده‌اند هوشیار باشید و به موقع برای درمان این بیماری اقدام کنید.
- مردان و زنانی که اندامشان کوچک است، جرم استخوان کمتری دارند در نتیجه خطر ابتلا به پوکی استخوان در این افراد بیشتر است.
مشکلات هورمونی می‌تواند یکی از علل پوکی استخوان باشد از جمله:
- هورمون‌های جنسی، مشکلات تیروئید، بیماری پرکاری غده پاراتیروئید و غدد فوق کلیوی.
- افرادی که کمبود دائمی کلسیم در بدنشان دارند زودتر به این بیماری دچار می‌شوند.
- اختلالات غذایی مانند بی‌اشت‌هایی، یکی از زمینه‌های جذب کم کلسیم است در نتیجه باعث تحلیل استخوان‌ها می‌شود.
- افرادی که عمل جراحی روده و معده داشته‌اند، با جدا کردن بخشی از معده، جذب مواد غذایی از جمله کلسیم کاهش می‌یابد.
- استفاده طولانی مدت از دارو‌های خوراکی یا تزریقی کورتیکواستروئید مثل پردنیزولون و کورتیزون.
- استفاده از دارو‌هایی که برای درمان بیماری‌هایی مانند تشنج، سوزش معده، سرطان، رد پیوند تجویز می‌شود نیز موجب از بین رفتن بافت استخوان‌ها می‌شوند.
- عادات بد زندگی مانند بی‌تحرکی، نشستن‌های طولانی، عدم ورزش و فعالیت از جمله مواردی هستند که خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهند.
بعضی از عادات بد خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهند. از جمله این عادت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف بیش از حد مواد الکلی به صورت روزانه پیش زمینه این بیماری را فراهم می‌کند.
- مصرف دخانیات در کاهش بافت‌های استخوانی کمک می‌کند.
درمان پوکی استخوان
پزشکان برای بهبود و جلوگیری از روند تحلیل استخوان دارو تجویز می‌کنند.
- بیشترین دارو‌های پوکی استخوان، برای زنان و مردانی تجویز می‌شود که در معرض بالاترین خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. نمونه‌هایی از آن عبارتند از:
- آلندرونات (فوزاماکس)
- رزیدرونات (آکتونل، آتلویا)
- ایباندرونات (بونیوا)
- زولدرونیک اسید (رکلاست)
هورمون درمانی
ابتلا به پوکی استخوان برای زنانی که در دوران یائسگی به سر می‌برند، بیشتر است. یائسگی با کاهش تولید هورمون استروژن همراه است. پزشک برای این‌گونه افراد دارو‌های هورمونی تجویز می‌کند. هورمون درمانی احتمال ابتلا به سکته، حمله قلبی، سرطان پستان و لخته‌های خونی را افزایش می‌دهد.
یکی از وظایف غده تیروئید تنظیم سطح کلسیم در بدن است. هورمون پاراتیروئید (PTH) سطح کلسیم و فسفات استخوان را تحت کنترل در می‌آورد. درمان با هورمون‌های پاراتیروئید ترکیبی مثل‌تری پاراتید (فورتئو) در واقع باعث بهبود رشد استخوان جدید می‌شود. این دارو‌ها به صورت تزریق روزانه در کنار مکمل‌های کلسیم و ویتأمین D مصرف می‌شوند.
حرکت درمانی و ورزش
انجام حرکات ورزشی استخوان‌ها را استحکام می‌بخشند و از پیشرفت پوکی استخوان جلوگیری می‌کنند. انجام حرکات ورزشی مانند استفاده از وزنه یا باند‌های کشی مناسب است. ورزش‌های استقامتی مثل پیاده‌روی، جاگینگ (آهسته دویدن) و ورزش‌های ایروبیک آهسته، تمرین با اسکی فضائی یا دوچرخه سواری برای درمان بیماری پوکی استخوان مؤثر است.
تغذیه
- مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتأمین دی (D) و مصرف میوه و سبزی فراوان در رژیم غذایی
- داشتن رژیم غذایی مناسب و سازگار با پوکی استخوان
- مقدار دوز کلسیم تعیین شده در هر روز
- تأمین ویتأمین دی روزانه
منابع غذایی حاوی کلسیم عبارتند از:
- محصولات لبنی کم چرب مثل شیر بدون چربی و پنیر محلی کم چرب
- آب میوه‌های تازه
- سبزیجات برگ دار تیره
- ماهی آزاد، تن ماهی، ساردین، ماهی اسقومری
راهکار‌هایی جهت جلوگیری از پوکی استخوان
- عدم مصرف نوشیدنی‌های گازدار و مواد کافئین‌دار
- عدم خوردن غذا‌های پرنمک و شور
- ورزش مناسب و روزانه
سخن آخر
پوکی استخوان در هر سنی ممکن است علائم آن بروز کند. شرکت داروسازی کیمیا کالای رازی به شما پیشنهاد می‌دهد برای جلوگیری از پوکی استخوان و همچنین برای کسانی که با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند، شربت شربت کلسیم نانو لیپوزومال لیپوکلسید استفاده کنند. این شربت با توجه به اثر بخشی که دارد می‌تواند کلسیم مورد نیاز روزانه را برای بدن فراهم کند. از جمله مزایای این شربت می‌توان به افزایش استحکام استخوان‌ها، حفظ سلامت دندان‌ها، کمک به انقباض عضلات، تنظیم فشارخون و درصد جذب بالا اشاره کرد.
