اکنون بیش از یک سال است که ما درگیر بیماری کووید ۱۹ هستیم و هنوز دارویی که بتواند روی بیماری اثر قطعی داشته باشد شناسایی نشده است.
ویروس SARS-CoV-2 باعث بیماری کووید ۱۹ شده است و جالب است بدانید که این ویروس فقط باعث کووید ۱۹ نشده است؛ بلکه از زمان آغاز قرن ۲۱، این سومین بیماری ایجاد شده توسط این ویروس است. این ویروس پیش‌تر در سال ۲۰۰۳ باعث شکل‌گیری بیماری SARS (سندرم حاد تنفسی) و در سال ۲۰۱۲ بیماری MERS شده بود. اگر ما به الگوی گذشته نگاهی بیاندازیم، باید این احتمال را در نظر بگیریم که در آینده کروناویروس‌های بیشتری شکل خواهند گرفت.
برای مبارزه با این زنجیره باید چه کرد؟ در حال حاضر تعداد داروهایی که می‌توانند با این بیماری‌ها مبارزه کنند محدود است و اثرگذاری بالایی ندارند. پژوهش‌گران در تلاش هستند تا روی داروهای فعلی مطالعاتی انجام دهند و آن‌هایی را که می‌توانند در مبارزه با این بیماری‌ها کمک کننده باشند، شناسایی کنند. این افراد تاکنون موفق شده‌اند ۲۱ داروی مختلف که هم اکنون در بازار موجود هستند و می‌توانند با این بیماری‌ها نیز مبارزه کنند را شناسایی کنند. در میان این داروهای شناسایی شده، یک دارو به‌نام «کلوفازیمین» وجود دارد که برای درمان بیماری جذام مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو پیش‌تر در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شده است که می‌تواند در درمان SARS و MERS مؤثر باشد.
اگر مایل هستید که در مورد بیماری جذام و داروهای مرتبط با آن بیشتر بدانید، به این مقاله مراجعه کنید.
به‌تازگی مطالعه‌ای از سوی پژوهش‌گران دانشگاه هنگ‌کنگ با همکاری مؤسسه‌ی اکتشافات پزشکی سنفورد برنهام پربیس واقع در سن دیگو انجام شده که در نتایج آن مشخص شده که داروی کلوفازیمین به احتمال زیاد در مبارزه با کووید ۱۹ نیز مؤثر خواهد بود. کلوفازیمین بر علیه SARS-CoV-2 دارای خاصیت ضد ویروسی است و می‌تواند پاسخ التهابی شدیدی که معمولاً با کووید ۱۹ رخ می‌دهد را به شکل قابل توجهی محدود کند.
دارویی که به خوبی شناسایی شده و امن است
اگر پژوهش‌گران اثرگذاری کلوفازیمین را تأیید کنند، کارشناسان نیز سریعاً از آن بر علیه ویروس SARS-CoV-2 و بیماری کووید ۱۹ استفاده خواهند کرد. هم اکنون سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) این دارو را برای مبارزه بر علیه جذام تأیید کرده است. کارشناسان نیز ایمنی این دارو را تأیید کرده‌اند؛ بنابراین برای سلامتی خطری ایجاد نمی‌کند. با وجود این، داروی کلوفازیمین در حال حاضر در ایالات متحده در دسترس نیست.
دکتر سامیت چاندا از برنامه‌ی آسیب‌شناسی و ایمنی مؤسسه‌ی سنفورد برنهام پربیس و پژوهش‌گر ارشد این مطالعه، می‌گوید:
کلوفازیمین یک داروی ایده‌آل برای درمان کووید ۱۹ است. این دارو بی‌خطر است، ارزان بوده و تولید آن نیز ساده است و می‌توان آن را در سرتاسر جهان عرضه کرد. ما امید داریم که بتوانیم به‌زودی فاز دوم آزمایش این دارو را روی افرادی که تست کرونای آن‌ها مثبت شده؛ اما هنوز در بیمارستان بستری نشده‌اند، آغاز کنیم. از آن‌جایی که در حال حاضر هیچ درمان سرپایی برای این بیماران وجود ندارد، امید داریم که کلوفازیمین بتواند از اثرات بیماری بکاهد و پاسخ التهابی بدن را محدود کند. آزمایش این دارو برای ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا همان‌طور که می‌دانید اکنون ویروس جهش یافته است و همین موضوع باعث کاهش اثرگذاری واکسن‌ها شده است.
اثرگذاری کلوفازیمین
در این مطالعه، پژوهش‌گران داروی کلوفازیمین را به همسترهایی که به ویروس SARS-CoV-2 مبتلا بودند داده‌اند. از سوی دیگر به منظور پیشگیری، دارو را به سایر همسترهایی که ویروس در بدن آن‌ها نیست داده‌اند تا به بررسی روش اثرگذاری کلوفازیمین بپردازند. پژوهش‌گران مشاهده کردند که هر دو گروه پس از دریافت دارو، مقدار کم‌تری از ویروس در ریه‌ی آن‌ها وجود داشته است. همچنین کلوفازیمین از پاسخ التهابی مرگباری که معمولاً در انسان‌ها رخ می‌دهد و با نام «طوفان سیتوکین» شناخته می‌شود نیز جلوگیری کرده است.
دکتر رِن سان، پژوهش‌گر همکار از دانشگاه هنگ‌کنگ می‌گوید:
حیواناتی که داروی کلوفازیمین به آن‌ها داده شد، آسیب ریوی کم‌تری داشتند و مقدار کم‌تری از ویروس در ریه‌های آن‌ها مشاهده شد؛ این دارو زمانی اثرگذاری بیشتری داشت که پیش از عفونت به حیوانات داده شد. کلوفازیمین علاوه بر مهار ویروس، پاسخ میزبان به ویروس را نیز تنظیم می‌کند که این امر موجب کنترل بهتر عفونت و التهاب خواهد شد.
این مطالعه نشان می‌دهد که کلوفازیمین با انجام دو کار کلیدی، با ویروس SARS-CoV-2 مبارزه می‌کند: اول از ورود ویروس به سلول‌ها جلوگیری می‌کند و سپس با ایجاد اختلال روی RNA ویروس، از تکثیر ویروس جلوگیری می‌کند.
کلوفازیمین همکاری برای رمدسیویر
هنگام دادن داروی کلوفازیمین به همسترها، پژوهش‌گران کشف کردند که این دارو می‌تواند با همکاری داروی رمدسیویر نیز به‌‌طور مؤثر کار کند. در حال حاضر رمدسیویر تنها دارویی است که برای مبارزه با کووید ۱۹ تأیید شده است. از آن‌جایی که کلوفازیمین ارزان بوده و تولید آن نیز آسان است، می‌تواند جانشین رمدسیویر گران قیمت شود یا در کنار آن در بازار عرضه شود. کلوفازیمین در آزمایشگاه توانسته از تکثیر MERS در ریه انسان جلوگیری کند و اگر اثرگذاری آن در درمان کووید ۱۹ نیز تأیید شود، اتفاقی بسیار هیجان‌انگیز خواهد بود؛ زیرا کارشناسان هشدار داده‌اند که ممکن است در آینده کروناویروس‌های دیگری ظهور کنند.
