با ۱۰ مورد از مرگ‌بارترین سرطان‌ها آشنا شوید

سرطان در هر شکلی بسیار وحشتناک است؛ اما برخی از سرطان‌ها هستند که خطرناک‌تر از سایرین بوده و به‌شدت مرگ‌بار هستند.

ترس و وحشتی که می‌تواند با تشخیص سرطان به وجود بیاید ریشه در ماهیت قاتل آن دارد. بر اساس گفته‌های مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، سرطان دومین علت شایع مرگ در آمریکایی‌ها پس از بیماری قلبی است. حتی زمانی که سرطان به موقع تشخیص داده می‌شود و با آخرین درمان‌ها مورد حمله قرار می‌گیرد، همچنان قدرت کشتن دارد.

در سرتاسر جهان، سه سرطانی که بیشترین مرگ را در سال ۲۰۲۰ داشتند عبارتند از: سرطان ریه (۱.۸۰ میلیون مرگ)، سرطان کولورکتال یا روده بزرگ (۹۳۵ هزار مرگ) و سرطان کبد (۸۳۰ هزار مرگ). به گفته ربکا سیگل، مدیر ارشد علمی تحقیقات نظارتی در انجمن سرطان آمریکا (ACS)، این‌ها کشنده‌ترین سرطان‌ها نیستند.

دکتر سیگل توضیح داد تعداد افرادی که سرطان هر سال می‌کشد به دو عامل بستگی دارد: تعداد افرادی که به سرطان مبتلا هستند (میزان بروز سرطان) و درصد افرادی که به سرطان مبتلا شده‌اند و زنده می‌مانند (بقا). کشنده‌ترین سرطان‌ها سرطان‌هایی هستند که کم‌ترین میزان بقا را دارند.

پژوهش‌گران میزان بقای سرطان را با معیاری به نام بقای نسبی ۵ ساله تعیین می‌کنند. بر اساس برنامه نظارت، اپیدمیولوژی و نتایج نهایی (SEER)، این معیار در واقع درصد افرادی است که انتظار می‌رود از اثرات یک سرطان معین، بدون در نظر گرفتن خطرات ناشی از سایر علل احتمالی مرگ، به مدت پنج سال پس از تشخیص زنده بمانند.

در این مطلب می‌خواهیم نگاهی به ۱۰ سرطان کشنده در ایالات متحده و جهان بر اساس داده‌های بقای نسبی ۵ ساله SEER برای موارد تشخیص داده شده بین سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۷ بپردازیم. با مجله دانستنی کیمازی مگ همراه باشید.

سرطان پانکراس، بقای نسبی ۵ ساله: ۱۰.۸ درصد

سرطان لوزالمعده یا پانکراس، از بافت‌های پانکراس شروع می‌شود که به هضم کمک می‌کند. بر اساس داده‌های SEER، سرطان‌های دستگاه گوارش به‌طور کلی کاملاً کشنده هستند، به‌طوری که کم‌تر از نیمی از بیماران پنج سال زنده می‌مانند و سرطان پانکراس کشنده‌ترین سرطان دستگاه گوارش است. اکثر سرطان‌های پانکراس، سرطان‌های برون ریز هستند؛ به این معنی که سرطان در سلول‌هایی ایجاد می‌شود که آنزیم‌های گوارشی را می‌سازند. به‌طور معمول، سرطان‌ها در سلول‌های غدد درون ریز پانکراس ایجاد می‌شوند که هورمون‌هایی مانند انسولین را می‌سازند. به گفته ACS، این تومور‌ها تومور‌های عصبی غدد پانکراس (NET) یا تومور‌های سلول جزایر نامیده می‌شوند. NET‌ها ۲ درصد از سرطان‌های پانکراس را تشکیل می‌دهند و طبق اطلاعات ارائه شده از سوی ACS، پیش آگهی بسیار بهتری دارند.

