همانطور که می‌دانید آهن یکی از عنصرهای حیاتی و مهم بدن است که در دوران جنینی، نوزادی، کودکی و حتی بزرگسالی باید به میزان کافی مصرف شود.اهمیت مصرف آهن در زمان کودکی بیشتر از بزرگسالی عنوان شده است؛ چراکه هرگونه غفلت از کمبود آهن کودک موجب بروز برخی از بیماری و مشکلات جبران ناپذیر می‌شود. اگر تا به حال تمایل کودک خود را به خوردن خاک دیده‌اید، شک نکنید که او به کمبود آهن مبتلا است و باید تحت درمان‌های دارویی و غذایی قرار بگیرد.
کمبود آهن در کودک مانع از رشد او می‌شود و به همین دلیل ممکن است برخی از اختلالات رشد مانند کوتاهی قد در او به وجود آید، همچنین کمبود آهن در بدن موجب بروز عوارضی مانند کاهش ضریب هوشی کودک می‌شود به طوری‌که کودک نمی‌تواند برای دقایقی ذهن خود را متمرکز بر موضوع خاصی کند و این مشکل عادی نیست! گاهی پزشک به منظور رفع کم خونی بیمار اقدام به تجویز شربت آهن می‌کند که در کنار تغذیه مناسب باید از آن استفاده گردد. حال در ادامه با کیمازی مگ همراه شوید تا به پرسش «چرا کودکان باید شربت آهن مصرف کنند؟» پاسخ دهیم.
نقش آهن در واکنش‌های پیچیده بدن
توجه داشته باشید که واکنش‌های پیچیده‌ای در بدن در حال رخ دادن هستند. یکی از این واکنش‌ها عملیات خون رسانی به اندام‌های مختلف بدن است. همانطور که می‌دانید خون رسانی به اندام‌ها بر عهده گلبول‌های قرمز خونی است. این گلبول‌های قرمز به تنهایی نمی‌توانند عملیات خون رسانی را انجام دهند، بلکه به کمک عنصری به نام آهن این کار را انجام می‌دهد.
به دلایلی که گفتیم وجود آهن در بدن انسان و به خصوص کودکان ضروری است. به‌منظور پیشگیری از کمبود آهن و اثرات سوء آن بر بدن، لازم است که از منابع خوراکی غنی از آهن استفاده کرد. این منابع در کودکان زیر دو سال معمولا به صورت شربت آهن تجویز می‌شود.
پیشگیری از کمبود آهن در کودکان
بر اساس یک شعار قدیمی و مهم، پیشگیری بهتر از درمان است؛ به همین دلیل استفاده از مواد غذایی سرشار از آهن در کودکان موجب پیشگیری از کم خونی و سلامت جسمی می‌شود. همین موضوع، خود دلیلی برای عدم به وجود آمدن مشکلات رشد و نمو کودک دلبند شما خواهد شد. برخی از مواد غذایی مانند انواع گوشت‌ها، تخم مرغ، برخی از سبزیجات مانند اسفناج، انواع حبوبات، مغز خشکبار شامل پسته و بادام و… منابع غنی از آهن هستند که باید حتما در برنامه غذایی روزانه گنجانده شود.
توجه داشته باشید که ممکن است کودک به برخی از مواد غذایی گفته شده حساسیت داشته باشد و یا علاقه‌ای به خوردن آن‌ها نشان ندهد. گاهی هم با وجود مصرف این منابع همچنان مقدار آهن موجود در بدن پایین است؛ در این مواقع لازم است که از مکمل‌های دارویی آهن استفاده کرد. معمولا برای کودکان از ۶ ماهگی تا ۲ سالگی شربت آهن تجویز می‌شود که می‌تواند یک مکمل خوب برای رفع کمبود آهن بدن کودک باشد.
نحوه دادن شربت آهن به کودک
در مجموع کودکان در کنار مصرف مواد غذایی باید روزانه مقدار مشخصی از شربت آهن را نیز دریافت کنند که این موضوع در سن شش ماهگی کودک بیشتر اهمیت پیدا می‌کند. گاهی برخی از مادران به دلیل ترس از سیاه شدن دندان‌های کودک، از دادن شربت آهن به او امتناع می‌کنند. پیشنهاد ما برای این مادران این است که به جای قاشق، از قطره چکان برای دادن قطره به کودک خود استفاده کنند. با استفاده از قطره چکان به راحتی می‌توان شربت را در انتهای زبان کودک ریخت و سپس با یک دستمال تمیز دندان‌های کودک را به‌خوبی تمیز کرد.