پزشکان ممکن است سرطان پانکراس را با توجه به میزان گسترش آن، با جراحی، پرتودرمانی یا شیمی درمانی درمان کنند. بر اساس گفته‌های ACS، سایر درمان‌ها ممکن است شامل ایمونوتراپی (که سیستم ایمنی را برای حمله به سرطان تقویت می‌کند) یا درمان‌های هدفمند (دارو‌هایی که مولکول‌های خاص سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند) باشد. NCI پیش‌بینی می‌کند که سرطان پانکراس تا پایان سال ۲۰۲۱ جان ۴۸۲۲۰ آمریکایی را بگیرد.

سرطان مزوتلیوما، بقای نسبی ۵ ساله: ۱۱.۵ درصد

بر اساس گفته‌های ACS، مزوتلیوم لایه‌ای از سلول‌هاست که حفره‌های خاصی از بدن را پوشانده و اندام‌های داخلی را احاطه کرده است. مزوتلیوما، سرطان این سلول‌ها است. از هر چهار مزوتلیوم، سه مورد در مزوتلیومی که ریه‌ها را احاطه کرده است، ایجاد می‌شود که پلورا نامیده می‌شود. این نوع سرطان، مزوتلیومای پلور نامیده می‌شود.

پس از آن، شایع‌ترین نوع مزوتلیوما در صفاق (بافتی که شکم را می‌پوشاند و بسیاری از اندام‌های شکمی مانند معده و کبد را احاطه می‌کند) تشکیل می‌شود. این نوع سرطان مزوتلیومای صفاقی نامیده می‌شود.

بر اساس گفته‌های ACS، گاهی در شرایط بسیار نادر ممکن است مزوتلیوما در بافت‌هایی که قلب و بیضه‌ها را احاطه کرده‌اند، رخ دهد. بر اساس گفته‌های ACS، قرار گرفتن در معرض آزبست (یک فیبر معدنی که زمانی معمولاً در عایق‌ها استفاده می‌شد) علت اصلی مزوتلیومای بدخیم پلور است و می‌تواند در ایجاد مزوتلیوم صفاقی نقش داشته باشد.

درمان مزوتلیوما به میزان پیشرفت آن بستگی دارد؛ اما ممکن است شامل جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی، درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی باشد.

سرطان کیسه صفرا، بقای نسبی ۵ ساله: ۱۹.۴ درصد

این سرطان دستگاه گوارش، از کیسه صفرا شروع می‌شود. بر اساس گفته‌های ACS، کیسه صفرا که در زیر کبد قرار دارد، صفرا را که ماده‌ای است که توسط کبد ساخته می‌شود و به هضم غذا کمک می‌کند، متمرکز و ذخیره می‌کند. سنگ‌های صفراوی که رسوبات کوچک و سخت کلسترول و سایر مواد در کیسه صفرا هستند، خطر ابتلا به سرطان کیسه صفرا را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهند.

درمان‌های موجود برای این سرطان به میزان پیشرفت سرطان در زمان تشخیص بستگی دارد و شامل جراحی، شیمی ‌درمانی و پرتو درمانی است. بیماران همچنین می‌توانند در آزمایشات بالینی ایمونوتراپی و درمان‌های هدف‌مند سرطان کیسه صفرا شرکت کنند.

سرطان مری، بقای نسبی ۵ ساله: ۱۹.۹ درصد

مری، لوله‌ای عضلانی است که غذا را از گلو به معده منتقل می‌کند. بر اساس گفته‌های ACS، عوامل خطر سرطان مری عبارتند از: سن بالا، مرد بودن، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و رفلاکس اسید معده که در آن اسید معده به قسمت تحتانی مری می‌آید.

درمان‌های موجود برای سرطان مری که به میزان پیشرفت سرطان بستگی دارند و ممکن است شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، ایمونوتراپی یا درمان‌های هدف‌مند باشند. NCI تخمین می‌زند که سرطان مری تا پایان سال ۲۰۲۱ باعث مرگ حدود ۱۵۵۳۰ آمریکایی می‌شود.

سرطان کبد و مجرای صفراوی داخل کبدی، بقای نسبی ۵ ساله: ۲۰.۳ درصد

سرطان کبد، یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در سراسر جهان است. بر اساس گزارش ارائه شده از سوی ACS، اگرچه سرطان کبد در ایالات متحده غیرمعمول است؛ اما در حال افزایش است، به‌طوری که بروز سرطان کبد در ایالات متحده از دهه ۸۰ میلادی بیش از سه برابر شده است.

بر اساس گفته‌های ACS، مهم‌ترین عامل خطر برای سرطان کبد، عفونت مزمن هپاتیت B یا هپاتیت C است. این دو عفونت از طریق مایعات بدن از جمله خون و مایع منی منتقل می‌شوند. CDC توصیه می‌کند که همه کودکان در برابر ویروس هپاتیت B واکسینه شوند؛ اما به گفته ACS واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد.

بر اساس گفته‌های ACS، یک سرطان نزدیک به این سرطان، سرطان مجرای صفراوی داخل کبدی است که در مجاری صفرا از کبد و کیسه صفرا به روده کوچک (جایی که صفرا به هضم چربی‌های غذا کمک می‌کند) رخ می‌دهد. NCI تخمین می‌زند که تا پایان سال ۲۰۲۱، تقریباً ۳۰۲۳۰ آمریکایی بر اثر سرطان کبد و مجرای صفراوی داخل کبدی خواهند مرد.

سرطان ریه و برونش، بقای ۵ ساله: ۲۱.۷ درصد

سرطان ریه و برونش هر ساله بیشترین قربانیان را در سراسر جهان و در ایالات متحده می‌گیرد. به گفته NCI، استعمال دخانیات و استفاده از فرآورده‌های تنباکو علت اصلی آن است. به گفته ACS، دو نوع عمده از این سرطان وجود دارد: سرطان ریه سلول‌های غیر کوچک که شایع‌ترین سرطان است و سرطان ریه سلول‌های کوچک که با سرعت بیشتری گسترش می‌یابد. به گفته ACS بهترین کاری که بیماران سیگاری می‌توانند برای آماده شدن برای درمان انجام دهند، ترک سیگار است.

درمان‌های موجود برای این سرطان ریه شامل جراحی، شیمی ‌درمانی، پرتو درمانی، ایمونوتراپی و در مورد سرطان ریه سلول‌های غیر کوچک نیز شامل درمان‌های هدف‌مند است. NCI تخمین می‌زند که سرطان ریه و برونش تا پایان سال ۲۰۲۱ جان ۱۳۱۸۸۰ نفر را بگیرد.

سرطان پلورال، بقای ۵ ساله: ۲۲ درصد

سرطان پلورال در حفره پلور (فضای داخل حفره قفسه سینه؛ اما خارج از ریه‌ها یا در لایه سلولی که ریه‌ها را احاطه کرده است) رخ می‌دهد. به گفته کتی کرونین، دانشمند برنامه تحقیقاتی نظارتی، NCI شامل مزوتلیومای پلور در دسته مزوتلیوما به منظور نظارت بر بقا است؛ بنابراین موارد مزوتلیومای پلور در آمار سرطان پلور گنجانده نشده است.

همه سرطان‌های پلورال، از نوع مزوتلیوم نیستند. دکتر کرونین گفت که بسیاری از سرطان‌های پلور غیر مزوتلیوما در واقع بافت‌هایی با بافت‌شناسی ناشناخته هستند؛ یعنی پزشکان مطمئن نیستند که چه نوع بافت یا سلولی هستند. به گفته مرکز پزشکی جنوب غربی دانشگاه تگزاس، درمان‌های سرطان پلورال ممکن است شامل جراحی، شیمی‌ درمانی یا پرتو درمانی باشد.