علاوه بر ترفندی که در بخش قبلی گفته شد، می‌توان مقداری آب جوشیده سرد شده را بلافاصله پس از مصرف قطره به کودک داد و یا اینکه از آبمیوه‌های طبیعی به جای آب استفاده کرد. توجه داشته باشید که به منظور جذب بهتر آهن بهتر است که در فاصله میان دو وعده شیر، شربت آهن را به نوزاد شیرخوار خود بدهید. همچنین در صورت امتناع کودک از خوردن قطره آهن، می‌توانید قطره را با مقداری آبمیوه مخلوط کرده و سپس به کودک دهید.
چه کودکانی در معرض کمبود آهن هستند؟
گاهی برخی از کودکان که دارای شرایط خاصی هستند، بیشتر از سایر کودکان در معرض کمبود آهن قرار می‌گیرند و به همین منظور، در مقدار دریافتی شربت آهن برای این کودکان باید حساسیت بیشتری به خرج داد. نوزادانی که نارس متولد شده‌اند، اولین گروه از این کودکان هستند. برخی از نوزادان نیز به هر دلیلی از شیر مادر محروم بوده‌اند و به همین دلیل، احتمال در معرض کمبود آهن قرار گرفتن آن‌ها بالا است.
کودکانی که دارای تغذیه مناسب نبوده‌اند و به عبارتی دیگر از غذاهای حاوی آهن استفاده نکرده‌اند، نیز باید باید تحت درمان شربت آهن قرار بگیرند. فراموش نکنید کودکانی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند، در گروه پر خطر قرار گرفته که قطعا تجویز پزشک برای آن‌ها نیز استفاده از شربت آهن خواهد بود. از جمله علائم کمبود آهن در کودکان می‌توان به رنگ پریدگی پوست، خستگی بیش از حد کودک، سرد شدن غیر ارادی دست و پا، اختلال در رشد، کاهش اشتها، تنفس غیر طبیعی، وجود عفونت‌های مکرر از جمله عفونت دستگاه گوارش، میل به خوردن خاک و… اشاره کرد.
عوارض کمبود آهن در کودکان زیر 2 سال
همانطور که پیش از این نیز بیان کردیم، کمبود آهن در تمام سنین ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی شود اما این مورد در کودکان زیر دو سال بسیار بیشتر از سایر سنین اهمیت پیدا می‌کند؛ چرا که در این سنین بیشترین رشد و نمو کودک از لحاظ جسمی و ذهنی صورت می‌گیرد. کمبود آهن در نوزادان شیرخوار می‌تواند اثراتی مانند کاهش یادگیری را بر ذهن بگذارد. به همین دلیل توصیه می‌شود که حتما تحت نظر متخصص کودکان نسبت به دادن شربت آهن به کودک خود اقدام کنید. کمبود آهن در بدن کودک، به اندازه‌ای تاثیر گذار است که هماهنگی حرکات او را به تاخیر می‌اندازد و چه بسا که این اختلال در دوران مدرسه نیز ادامه‌دار شود.
لازم به ذکر است که کودکان دچار کمبود آهن، دارای سیستم ایمنی ضعیف‌تری هستند و به همین خاطر به‌راحتی توان مقابله با بیماری‌ها را ندارند؛ این موضوع سبب افزایش بروز بیماری‌های عفونی و گوارشی در کودکان و حتی کودکان زیر 2 سال می‌شود. با توجه به مطالبی که گفته شد، اهمیت مصرف شربت آهن در همه سنین و به‌خصوص کودکان مشهود خواهد بود و به همین خاطر پیشنهاد می‌شود که در زمان مناسب نسبت به پیگیری و یا درمان کودک خود اقدام فرمایید.
اهمیت مصرف شربت آهن در کودکان
وجود مقدار کافی از آهن در بدن موجب تسهیل در اکسیژن رسانی به خون شده و به همین علت کمبود آهن موجب ایجاد مشکلاتی در بدن می‌شود. جالب است بدانید که گردش خون به اندام‌های بدن نیز به کمک آهن موجود در خون سرعت پیدا می‌کند؛ بنابراین مقدار کافی از آهن در بدن سلامتی جسمی و ذهنی را برای فرد به وجود می‌آورد. کودکان در بدو تولد و تا قبل از سن دو سالگی به علت اینکه در سنین رشد هستند، به مقدار کافی از آهن نیاز دارند.
امروزه مقدار کافی از آهن در بدن کودکان به وسیله مواد غذایی غنی از آن تامین می‌شود و همچنین وجود مکمل‌های آهن مانند شربت آهن در کنار تغذیه مناسب شرایط را بیش از پیش بهبود می‌بخشد. به پیشنهاد پزشکان بهتر است که شربت آهن در فاصله بین دو شیر دهی به نوزاد داده شود و همچنین به منظور پیشگیری از سیاه شدن دندان کودک می‌توانید از شربت آهن نانولیپوزومال لیپیفر استفاده کنید؛ زیرا باعث سیاه شدن دندان‌ها نخواهد شد.