لوسمی مونوسیتیک حاد، بقای نسبی ۵ ساله: ۲۴.۸ درصد

لوسمی حاد مونوسیتیک زیرگروهی از نوعی لوسمی به نام لوسمی حاد میلوئیدی (AML) است. این سرطان در سلول‌های پیش‌ساز خونی که در مسیر تبدیل شدن به سلول‌های سیستم ایمنی به نام مونوسیت هستند، ایجاد می‌شود. مونوسیت‌ها بخش عمده‌ای از سیستم ایمنی ذاتی هستند (شاخه‌ای از سیستم ایمنی که شامل تولید آنتی‌بادی نمی‌شود؛ اما در عوض ویژگی‌های مشترک پاتوژن‌ها را تشخیص می‌دهد و بلافاصله حمله می‌کند).

درمان‌های لوسمی مونوسیتی حاد ممکن است شامل شیمی ‌درمانی، پیوند سلول‌های بنیادی یا درمان‌های هدف‌مند باشد.

سرطان مغز، بقای نسبی ۵ ساله: ۲۹.۴ درصد

در بزرگسالان، تومور‌های مغزی به ندرت در مغز شروع می‌شوند. بر اساس گفته‌های ACS، اغلب، آن‌ها از سرطان‌های دیگر منشأ می‌گیرند و در مغز پخش می‌شوند؛ اما سرطان‌های مغزی که توسط سرطان‌هایی ایجاد می‌شوند که از جایی دیگر در بدن منشأ می‌گیرند، در آمار بقای سرطان مغز گنجانده نمی‌شوند، زیرا سرطان‌ها بر اساس محل منشأ دسته‌بندی می‌شوند. به عنوان مثال، اگر فردی بر اثر سرطانی که از ریه منشأ گرفته و به مغز متاستاز داده، بمیرد، مورد آن فرد بر آمار بقای سرطان ریه تأثیر می‌گذارد، نه آمار بقای سرطان مغز.

بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی کلینیک مایو (برترین بیمارستان جهان)، در کودکان، بیشتر تومور‌های مغزی از مغز شروع می‌شوند. تنها عوامل خطر برای تومور‌های مغزی، سابقه خانوادگی و قرار گرفتن سر در معرض تشعشعات است. بر اساس گفته‌های ACS، قرار گرفتن در معرض اشعه معمولاً در طول درمان برخی سرطان‌های دیگر رخ می‌دهد.

بر اساس گفته‌های ACS، درمان تومور‌های مغزی به نوع تومور و میزان رشد سرطان تا زمان تشخیص بستگی دارد و ممکن است شامل جراحی، پرتو درمانی، شیمی‌ درمانی، ایمونوتراپی یا درمان‌های هدف‌مند باشد. بر اساس گزارش NCI، پیش‌بینی می‌شود که سرطان‌های مغز و سیستم عصبی باعث مرگ حدود ۱۸۶۰۰ آمریکایی در سال ۲۰۲۱ شوند.

لوسمی میلوئید حاد، بقای نسبی ۵ ساله: ۲۹.۵ درصد

لوسمی‌ها از سلول‌های بنیادی در مغز استخوان ایجاد می‌شوند که به پیش‌ساز‌های مختلف سلول‌های خونی و در نهایت سلول‌های خونی تمایز می‌یابند. لوسمی زمانی رخ می‌دهد که رشد سلول‌های خونی متوقف شود و سلول‌ها سرطانی شوند. لوسمی‌ها بر اساس مرحله‌ای که سلول‌های خونی و پیش‌ساز‌ها رشد خود را متوقف می‌کنند و سرطانی می‌شوند طبقه‌بندی می‌شوند. لوسمی حاد میلوئیدی به هر نوع سرطانی اطلاق می‌شود که در سلول‌های میلوئیدی ایجاد شود (برخلاف سلول‌های لنفاوی). سلول‌های میلوئیدی سلول‌های پیش ساز خون هستند که پتانسیل تبدیل شدن به گلبول‌های قرمز، برخی از انواع گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را دارند.

در این سرطان، سلول‌های بنیادی به جای تبدیل شدن به این انواع سلول‌های خونی، در مرحله نابالغ گیر می‌کنند و سلول‌های انفجاری نامیده می‌شوند. سلول‌های انفجاری در خون سالم وجود ندارند یا بسیار کم هستند. داشتن سلول‌های انفجاری زیاد و سلول‌های خونی بسیار کم باعث بسیاری از علائم لوسمی میلوئید حاد از جمله عفونت‌های مکرر، کبودی و خون‌ریزی آسان می‌شود.

لوسمی میلوئید حاد در بزرگسالان شایع‌تر از کودکان است، اگرچه ممکن است در هر سنی رخ دهد. در بیشتر موارد، پزشکان نمی‌دانند چه چیزی باعث آن می‌شود؛ اما عواملی مانند سیگار کشیدن، شیمی درمانی یا پرتو درمانی قبلی برای سایر سرطان‌ها و قرار گرفتن در معرض ماده شیمیایی بنزن این خطر را افزایش می‌دهند.

رویکرد‌های درمانی ممکن است شامل شیمی درمانی، پیوند سلول‌های بنیادی یا درمان‌های هدف‌مند باشد. بر اساس گزارش NCI، پیش‌بینی می‌شود که لوسمی میلوئید حاد در سال ۲۰۲۱ جان حدود ۱۱۴۰۰ آمریکایی را بگیرد.

چرا هیچ درمانی وجود ندارد؟

بر اساس آخرین اطلاعات ارائه شده از سوی ACS در مورد وضعیت سرطان در اکثر زمان‌های قرن بیستم، تعداد افرادی که هر ساله بر اثر سرطان جان خود را از دست می‌دهند، نسبت به اندازه جمعیت یا نرخ مرگ ناشی از سرطان به‌طور پیوسته افزایش یافته است و در سال ۱۹۹۱ به اوج خود رسیده است. در ایالات متحده از سال ۱۹۹۱، نرخ مرگ و میر ناشی از سرطان ۳۱ درصد کاهش یافته است که معادل ۳.۲ میلیون مرگ ناشی از سرطان در مقایسه با نرخ مرگ و میر در سال ۱۹۹۱ است.

نویسندگان این مطالعه کاهش میزان مرگ و میر ناشی از سرطان را به کاهش مصرف سیگار، تشخیص زود هنگام و درمان‌های بهتر برای برخی سرطان‌ها نسبت می‌دهند. به‌طور کلی ما در مبارزه با سرطان پیشرفت زیادی داشته‌ایم.

با وجود این همه پیشرفت، یک درمان مؤثر برای سرطان به دلایل بسیاری ناشناخته باقی مانده است. اولین مسأله این است که سرطان فقط یک بیماری نیست که بتوان آن را با یک درمان ریشه کن کرد. صدها نوع سرطان وجود دارد و برای درمان همه سرطان‌ها به صد‌ها نوع درمان مختلف نیاز داریم.

یکی دیگر از دلایلی که درمان سرطان دشوار است این است که نوار درمان سرطان فوق‌العاده بالا است. به گفته NCI، اگر هیچ اثری از سرطان در بدن وجود نداشته باشد، یعنی درمان شده است یا انتظار نمی‌رود که دوباره عود کند. حتی زمانی که تمام آثار سرطان ناپدید شده باشد، هیچ راهی برای اطمینان از عدم بازگشت آن وجود ندارد.

هرگز تضمینی وجود ندارد که سرطان عود نکند؛ زیرا سلول‌های سرطانی می‌توانند در بدن پنهان شوند و توسط سیستم ایمنی فرد شناسایی نشود. هر چه مدت زمان بهبودی فرد طولانی‌تر باشد (به این معنی که علائم و نشانه‌های سرطان کاهش یافته یا وجود نداشته باشند) احتمال بازگشت سرطان کم‌تر می‌شود.

در نهایت، فقط به این دلیل که درمان‌های مؤثری برای یک سرطان خاص وجود دارد، به این معنا نیست که درمان برای همه سرطان‌ها مؤثر است. سرطان هر فرد دارای یک امضای مولکولی منحصر به فرد است و در مقایسه با فرد دیگری که نوع سرطان مشابهی دارد، به درمان پاسخ متفاوتی می‌دهد.